Bir önceki yazıda DeFi başlığına yumuşak bir giriş yapmış, kripto para fikrinin günümüzde belki de en somut kullanım şeklinin merkeziyetsiz açık finans modelinde yatıyor olduğundan ve bu modelin önümüzdeki dönemde geleneksel finans anlayış ve araçlarını dönüştürücü potansiyelinden bahsetmiştik.
Bu yazıyı ise DeFi tanımına ve bu tanımın temel aldığı önde gelen ekosistem bileşenlerine ayırmayı hedeflemiş olalım.
DeFi sözlük tanımı itibarıyla “geleneksel finansal ürünlerini, herhangi bir aracı/hakem barındırmayan şeffaf ve güven temelinde inşa edilmiş ve merkezi olmayan network protokollerine dönüştürme amacı bulunan açık finans hareketi”ne verilen isimdir.
(Şimdilik çoğunlukla) Ethereum zinciri üzerine inşa edilmiş olan akıllı kontratlar, merkezi olmayan uygulamalar(Dapps), dijital varlıklar, protokoller ya da platformlar bütünü şeklinde de tanımlamak mümkündür.
Bu bütünün paydasını büyük oranda “finans” kavramı oluşturur.
Zira uygulamalar incelendiğinde “kredi kullandırımı”, “türev finansal ürünler”, “ödeme sistemleri” ve “merkeziyetsiz borsalar” üzerine inşa edilmiş protokoller ilk sırada göze çarpar.
Çoğunlukla son 1 yıl içerisinde geliştirilmiş bu uygulamalar, USDC ya da DAI benzeri stablecoin niteliğinde kredi kullanmak, dijital varlık faiz getirisi elde etmek ya da sentetik varlık(değeri 1 Bitcoin’e eşit wBTC token vb.) ile türev finansal araçlar özelinde trade pozisyonu almak niyetinde olan yatırımcıya somut işlevsellik sunmakta, bu durumun bir parçası olarak ekosisteme eklenen büyük oranda teminat niteliğindeki sermaye miktarı her geçen dönem artış göstermektedir.
Tüm DeFi platformları/protokolleri için sistem içerisinde kilitli miktar 800 Milyon USD (yaklaşık 3.1 milyon adet Ethereum) üzerindedir.
Trendin bu yönde şekillenmesi tesadüf değil, sebeplerine yakından bakalım.
Her şeyden önce sistem, yatırımcının işlemlerini yapabilmesi için Metamask gibi Web3 ya da Ledger benzeri fiziksel bir cüzdan bağlantısı gerektiriyor olması itibarıyla, olumsuz senaryo riskini(hack, beklenmeyen bakımlar, sızıntılar vb.) üzerinde taşıyan Binance, Poloniex, Bitfinex gibi merkezi borsalardan olumlu şekilde ayrışmaktadır.
Bir diğer önemli sebep, yine herhangi bir DeFi platormu üzerinde kullanıcı tarafından gerçekleştirilecek işlemler değiştirilemeyecek şekilde Ethereum zinciri üzerinde kayıt altına alınmakta ve Etherscan arama portalinde görüntülenebilmektedir.
Dolayısıyla DeFi ürünleri bu yönü ile de merkezi yapılara kıyasla olabildiğince açık ve şeffaf bir değer önermesi sunmaktadır.
Önümüzdeki haftalarda devam edecek olan DeFi serisinde kredi kullanmak, merkezi borsa riskini üstlenmeden faiz getirisi elde etmek ya da mevcut crypto yatırımını istikrarlı şekilde değerlendirmek isteyen yatırımcının hangi platforma nasıl erişebileceğini ve erişimi takiben nasıl işlem yapabileceğini öne çıkan platformlar bazından inceliyor olacağız.
