Wikipedia’nın verdiği bilgiye göre, takvim yaprakları 27 Haziran 1967’yi gösterdiğinde, tam anlamıyla ATM sayılabilecek ilk cihaz De La Rue tarafından Barclays Bank için üretildi ve Londra’nın Enfield kasabasındaki yerini aldı. Türkiye’de ise ATM’nin ilk hayatımıza girişi bundan tam 20 yıl sonra oldu. Şimdilerde, dünyanın birçok yerinde ATM’ler, her gün binlerce kişinin işlemlerini yapıyor. Kripto para birimlerinin hayatımıza girmesi ve popülerliğinin artmasıyla, ATM’lerin adını kripto paralarla da yan yana duyar oldu. Bitcoin ATM’leri, benimsenme arttıkça daha fazla lokasyonda kendine yer buluyor.
Cointelegraph, yayınladığı bir makale ile bir Bitcoin ATM’sine nasıl para yatırılacağını, bir Bitcoin ATM’si kullanmanın maliyetini detaylarıyla anlatıyor.
Geleneksel bankacılık için ATM’lerin geçmişi 55 yıl öncesine dayansa da kripto para birimi için ilk ATM, 29 Ekim 2013’te açıldı. Şu anda ise dünya çapında yaklaşık 28.000 adet BTM yani Bitcoin ATM’si var. Bunların büyük bir kısmı Amerika Birleşik Devletleri’nde yerleşik.
Şimdi biz gelelim, bu ATM’lerin nasıl çalıştığına.
Bitcoin ATM’si: Tamam da Nasıl?
Kullanıcıların Bitcoin ATM’si kullanmak için bir hesaba sahip olması şart. Ayrıca ATM’lerin de internet bağlantısına sahip olması gerekiyor. İki tür BTM var: Tek Yönlü Makineler ve Çift Yönlü Makineler.
BTM’ler çoğunlukla parayı, blokzincirdeki bir ortak anahtar aracılığıyla taşıyor. Tabii bazıları hala kağıt makbuz da kullanıyor.
Blokzincir tabanlı olan BTM’ler, kripto para birimlerini kullanıcının Bitcoin cüzdanına QR kod aracılığıyla gönderiyor. Tabii bir banka hesabı söz konusu olmadığı için büyük finansal kuruluşlar tarafından işletilmiyorlar. Cointelegraph bu noktada BTM’lerin de benzer yasa ve yönetmeliklere bağlı kaldığı vurgusunu yapıyor. Yani bazı kurallar var. BTM ile yatırılabilecek nakit paranın alt ve üst limiti var. Ek olarak ABD sınırları içindeki tüm operatörlerin FinCEN’e kayıt olması gerekiyor. BTM’ler Banka Gizliliği Yasası’nın (BSA) AML hükümlerine de tabiler.
Bitcoin ATM’si Nasıl Kullanılır?
Bitcoin ATM’si kullanmak için ilk adım telefon numarasına sahip olmak. Yani aslında kimlik doğrulaması için kullanıcıların bir doğrulama kodu alması gerekiyor. Bunun da yolu, cep telefonuna kodu göndermek. Yasaya göre BTM’lerin, devlet tarafından verilmiş bir kimliği taraması ya da bir telefon numarası alması gibi kimlik doğrulama yapması gerekiyor.
Kimliği doğruladıktan sonra sıra cüzdanın QR kodunu taramakta. Bitcoin adresinin WR kodunu taratan kullanıcı üçüncü adımı da halletmiş oluyor.
Sonraki aşama Bitcoin karşılığında ne kadar ‘takas etmek’ istendiğini belirlemekte. Bazı BTM’ler nakit parayı doğrudan kabul ediyor. Yani, parayı tıpkı geleneksel ATM’ler gibi para girişine koymak yeterli. Makine sonrasında BTC cinsinden değeri kullanıcıya söylüyor.
Son aşama ise basitçe tutarı onaylamakta ve işlemi tamamlamakta.
Alım işlemi gibi satım işlemini de BTM’ler üzerinden yapmak mümkün. Bunun için de BTM’ye gidip “BTC Sat” seçeneğini seçmek gerekiyor. Sonraki adım yine cüzdanın QR kodunu taratmak. Kimlik doğrulama gibi işlemler de tamamlandıktan sonra yine para, belirlenen adrese gönderiliyor.
İşlem yapmak için fiziksel kart gerekmemesi, banka hesabı olmayan kişilerin de kullanabilmesi, BTC alıp satmanın hızlı bir kolay yolu olması nedeniyle BTM’ler öne çıkıyor diyebiliriz. Öte yandan eksileri de yok değil. Yüksek işlem ücretleri bu eksilerin başında geliyor. Bitcoin ATM işlem ücretleri genellikle yüzde 7 ila yüzde 12 arasında değişiyor. Yani diyelim ki yüzde 7’lik bir işlem ücretiyle 1.000 dolarlık BTC satmak istiyorsunuz. Bunun için alabileceğiniz fiat para 930 dolar. İşlem ücreti ise 70 dolar. Ayrıca çoğu BTM, sınırlı işlem sunduğundan büyük işlemler yapmak için de ideal değil.
Coin ATM Radar’a göre dünyadaki Bitcoin ATM’lerinin sayısı aşağıdaki gibi.
Her ne kadar ismi ağırlıklı olarak Bitcoin ATM’leri olarak geçse de bu ATM’ler bazı diğer altcoinleri de destekliyor. Litecoin, Ether, Dogecoin, Tether, Bitcoin Cash, Zcash bunlardan bazıları.
Beklenti, önümüzdeki birkaç yıl içinde BTM’lerin sayısının artacağı yönünde. İnsanların kolay erişebileceği yerlerde olmaları, benimsenme için de oldukça önemli. Türkiye’ye de baktığımızda belirli lokasyonlarda BTM’ler görmek mümkün.
