Yılbaşından bu yana toparlanma eğilimi gösteren kripto para birimleri, regülasyonların müdahalesi sebebiyle zaman zaman zor dönemlerden geçse de özellikle yılın sonuna doğru rallisini devam ettirerek başarılı bir dönemi geride bıraktı.
Haziran ayında BlackRock’un spot Bitcoin ETF başvurusuyla başlayan ETF fırtınası da 2023 yılının hiç şüphesiz en önemli gündem maddelerinden bir tanesiydi.
Araştırma şirketi The Kaiko Research, oldukça hareketli geçen 2023 yılının 10 ana başlığını ele aldı.
Bitcoin ETF başvuruları, ralliye öncülük etti
Lider kripto para birimi Bitcoin, 2023 yılında yüzde 160’tan fazla yükseldi ve geleneksel finans ürünlerine kıyasla daha iyi bir performans gösterdi.
Mart ayından ekim ayına kadar BTC, ortalama olarak 25.000 dolar ila 30.000 dolar arasında işlem gördü. Piyasadaki tüm heyecanın kaybolmasıyla hacimler son yılların en düşük seviyelerine ulaşsa da BlackRock’un spot Bitcoin ETF başvurusu işleri tersine çevirdi.
Bitcoin, ETF rüzgarının başlamasıyla birlikte 45.000 dolar seviyelerini zorlamaya başladı.
Varlığın performansı tüm büyük varlıklarla karşılaştırıldığında en iyi ikinci performansı gösterdi. Birinci sırada ise yapay zekâ heyecanı sebebiyle ocak ayından mayısa kadar iki katlık bir artış gören Nvidia hisseleri yer aldı.
Binance zor bir yıl geçirdi
Binance, 2023 yılına tüm merkezi borsalar arasında pazar payının yüzde 70’ini elinde tutarak tüm zamanların en baskın pozisyonuyla başladı. Şirketin bazı işlem çiftlerinde sıfır ücret politikası uygulaması da bu hakimiyetin önemli parçalarından birisi oldu. Mart ayında şirketin kampanyasının sona ermesiyle pazar payında büyük bir düşüş görülse de açık ara lider bir konumda yer almaya devam etti.
Binance, şu anda BTC-FSUSD işlem çiftinde sıfır ücret ile alım satım olanağı sunsa da pazar payı regülasyon problemleri sebebiyle toparlanmayı başaramadı.
ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC), Binance’e darbe vuran ilk regülatör oldu. Kurum, borsayı müşterilerini Binance.US’ten Binance’e taşımaya çalışmakla itham etti.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) da benzer suçlamalara ek olarak şirketi dolandırıcılık v.b. gibi suçlamalarla suçlaması olayların daha da karmaşıklaşmasını sağladı. Yaşananların ardından Binance.US’in pazar hakimiyeti neredeyse sıfırı gördü.
ABD Adalet Bakanlığı’nın Binance ile yaptığı anlaşma, yılın hiç şüphesiz en önemli olaylarından bir tanesi oldu. Anlaşma kapsamında Binance, 4,3 milyar dolarlık ceza ödemeyi kabul etti ve şirketin CEO’su Changpeng Zhao, görevinden ayrılmak zorunda kaldı.
Alameda Gap sorunu devam ediyor
Alameda Gap tabiri, Kasım 2022’de FTX’in çöküşünün ardından Kaiko Research’ün ortaya attığı bir terimdir. Araştırma şirketine göre, FTX ve Alameda’nın çöküşü piyasalarda bir likidite boşluğu oluşmasına neden oldu ve bu Alameda Gap olarak isimlendirildi.
Kaiko Research’e göre ortaya çıkan bu boşluk hala geçerliliğini koruyor. Yüzde 1 piyasa derinliği (bir token’ın ortalama fiyatının yüzde 1 dahilindeki tekliflerinin USD cinsinden değeri) hala FTX ve Alameda’nın iflasından önceki seviyeye göre yüzde 50 oranında daha düşük durumda.
FTX’in likiditesi şu anda tükenmiş durumda ve diğer borsalarda da kaybolan likidite, fiyatlardaki ve hacimlerdeki yükselişe karşın eski seviyesine dönmedi. Açığın büyük bir kısmı, iflas süreci esnasında önemli kayıplar yaşayan ve fonlarını kapatan veya konuyla ilgili daha dikkatli adımlar atan kurumlara ve piyasa yapıcılara atfedilebilir.
Likidite giderek yoğunlaşıyor
Kaiko Resarch tarafından geçtiğimiz aylarda yayımlanan bir likidite analizinde, hem hacmin hem de piyasa derinliğinin büyük çoğunluğunun yalnızca bir kaç borsada yoğunlaştığı tespit edildi. İlk sekiz kripto borsası, piyasa derinliğinin yüzde 91,7’sini ve hacmin yüzde 89,9’unu oluştururken, likiditelerin büyük bir kısmı Binance’te yer aldı.
Yüksek derecede yoğunlaşmış olan kripto para piyasaları hem iyi hem de kötü bir şeydir. Likidite sıkıntısı sebebiyle bu durum bir borsaya veya işlem çiftine yayıldığında volatilitenin şiddetlenmesine neden olur ve potansiyel olarak yeni fiyat keşiflerinin ortaya çıkmasını aksatabilir. Böylelikle likidite bir kaç platformda yoğunlaşır bu da standart bir yatırımcının yararına olan bir durumdur.
Bununla birlikte yüksek derecede yoğunlaşmış kripto piyasalarında yaşanan bir başarısızlık (FTX gibi) sektörün büyük yara almasına neden olabilir.
Bitcoin’in geleneksel varlıklar ile olan korelasyonu azalıyor
Bitcoin, uzun bir süredir enflasyondan korunma aracı ve altına dijital bir alternatif olarak görülüyor. Bununla birlikte varlığın fiyatı da büyük ölçüde makro koşullara, doların gücüne ve hisse senetlerine bağlıydı. Bu eğilim 2023 yılında tersine döndü ve Bitcoin yükselişe geçerken hisse senetlerine düşüş görüldü.
En hızlı dekorelasyon ise yakın zamanda gerçekleşti ve Bitcoin 40.000 doları aştı.
Nasdaq 100 de dahil olmak üzere birçok hisse senedi endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşırken, bu korelasyonun ne kadar süre devam edeceğini zaman gösterecek.
Solana’dan “geri dönüş”
FTX’in yaşadığı çöküşün ardından bazı isimler, borsanın desteklediği Solana’nın yok olacağını iddia ediyordu. Solana, kötü günleri geride bırakarak gelişmeyi sürdürdü. Varlık, rakibi Ethereum’a kıyasla büyük bir yükseliş kaydetti. Yükselişin büyük bir kısmı 2023 yılının son aylarında geldi.
Solana’da gerçekleştirilen PYTH ve JTO airdrop’larının başarısı da Solana heyecanının önemli katalizörleri arasında yer aldı.
Stablecoin’lerdeki sıkıntılar giderek yaygınlaşıyor
Geçtiğimiz mart ayında yaşanan bankacılık krizi, artık uzak bir anı gibi görünse de kripto piyasalarının kırılganlığı ve stablecoin’lere bağımlılığını gözler önüne serdi. Yaşanan kriz esnasında USDC, kredi protokolleri ve DEX’lerde ağırlıklı olarak stablecoin’lere dayanan DeFi ekosisteminin tamamını tehdit eden ciddi bir borçlanma içine girdi.
Tether de yaz boyunca belirsiz sebepler nedeniyle dolar sabitini kaybetti ve yatırımcıların stablecoin’lere karşı güvensizliğinin artmasına neden oldu.
Kriptoların toparlanması, FTX mağdurlarını sevindirdi
FTX’in iflas süreci devam ederken ve Sam Bankman-Fried mahkeme tarafından suçlu bulunurken, FTX’in yaşattığı problemler sektörü üzerinde büyük bir etki yarattı. Bununla birlikte kripto para rallisi, işlerin tersine dönmesine neden oldu. Varlıkların değerinin artması, mağdurların alacaklarını tahminin edilenin çok ötesinde telafi edebilmesinin önünü açtı.
FTX, milyarca dolarlık kripto varlığı elinde tutuyor. SOL, şu anda borsanın en büyük pozisyonu durumunda.
Curve’ye olan güven sekteye uğradı
Curve Finance, en büyük merkeziyetsiz borsalar arasındadır ve DeFi balinalarının önemli bir stablecoin kaynağıdır. Ancak protokol, yıl boyunca bazı kriziler yaşadı ve bu da önemli miktarda likidite çıkışı yaşanmasına sebep oldu.
İlk etapta Curve’nin kurucusu Michael Egorov’un haziran ayında 60 milyon dolarlık USDT almak için Aave’ye 200 milyon dolarlık CRV yatırmasının ortaya çıkması büyük tartışmalara neden oldu. Topluluk, protokol token’larının nakde çevrildiğine dair söylentileri gündeme getirdi.
Protokol, ağustos ayında da 70 milyon dolarlık bir istismara uğradı.
Egorov, Aave kredisini kapatsa da Curve’nin likiditesindeki düşüş devam etti. Bununla birlikte Curve Finance, hala önemli bir likidite kaynağı olmaya devam ediyor.
stETH likiditesindeki endişeler
Lido Staket Ether (stETH), en baskın ETH likit staking olmaya devam etti. Bu durum, Shapella yükseltmesinden bu yana Lido’nun ağ üzerindeki etkisi hususunda endişeleri de beraberinde getirdi.
İkincil piyasalarda yıl başından bu yaşan düşüş gösteren stETH likiditesine dair endişeler sürüyor.
