Rug pull, kripto para ekosisteminde en çok kullanılan dolandırıcılık yöntemlerinden biri ve geride bıraktığımız yıllarda bu şekilde milyonlarca dolarlık fon kullanıcılardan çalındı. Bu hafta son dönemde adını sıkça duyduğumuz Rug Pull‘u ele alacağız.
Rug pull yöntemiyle 2021 yılında 10 milyon dolarlık dolandırıcılık gerçekleştirildi. Bu 2020 yılına kıyasla yüzde 81’lik artış anlamına geliyor. 2021 yılında gerçekleştirilen 10 milyar dolarlık dolandırıcılık kripto para dolandırıcılıklarının ise yüzde 35’ine denk geliyor diyebiliriz.
Eliptik tarafından yayınlanan en son rapora göre; kripto para ekosisteminde her gün milyonlarca dolarlık dolandırıcılık gerçekleşiyor.
Rug Pull Nedir?
Rug pull, Türkçeye çevirdiğimizde “halı çekme” olarak tanımlayabileceğimiz bir dolandırıcılık türü olarak karşımıza çıkıyor. Kötü niyetli kripto para geliştiricilerinin projelerinin değerini yükselttikten sonra, alım satım işlemlerine son verip elde ettikleri parayla kaçtığı bir dolandırıcılık yöntemi olan rug pull, üzerine koyduğu değerleri alıp kaçmasından dolayı halı benzetmezine sahip. Bu yöntemle merkeziyetsiz proje likiditesiz bırakılıyor ve proje ekibi yatırımcılara ait fonlarla kayıplara karışıyor. Geriye ise birikimleri çalınan üzgün yatırımcılar kalıyor.
Rug pull dolandırıcılığının popüler olmasının bir nedeni projenin ilk çıktığı zaman vadettiği aşırı yüksek faizler veya çok hızlı fiyat hareketleridir. Bu tarz projeler aynı zamanda scam olarakta adlandırılır. Bu projelerde ilk etapta bir token çıkarılıp merkeziyetsiz borsalarda likidite ekleyip kolayca insanların tokena ulaşması sağlanır. Sonrasında proje sahibi havuzlarda yeterli likidite olduğu zaman projenin akıllı kontratını değiştirilerek ya da elinde olan tokenları satarak diğer yatırımcıların paraları alınıyor.
Kripto paralarda 3 ana Rug Pull türü bulunur. Bunlar; likidite çalma, satış emirlerini sınırlama ve dump olarak sınıflandırılır.
Likidite sıfırlama, token geliştiricilerinin, likidite havuzundan tüm token’ları çekmesiyle meydana gelir. Böylelikle, yatırımcılar tarafından projeye enjekte edilen tüm değeri ortadan kaldırarak token’ın fiyatını sıfıra indirir. En yaygın Rug Pull yöntemidir.
Satış emirlerini sınırlama yönetimi ise kötü niyetli geliştiricinin yatırımcıları dolandırdığı ince bir yoldur. Bu yöntemde geliştirici tokenleri satabilecek tek taraf olmak için kod hazırlar. Bu yöntemde kripto paranın fiyatı yeterince yükseldiğinde kârını almak isteyen yatırımcı bu kripto parayı satmak istediğinde sorunla karşılaşır, kontrat yatırımcının token’ı satmasını engeller.
Son Rug Pull yöntem olan dump ise geliştiricilerin, kendi geliştirdikleri token’ın yüksek arzını hızla sattığında gerçekleşir. Bunu yapmak, söz konusu kripto paranın fiyatını düşürür. “Dumping” genellikle sosyal medya platformlarında yoğun tanıtımların ardından meydana gelir. Ortaya çıkan artış ve satış, Pump and Dump dolandırıcılığı olarak da bilinir.
Yatırım yapmadan önce kripto projeleri iyice araştırılmalı, incelenmeli ve değerlendirilmelidir. Yatırım yapılacak bir projede, bilinmeyen ve anonim geliştiricilere, kilitli olmayan likiditeye, satış emirlerindeki limitlere, sınırlı token sahiplerine, hızla yükselen fiyat hareketine, şüpheli yüksek verimlere ve projede dış denetim olup olmamasına dikkat edilmelidir.
Yakın zaman içerisinde yaşanan ve en popüler Rug Pull örneği olarak Squid Game’i gösterebiliriz. SQUID token, Squid Game filminin popülaritesinden yararlanarak ortaya çıkan bir tokendı. Piyasaya ilk çıkış fiyatı 0.01 dolardı. Ardından birkaç sahte vaatlerle birlikte ve Netflix dizisinden esinlenerek oluşturulması sayesinde fiyat astronomik bir seviyeye çıktı. Token 2,861 dolar bandına ulaşarak tüm zamanların rekorunu kırdı. Ancak sonrasında neredeyse yüzde 100 oranında düştü ve yatırımcıları büyük zarara uğradı.
