2021 ortalarından itibaren, blokzinciri protokolünü, kriptolojik yazılımları, dijital varlıkları, merkeziyetsiz finansı, NFT’leri, DAO’ları ve başka gelişmeleri içeren yeni nesil internete Web3 demeye başladık.
Adını saydığım bu inovasyonlar son yıllarda eleştiri oklarını üzerine çekmekte olsalar da daha gelişme aşamalarının çok başındalar. Bu işlerin içerisinde yer alan ve çoğunluğu 20-30 yaş arası genç programcılar harıl harıl açık kaynak programlar ve uygulamalar üretmekte. Web3, yani üçüncü nesil internet bize nasıl bir dünya tasarımı sunuyor? Bu soruyu sorduğum zaman bile ürpermekten kendimi alamadım: Demek ki şu anda farklı bir dünya tasarımı içindeyiz ve bundan çıkıp başka bir yapıya, başka bir düzene geçiyoruz. Merkezi bir yapıdan çıkıyoruz, artık merkezi paranın, merkezi gücün öneminin kalmadığı bir çağa adım atıyoruz.
Üstelik bu geçtiğimiz yeni düzen bir çoğumuzu korkutan “üst akıl” adı verilen ne idüğü belirsiz karanlık örgütlerce veya kişilerce tasarlanmıyor. Tam aksine eğer öyle karanlık planları olanlar varsa o karanlık planların önüne engel olarak geliyor Web3. İşte Silikon Vadisinde ofisleri olup, ana kuralları: “arabamızla ofisinize azami bir saat içinde gelebiliyorsak size yatırım yapabiliriz” olan elitist bir zümrenin karşısına dikilen yeni ve merkeziyetsiz token yatırım sistemi onları çok korkutuyor. Bu korkuyu anlatmak için, size Silikon Vadisinin sancak gemisi konumunda olan ve Web3 ekosisteminde en çok yatırımı olan firmanın yazılarından örnekler vereceğim.
Web3 hakkında a16z ne diyor?
Kendisini a16z olarak isimlendiren Silikon Vadisinin önemli yatırım firması Andreessen Horowitz, 2021 yılı sonunda yayınladığı, Amerikan kamuoyunu aydınlatmak ve bilgilendirmek amacını güden dökümanda şöyle yazmış:
“Web 2.0, ekonomik ve sosyal etkileşimlerimizi topluma derinden fayda sağlayacak şekilde dönüştürdü. Ancak, Web 2.0’ın (sosyal medya ve günümüzün büyük teknoloji platformlarının) yanlış bir yol izlediğini çok az kişi tartışabilir. Ne kamu sektörü ne de özel sektör, internetin çoğunu tanımlayan gizlilik ihlalleri, dezenformasyon, tekelci uygulamalar ve algoritmik önyargılardan oluşan Pandora’nın Kutusu ile nasıl başa çıkacağını çözemedi. Bu arada, otoriter hükümetler, vatandaşlarını ve diğer ulusların vatandaşlarını gözetlemek, sansürlemek ve manipüle etmek için daha önce hiç olmadığı kadar fazla veriye sahip oldular”. (Ref:1)
a16z’nin propaganda dökümanlarında şöyle bir paragraf daha var:
“Orijinal internetin kendisinden sonra Web3’ün ortaya çıkışı, şimdiye kadar kalkışılan en büyük küresel teknoloji projesidir. İnternetin ilk nesli, yani Web1, adım adım dünyaya yayılmadan önce hükümet ve sivil toplum bünyesinde adeta bir kuluçka içinde geliştirildi. Günümüzün büyük teknoloji platformları olan Web 2.0, birkaç coğrafyada kurulmuş küçük şirketler olarak başladı ve birkaç kısa yıl içinde insanlık tarihindeki en büyük bilgi ve ticaret kavşakları haline geldi. Bu arada Web3, her yerden bir anda ortaya çıktı”
Andreessen Horowitz şirketi Facebook başta olmak üzere belli başlı bir çok Web2 şirketinin yatırımcısı ve ortağı. Aslında a16z bu tür yazılar yayınladığında satır aralarını okumak ve tam olarak ne demek istediklerini anlamak gerekir.
Alıntı yaptığım bu pamflette Silikon Vadisinin altın çocukları Marc Andreessen ve arkadaşlarının korku dolu bir şekilde Amerikan devlet aygıtını göreve çağırdıklarını görüyorum. Üstteki paragrafın son cümlesine bakınız:
“Bu arada Web3, her yerden bir anda ortaya çıktı”
Bu cümleyi kaleme alan şirketin iki kurucusundan biri olan Marc Andreessen, Web1’in ortaya çıkmasında en çok katkıyı sağlamış mühendis olarak bilinir. Önce Mosaic (1993) sonra da Netscape (1994) tarayıcısının tasarımcısı ve ürün müdürüdür. Aynı kişi parayı bulup Facebook gibi erken yatırımcısı olduğu devlerin yönetim kuruluna da girince gemi azıya alıp 2011 yılında, içeriği “yazılım ve internet sayesinde tüm sektörleri çıtır çıtır yiyoruz” diye özetlenebilecek bir makale yazdı (Ref.2). Wall Street Journal’da yayınlanan bu etkili ve ünlü makalesinde bu çıtır çıtır yeme işinde sıranın bir gün bankalara ve finans sistemine geleceğine asla değinmeyen Andreessen şu anda nasıl olup da sıranın kendilerine geldiğini sindirmeye çalışıyor olsa gerek. Zira blokzinciri inovasyonuna uzun seneler direndiler ve nihayet yelkenleri suya indirdiler ve 2021 yılında ciddi paralar harcayıp önemli Web3 start-up’larını toplamaya başladılar. 2022 yılının başında artık Web3 için 2.2 milyar dolarlık bir fonları var.
Devam ediyorum alıntı yapmaya:
“Web 2.0’da, ağların finansal faydaları ezici bir çoğunlukla bu ağları yöneten büyük şirketlere (Facebook ve Google diye okuyun) aktı. Web3’te ağın değeri, aracılardan ziyade değeri yaratan kullanıcılara, topluluklara ve geliştiricilere akar. Bireylerin, özellikle de şu anda inovasyon ekonomisinin çeperinde bulunanların, dijital ağlarda değer yaratma fırsatını yakalamış olmaları ve bu çabalarının karşılığını almaları çok kayda değerdir”.
Yani diyor ki a16z’nin yayınladığı pamflet, biz eskiden merkezde oturup yatırım isteyen herkesi kendi yakınımıza çağırırken şimdi çeperde, yani marjinde duran isimsiz yazılımcıların değer yaratıp karşılığını da token olarak aldığına şahit oluyoruz ve bu nedenle korkudan altımıza ediyoruz.
İşte bu korkularının sonucunda çareyi devletleri uyarmaya ve göreve davet etmeyi stratejik planları olarak uygulamaya koymuşlar. Okuyalım:
Ulusal Teknoloji Stratejileri
“Ulusal teknoloji stratejileri tasarlanırken, kimlik, mülkiyet haklarını ve tapu kayıtlarını, ve finansal sistemleri güvence altına alırken, aynı anda finansal kapsayıcılığın artırılması ve siber güvenlik gibi toplum için kritik öneme sahip işlevler için merkezi olmayan sistemlerin faydaları benimsenmelidir. Bireysel veri egemenliği ve gizliliği, bu yeni altyapının temel taşı olmalıdır. Tasarım açısından bakıldığında, bu şekilde davranmak mevcut yasalara uyumu artırmak gibi ek bir yarara sahip olacaktır: Web3’ün denetlenebilirliği, sıfır bilgi kanıtları (zero knowledge proofs) gibi gizlilik çözümleriyle birleştiğinde, ekonomi genelinde uyum maliyetlerini önemli ölçüde azaltmayı vaat ediyor”.
Bu paragrafı referanslara da koydum ki isteyen İngilizce aslından okuyabilsin (Ref.3), ne derece ince bir çalışmanın yapılmakta olduğunu sizler de görün istedim. Soruyorum hem bireysel veri egemenliği hem de totaliter devletlerin herkesi izleme refleksi nasıl bir araya gelecek? Özetle a16z ABD’ye ve dinleyen herkese diyor ki, çeperde bazı delikanlılar bunları yapmadan önce siz el atın ya da müsaade edin biz bunları henüz gonca iken satın alalım ve sistem içine dahil edelim.
Özet:
Bugünkü yazımda Silikon Vadisinin geleneksel yatırımcılarının merkezi sistemleri tehdit edecek şekilde hızla ve pıtrak gibi gelişen inovasyona ve yeni girişimlere müdahale edilmesi için devletlere ve tabii öncelikle Amerikan devletine yapmış olduğu çağrıyı işledim. Burada yaşadıkları korku ve endişe gerçektir, bu gerçek endişenin nasıl sonuçlara yol açabileceğini de haftaya Salı günkü yazıma bırakalım isterseniz.
Referanslar:
1) a16z.com sayfasından veya Google’dan “How to win the future” aratmak gerekiyor.
2) https://www.wsj.com/articles/SB10001424053111903480904576512250915629460
3) National technology strategies should embrace the benefits of decentralized systems for functions critical to society, such as identity, property rights and titling, securing financial systems while enhancing financial inclusion, and cybersecurity. Individual data sovereignty and privacy should be a cornerstone of this new infrastructure. From a design perspective, this will have the added benefit of enhancing compliance with existing laws: the auditability of web3, combined with privacy solutions such as zero-knowledge proofs, promises to dramatically reduce compliance costs across the economy.
