Chainalysis’in “2021 Kripto Para Raporu Coğrafyası” raporuna göre Kuzey Amerika, Temmuz 2020-Haziran 2021 arasında küresel kripto para işlem hacminden %18,4 pay alarak Orta, Kuzey ve Batı Avrupa’dan sonra ikinci sıraya gelmiş ve Temmuz 2020-Mayıs 2021 arası aylık işlem hacmi on kattan fazla büyüyerek 14 milyar dolardan 164 milyar dolara ulaşmış.
Analize göre Kuzey Amerika’yı dünyanın ikinci büyük kripto pazarı yapan sebep, Merkeziyetsiz Finans denilen DeFi’daki büyüme olmuş, zira Temmuz 2020-Haziran 2021 arasında gerçekleşen toplam işlem hacminin %37’si DeFi’dan gelmiş ve sırasıyla merkeziyetsiz Uniswap, merkezi Coinbase ve merkeziyetsiz dYdX platformları, bölgede başı çeken kripto para borsaları olmuş. ABD, “DeFi Benimsenme Endeksi’nde” de başı çekmiş.
Tek başına bu sonuçlar ABD’de düzenleyicileri acilen DeFi’ya el atmalıyız hareketine yönlendirmez elbette; hatta toplam piyasa değerine bakıldığında 2,6 trilyon dolarlık kripto para piyasası içinde DeFi’ın 150 milyar dolarla payının çok büyük olmadığı da söylenebilir. Ancak sektörün büyüme beklentileri ve geleneksel finansa yıkıcı etkileri göz önüne alındığından olsa gerek federal düzenleyici kurumların ve Kongre’nin hemen her kripto para regülasyonu söyleminin içine topyekun bir yaklaşımla DeFi’ı da eklediği görülüyor.
SEC Başkanı DeFi’ın aslında o kadar da merkeziyetsiz olmadığından ve düzenlemeye tabi olması gerektiğinden bahsederken, Biden hükümetinin kripto para sektörü hakkında yakında çıkarması beklenen özel bir kararnamede ve yine Finansal Piyasalar Başkanlık Çalışma Grubu’nun Kongre’ye sunacağı yasama önerisinde DeFi’a ait bölümlerin olması çok muhtemel duruyor.
Kongre’ye sunulan farklı farklı yasa tasarıları kripto para teknolojisinin ne kadar eksik ve hatalı tanındığını ortaya çıkarırken, bir de kriptonun anlaşılması daha zor bir köşesi olan DeFi’ı düzenleme girişimlerinin sektöre tartışmalar, karışıklıklar getirmesi mümkün. Geçtiğimiz aylarda yaşanan Uniswap olayı da bu anlamda bir örnek oluşturmakta.
İşin kanun koyucular tarafı böyleyken kripto para sektörünün farklı paydaşları da farklı yöntemlerle regülatörlerle diyaloğa geçmeye, eğitim ve lobicilik faaliyetlerine devam etmeye ve DeFi’a da uzanması beklenen düzenlemeleri etkilemeye çalışıyorlar.
Örneğin Andreessen Horowitz’in teknoloji ve kripto girişimlerine yatırımlarıyla ünlü a16z şirketi web3 için nasıl ileri görüşlü bir regülasyon yapılabilir konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray’a ve Kongre’ye yöneticilerini gönderiyor ki DeFi’ı web3’ün bir parçası olarak tanımlamışlar. Aynı şirket daha önce Senato Bankacılık Komitesi’ne yaptıkları öneride de DAO’ların (Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar) yasal tanınırlıklarını sağlayacak bir yaklaşım olması gerektiğini önermişti. Diğer taraftan Coinbase de Kongre’den bu endüstri için yepyeni bir düzenleyici çerçeve oluşturmasını talep etti geçtiğimiz günlerde.
DeFi’ın İçinden Bir Örnek
DeFi sektörü içinde ise yol ayrımlarının oluşmaya ve farklı seçeneklerin tartışılmaya başladığı daha sık görülmeye başlanacak gibi duruyor çünkü bir tarafta yasalara uyumlu bir şekilde merkeziyetsiz protokollerle ortak çalışmak isteyen ana akım finansal kurumlar ve özel sektör şirketleri ve bu buluşmaların başarısının DeFi’ın önünü açacağını savunan DeFi’cılar diğer tarafta hiç regülasyon olmamalı, böyle devam edilmeli diyenler var.
İlk gruba güzel bir örnek olarak geçtiğimiz günlerde Societe Generale’in DeFi’ın en eski ve önemli protokollerinden biri olan MakerDAO yönetişim forumuna, bir DeFi lending platformuna, 20 milyon dolar değerinde DAI stabil coin karşılığında, ihraç ettiği tahvil token’larını kabul etmesi için başvurması gösterilebilir ki henüz karar çıkmasa da DeFi’ın kurumsal benimsenmesinde büyük bir adım olarak değerlendirildi.
Maker Protokolü kullanıcılara teminat olabilecek varlıklarını yatırma karşılığında DAI yaratmalarını sağlayan bir merkeziyetsiz lending uygulaması ve DAI de ABD dolarına endeksli birebir algoritmaya dayanan bir stabil coin. Maker bir DAO tarafından yönetiliyor ve kararları da MKR yönetişim token’larını tutan bir topluluk veriyor.
Ve bu protokolün içinde MKR temsil gücünün %3’üne sahip PaperImperium takma adlı bir MakerDAO delegesi, iddialı bir şekilde federal düzenleyiciler, kanun yapıcılar, bankacılar, akademisyenler, siyasetçiler ve hatta BIS ve merkez bankaları gibi uluslararası kurumlardan oluşan bir grubu kripto konusunda eğitme ve Maker için daha dostane düzenlemelere yönlendirme işine soyunmuş durumda.
“DeFi’ın iyi arkadaşlara ve bir baskı gücüne ihtiyacı olduğundan ve bunu sağlamanın yolunun tweetlerden değil ilgili insanlara ulaşıp masaya oturmaktan“ geçtiğini söyleyen delegenin bu girişimleri aslında temmuz ayına uzanıyor. Kripto yanlısı olarak bilinen Temsilciler Meclisi üyesi Ted Budd’la MakerDAO topluluğunu bir S&C etkinliğinde buluşturmuş ve toplantı başarılı bir ilk olmasıyla beğeni kazanmış.
Coindesk röportajında yer aldığı üzere bu delege çalışmalarında aslında hem DeFi hem de DAO’lar için çalıştığını iddia ederken tüm stabil coin projelerinin eşit olmadığını politika yapıcıların bu ayrımı anlaması gerektiğine vurgu yapıyor. Örneğin nasıl ki dışardan aynı gibi duran bir banka ve kredi kuruluşu aslında farklı çalışır, Maker’ın DAI token’ına ve Tether’in USDT’sine ulaşma prosesinin çok farklı olduğuna vurgu yapıyor.
Nihayetinde MakerDAO’nun tüm yargı alanlarında regülasyonlarla uyumlu hale gelmesi gerektiğini savunurken Maker fonlarının, çalışanların ve delegelerin kanuni korunmalarının sağlanması için kullanılması ve DAO’nun vergi ödeyen yasal bir yapı olarak kayıt olabileceği dostane bir yargı bölgesi bulması gibi yeni önerilerinin DeFi taraftarlarınca olumlu karşılanması pek beklenmiyor.
Karşıtlar
MakerDAO topluluğunun diğer üyeleri arasında kurucusu Rune Christensen de dâhil olmak üzere bu vizyonu paylaşmayalar, bu yaklaşımın DeFi doğasına aykırı olduğunu düşünenler de bulunmakta ve yönetişim forumlarında DeFi’ın yasal çerçevesinin nasıl tanımlanacağı tartışmaları devam etmekte. Diğer taraftan bu delegenin geçtiğimiz günlerde hizmetleri için kendisine 50.000 dolar değerinde DAI bağışlanması isteği karşısında topluluğun çekimser oy kullandığını da belirtmek gerek.
PaperImperium’u diğer DeFi’cılardan ayıran keskin bir fark da birçoğu DeFi’a özel tasarlanmış bir regülasyon yapılmasını savunurken, kendisinin, Maker’ın mevcut legal sisteme entegre olmuş, vergi ödeyen bir finansal yapı olmasından yana olması.
Neden?
Argüman “sistemle ekonomik olarak entegre olmak isteniyorsa bunun için sosyal ve politik olarak da entegre olmak gerekir” üzerine kurulmuş. Bu bağlamda MakerDAO’nun bugüne dek başka DeFi protokolleriyle (Centrifuge), gaz istasyonları (6sCapital) ve solar çiftlikler (Long Island Solar Farm) inşa eden reel ekonomi aktörleriyle yaptığı kredi bağlantılarına atıf yapılıyor ve kriptoyla finanse edilmiş doğru projelerin güçlü mesaj vereceği düşünülüyor.
MakerDAO topluluğunun alacağı kararlar DeFi ve DAO’ların regülasyonlarla etkileşimi açısından önemli. Geleneksel finans ve reel ekonomiyle girişimleri onaylansın onaylanmasın Societe Generale örneğinde olduğu gibi DeFi’ın benimsenmesi ve desteklenmesi, kendine özel düzenlemelere yol açmasını da kolaylaştırabilir. Diğer taraftan tüm bu gelişmelerin, sektörün CeDeFi oluşumunun (Merkezi Merkeziyetsiz Finans) etrafında daha çok kümelenmesiyle sonuçlanmasını beklemek de yanlış olmaz.
