Günler geçiyor ama internet hala durmuyor. Diğer tüm teknolojiler gibi, kullanıcılar için olanaklarını sürekli geliştirerek birçok evrim aşamasından geçiyor. Modern bir genç, İnternet’in gelişiminin ilk aşamasında nasıl göründüğünü görürse, muhtemelen önünde ne olduğunu anlamaya çalışırken kaybolacaktır. Bu yazıda, Web 1.0 ile başlayıp bugün sahip olduklarımızla biten İnternet evriminin aşamalarını kısaca gözden geçireceğiz.
Web 1.0
Web 1.0, kullanıcı ve içerik arasında tek yönlü bir bağlantı ile karakterize edilen, ortaya çıkışından bu yana İnternet’in ilk aşamasıdır. Yani, ilk İnternet kullanıcıları yalnızca bilgiyi tüketebilir (okuyabilir, dinleyebilir, izleyebilir vb.), ancak etkileşime giremezdi. Bir yanda bir yazar, diğer yanda bir tüketici vardı ve geri bildirim olayı yoktu.
Web 2.0
Bu yeni dönem, insanların İnternet’te nasıl etkileşimde bulunduklarını tamamen değiştiren sosyal ağlarla karakterize ediliyor. Web 2.0, kullanıcıların bilgiyi yalnızca tüketebildikleri değil, aynı zamanda paylaşabildikleri alandır. Bu sırada e-postalar, bloglar, Facebook, Twitter, Google ve akıllı telefon uygulamaları ortaya çıkıp hayatımıza girdi ve oldukça kalıcı ve olağan şeyler haline geldi. Web 2.0’da herkes yazar olabilir ve çevrimiçi içeriklere katkıda bulunabilir. Web 2.0, kitlesel bilgi paylaşımına yol açtı ve bu nedenle İnternet, veri ihlallerine ve siber suçlara yol açan bilgilerle aşırı yüklendi.
Web 3.0
Artan talep ve tüketici beklentileri ile Web 2.0 gelişmeye başladı ve bir noktada imkanları, büyük bilgi akışı ve alışverişi için yetersiz göründü. Bu, tüm süreçlerin konsensüs protokollerine dayandığı üçüncü nesil internet olan merkeziyetsizliğe geçiş zamanıydı.
Merkeziyetlik, Web 2.0’dan Web 3.0’a geçiş anlamına gelir. Burada hangi bilgilerin ve nereye yerleştirilmesi gerektiğini düzenleyen merkezi organlara yer yoktur. Artık şu veya bu bilgiyi göndermede veri kontrolüne ve kısıtlamalara yer yoktur. Bunun yerine, herkes izin istemeden içerik oluşturabilir ve farklı uygulamalarda yayınlayabilir.
Web 3.0, sosyal ağlarda çok sayıda hesabınızın olması gerekmediği anlamına gelir; bunun yerine, merkezi olmayan İnternet’in tamamına tek bir dijital imza aracılığıyla erişebilirsiniz.
Web 3.0 Fırsatları
Web 3.0, içerik oluşturucuların ve influencer’ların potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmeleri için kurulan bir alandır. Web 2.0, içeriklerini yayınlayarak para kazanmalarına izin verdi, ancak Web 3.0 ile içerik oluşturucular yayınladıkları platformlara artık bağlı değildir. Bu, içeriklerini çevrimiçi yayınlarken izin istemedikleri ve herhangi bir kural veya kısıtlamaya uymaları gerekmediği anlamına gelir.
İşbirlikçi Medya
Web 3.0 kullanıcıları, harmanlanmış içerik oluşturma fırsatı elde eder. Yani, içerik üreticiler ve takipçiler, farklı medya türlerini karıştırarak işbirliği yapma ve birlikte üretme fırsatı elde eder. Gelecek, işbirlikçi medyadır. Ancak bazı sorular da var:
Herkesin iş birliğine dayalı medya oluşturması nasıl kolaylaştırılır?
İçeriğin diğer içerik oluşturucularla ortaklaşa oluşturulması durumunda kimin neye sahip olduğu nasıl anlaşılır?
Web 3.0’da, içerik oluşturucular ve takipçiler arasındaki etkileşim çok önemlidir ve içerik oluşturmanın ve para kazanmanın temelidir. Birlikte oluşturma, sanatçıların yeni içerik oluşturmasına olanak tanır ve diğer yandan takipçiler, yazarları destekleyerek ve yeni içerik oluşturma konusunda onlarla işbirliği yaparak kar elde edebilir. Bu ara bağlantı, her İnternet katılımcısının yapılan işten gelir elde ettiği ortak para kazanmanın özüdür.
Sanatçılar ve Takipçiler Nasıl Verimli Bir Şekilde Etkileşime Girebilir?
Web 3.0, gelişiminin yalnızca ilk aşamasındadır. Ancak, bazı platformlar bu yeni İnternet çağını yönlendirmektedir ve bunlardan biri Sagaverse’dir. Sagaverse, içerik oluşturucuların ve hayranlarının işbirliği yapmasına ve ortaklaşa içerik oluşturmasına ve ayrıca geliri paylaşmasına olanak tanıyan, işbirliğine dayalı içerik oluşturmak için bir protokoldür. Böylece hem içerik oluşturucular hem de hayranlar içerik oluşturmaya dahil olur ve bundan para kazanır. Örneğin, bir içerik oluşturucu birkaç video içeriği yayınlar ve diğer kullanıcılar onu değiştirebilir, tepkiler ekleyebilir, remiksler oluşturabilir veya orijinaline dayalı ilgili içerik oluşturabilir. Bu durumda, ilk üretici telif ücreti alır.
Sagaverse platformunda kullanıcılar, örneğin, medya NFT’lerini birlikte oluşturabilir ve sahip olabilirler veya NFT’ler ile, 2D ve 3D içerik, ses, video, grafikler vb. üzerinde kompozisyonlar yapabilirler.
Kapanış
İçerik üreticilerin ve takipçilerin sahip olduğu erken dönem İnternet’ten günümüzün olanaklarına geçişi özetlersek, çığır açan teknolojilerin ve yeniliklerin artık eskisinden çok daha hızlı gerçekleştiğini ve tam ölçekli bir Web 3.0 İnternet ile geleceğin kapıda olduğunu söyleyebiliriz.
