Bu yazımda Rusya’daki kriptopara savaşları hakkında görüşlerimi kısaca aktardıktan sonra bu ülkenin etkili blokzincir ve kriptopara derneği RACIB’in Birinci Başkan Yardımcısı Valery Romanyuk’a yazdığım mektubu sizlerle de paylaşacağım.
Rusya’da, Merkez Bankası ile devlet arasında geçtiğimiz haftalarda belirgin bir gerilim oldu. Bu gerilimin sebebi önce Rusya Merkez Bankasının Ocak ayı ortasında yayınladığı rapor ve ardından 9 Şubat 2022 günü yayınlanan kriptoparalar ve borsalar hakkındaki kanun taslağı oldu.
Yayınlanan kanun taslağında Maliye Bakanlığı tüm kriptopara operasyonlarının Rusya bankaları üzerinden yapılmasını önerdi. Tüm cüzdan sahiplerini tanımlayıp (KYC dediğimiz müşterileri tanıma sürecini yerine getirip) onları işlem düzeylerine göre ikiye ayırmayı öneriyor bu taslak. Bakanlık yetkililerinin söylediğine göre şu ana kadar bir kaç milyon cüzdan oluşturuldu ve toplam 2 trilyon ruble bu cüzdanlara aktarıldı. Ben onların yalancısıyım, bana sorsanız tüm Rusya’da toplam cüzdan sayısının 700,000’den daha az olduğunu iddia ederdim, zira sıradan vatandaşın konuyla alakası çok düşük seviyede; yani toplam nüfusun % 1’i belki konuyu duymuş, bunun da ancak yarısı kripto cüzdan kullanıcısıdır, bu varsayıma göre yukarıdaki sayıyı buldum. Ama kriptoya aktarılan toplam paranın bizim ülkemizdeki 10 milyon cüzdan içinde durandan daha yüksek miktarda olduğunu da aynı şekilde iddia ederdim. Yani cüzdan başına kriptopara sahipliği Türkiye’nin çok üzerindedir Rusya’da, zira bu işle en çok zenginler ve oligarklar ilgili orada.
Yeni kanun taslağına göre kriptopara değiş tokuşu işi bankalardan başlayıp bankalarda bitecek, arada exchange, yani borsa işletmeciliği yabancılara açılacak, hatta yabancılara torpil yapılıyor diyebilirim. Rusya Maliye Bakanlığının ana derdi müşterilerin izlenmesi ve kayda alınması. Bunun vergilendirme için olduğu ortada ancak bankalarla borsalar arasına giren (bizde olmayan) üçüncü bir katman daha var: Şeffaf Blokzinciri Servisi adını verdikleri ve yapay zeka kullanarak kriptopara işlemlerini izleyecek olan böyle bir servis ve operatör daha tanımlanmış kanunda. Bu ara katmanı Rosfinmonitoring (Rusya’nın MASAK’ı) 2020 yazında önerip ben kendim yaparım bunu demişti. Yabancı borsalar da ülkede ofis açıp lisans aldığı ve bu kurallara uyduğu sürece Rusya’da kripto alım-satımı yapabilecek.
Valery Romanyuk’a Mektubum (çeviri)
Sevgili Valery,
Öncelikle yeni kanun taslağının çıkmasına kadar olan süreçte gösterdiğiniz müthiş mücadeleyi ortak arkadaşımızdan dolayı biliyorum. Ayrıca Rusya’da RMB (Rusya Merkez Bankası) tarafından izin verilmiş olan ilk iki tokenizasyon lisansı için de iki yıldan fazla nasıl uğraştığını bana anlattığın için biliyorum.
Tabii bence asıl başarınız Rusya içi kripto meydan savaşında ülkenizin merkez bankasına karşı aldığınız zaferdir. Bu başarıyı iki unsurlu olarak görüyorum:
1) Kriptoparaları tamamen yasaklatmak üzere harekete geçmiş olan RMB’yi hükümet ile yüzleştirip bu yeni kanun taslağına razı etmiş olmanız,
2) Yeni kanun taslağında token’ları (yani varlıkların programlanmış denkliklerini) hiç elletmemiş, RMB’yi o konuya sokmamış olmanız.
[Burada okuyucu için biraz bilgi vereyim: Rusya’da bizde olduğu gibi para birimleri için ayrı, varlıklar için ayrı denetleyici kurum yok, her ikisine de RMB bakıyor. Dolayısıyla aslında işleri epey zordu. Bizdeki SPK, hem borsadaki hisse senedi, tahvil, bono, sukuk gibi varlık sınıflarının gözetiminden sorumlu hem de bizde tartışılan yeni taslağa göre kriptopara borsalarının da lisanslama işi onlardan sorulacak. Bizim merkez bankamız (TCMB) ise sadece fiat para dediğimiz devletin ve vatandaşların kullandığı paradan ve onun elektronik ikizinden (elektronik para) sorumlu.]
Valery, şimdi zurnanın zırt dediği yeri anlamanız için önemli bir şekil paylaşıyorum:
Gördüğünüz gibi, merkez bankası paralarını daire içine, kripto varlıkları (crypto-assets) ise kare içine çizdim. Zira bu iki dünyanın birbirleri ile benzerliği ve kesişimi yok. Tatlı su ve tuzlu su gibi birbirine karışmaları mümkün olmayan iki ayrı dünyanın akışkanları. Merkez bankası paraları, ticari bankalar aracılığıyla çoğaltılıp vatandaşlara “satılıyor”. Tabii bu işlem ekonomi ve finans eğitimi alıp ideolojik deformasyona uğramışlara sorulursa, “bankalar insanların birikimlerini alıp başka insanların girişimlerine sermaye olarak yatırıma dönüşüyor” diye açıklanacaktır. Ancak bankaya konan paranın eksi faiz kazanmaya başladığı bir devirde kimseyi dinlemeyin artık. Eksi faiz kazanmak ne demek? Bankaya konan paranın erimesi demek. Eksi ve kazanmak kelimeleri aynı cümlede yanyana kullanıldığında bile absürd oluyor, Eugene Ionescu isimli oyun yazarının böyle absürd oyunları vardır, Kel Şarkıcı mesela, şu andaki Batı finans dünyası işte böyle absürdlükler içinde yüzüyor.
İki birbirine değmez dünyanın arasında da aslında kendileri birer ERC-20 yazılımı olan (yani aslında teknik olarak token olan) stable-coin’ler yer alıyor. İki dünya arasında geçişi bunlar yapıyor, ama dikkat edin bu aracı varlıklar da sağ taraftaki kare kutuya aitler, merkez banklarının domain’i, dairesi içinde değiller. (Not: Önümüzdeki dönemde bankalar ile web3’cüler arasındaki en önemli kavga aradaki bu stable-coin’ler üzerinde dönecek, bunu da buraya not etmiş olayım.)
Hal böyle olunca, sol taraftaki fiat paralara, yani merkez bankası paralarına uzun vadede ihtiyacımız kalmadı. Bizler, sadece Web3 teknolojileri ile varlıklarımızı programlayabildiğimiz sürece başka türlü bir paraya ihtiyacımız yok. Tüm varlıklar, blokzinciri içinde birbiri ile değiş-tokuş edilebilir. Barter deyin isterseniz, aracısız alım-satım deyin, adına ne derseniz deyin, merkez bankası paralarına ihtiyaç duymadan artık aramızdaki ticareti yürütebiliyoruz. İşte bu gerçek yüzyıllardır insanlara para diye bir masalı, ve de o masalın resimli ve boyalı kağıtlarını satabilmiş olan globalist bankerler için dehşetle izledikleri ve mümkün olduğunca geciktirmeye çalıştıkları bir gelişme. Ellerindeki boyalı kağıtlar iyice değersiz hale gelmeden evvel, matbaalarında milyar-üstü-milyar adet basabildikleri bu boyalı-resimli kağıtlarla, hızla ilerleyen bu gelişmeleri iptal ettirmeyi, kapattırmayı, yasaklamayı, unutturmayı deniyorlar, deneyecekler. Anlaşıldığı kadarıyla 2022 bununla dolu dolu geçecek, belki 2023 senesini de masallarını bize yutturmak için son şansları olarak kullanacaklar. Benim inancım odur ki, burada dile getirdiğim inovasyon ve gelişmeler aynen daha önce (internetin ilk yıllarında) olduğu gibi bir bir gerçekleşecek.
Sevgili Valery, ülkenizdeki özel durumundan dolayı RMB, hem kendi çemberi içini savunmayı hem de diğerine saldırmayı aynı anda başaramadı. Kendi çemberine konsantre olup sağdaki kare kutuyu mecburen bizlerin, yani blokzincircilerin kullanımına bıraktı. Bundan sonra derneğinizin soylu savaşımı artık dünya varlıklarının hızla ERC-20 ve ERC-721 gibi formlara büründürülmeleri üzerine olmalıdır. Dünya varlıklarının blokzinciri üzerinde yaşayan gölgeleri insanların değiş-tokuşuna açık olmalı, bu arada bankaların kendilerine ait olmayan alana karışmalarına engel olunmalıdır. Bırakalım onlar (bankalar) kriptoparaların alım-satımından para kazanma oyunu ile oyalansınlar. Bunlardan vergi filan kestirsinler, al gülüm ver gülüm keten helva olsun.
Sizler ve bizler de bu arada beraberce Rusya’nın ve Türkiye’nin değerli genç yazılımcılarını inovasyonun olduğu alana çekmeye, buradaki asıl değeri onlara anlatmaya çalışalım. O gençler zaten bulanık olmayan kafalarıyla buradaki değeri hızla görüp anlayacaklardır.
Başarılar ve sevgiler..
