Proof-of-Stake, en popüler kripto para birimlerinden Ethereum’un da kullandığı fikir birliği (konsensüs) algoritmalarından biri.
Bu yazımızda Proof-of-Stake nedir, avantajları ve dezavantajları, Proof-of-Stake güvenli mi, Proof-of-Work ve Proof-of-Stake karşılaştırmasına yer vereceğiz
Proof-of-Stake, işlemleri işlemek ve bir blockchain’de yeni bloklar oluşturmak için kullanılan bir kripto para fikir birliği algoritmasıdır.
Fikir birliği mekanizması, dağıtık bir veri tabanına yapılan girişleri doğrulamak ve veri tabanını güvende tutmak için kullanılan bir yöntemdir.
Kripto paralar özelinde fikir birliği (mutabakat) algoritmaları blockchain’i güvence altına almak için kullanılır.
Proof-of-Stake (POS) ile kripto para sahipleri blockchain işlemlerini stake edilen coin sayısına göre doğrular.
Proof-of Stake (POS), bir blockchain’indeki işlemleri doğrulamak ve yeni bloklar eklemek için kullanılan orijinal fikir birliği mekanizması Proof-of-Work’e (POW) alternatif olarak geliştirilmiştir.
PoW mekanizmaları madencilerin kriptografik bulmacaları çözmesini gerektirirken, PoS mekanizmaları doğrulayıcıların işlem ücreti kazanmak için token’lerini stake etmesi gerekiyor.
Proof-of-Stake’i (PoS) anlamak
Proof-of-Stake, blokları ve işlemleri doğrulamak için gereken hesaplama yükünü azaltıyor. Proof-of-Work’ün aksine Proof-of-Stake doğrulayıcıları işlemleri fiziksel ekipmanlarla değil stake ettikleri kripto paralarla doğruluyor. Elbette kriterler ağdan ağa farklılık gösterse de, Proof-of-Stake doğrulayıcısı olmak için belirli bir miktarda coin stake etmek yeterli.
Doğrulayıcılar, işlemleri onaylamak ve blok bilgilerini doğrulamak için rastgele bir şekilde seçilir. Proof-of-Work gibi rekabetçi blockchain’lerin aksine Proof-of-Stake’te işlem ücretini kimin alacağı da rastgele belirlenir.
Doğrulayıcı olmak isteyenlerin belirli miktarda coin “stake” etmesi gerekiyor. Örneğin, Ethereum ağında bir kullanıcının doğrulayıcı olabilmesi için 32 ETH stake etmesi gerekiyor.
Bloklar birden fazla doğrulayıcı tarafından doğrulanır ve belirli sayıda doğrulayıcı bloğu doğruladığında, blok sonuçlandırılır ve kapatılır.
Ethereum ağında doğrulayıcı olmak isteyenlerin 32 ETH stake etmesi gerekiyor. Ancak doğrulama sürecine katılmak isteyenlerin bu kadar ETH yatırmasına gerek yok. Burada Liquid staking yöntemi devreye giriyor.
Liquid Staking nedir?
Soft Staking olarak da bilinen liquid staking, tıpkı normal stake etme işlemi gibi fonların ödül kazanmak amacıyla kilitlenmesidir. Ancak Liquid Staking’de kullanıcıların fonları bir emanet hesabında erişilebilir bir şekilde kalır. Nasıl mı? Ethereum örneği üzerinden ilerlersek kullanıcılar ETH’lerini bir DeFi protokolü olan Lido Finance’in emanet hesabına yatırır ve fonlarının tokenize edilmiş versiyonu olan Lido Staked Ether (stETH) alırlar.
Liquid staking, kripto paralarla pasif gelir elde etmenin kârlı bir yolu olarak gösteriliyor. Çünkü Liquid staking, normal Proof-of-Stake (PoS) protokollerine kıyasla çeşitli avantajları sunuyor. Ayrıca, yatırımcılar stake ettikleri varlıklardan gelir elde ederken aynı zamanda stake edilen fonların tokenize versiyonlarıyla daha da fazla ödül kazanabilir. Blockdaemon’a göre, ETH 2.0 sözleşmelerinde stake edilen toplam ETH payının %20’si olan 7,5 milyar ETH, likit stake protokollerinde bulunuyor.
Liquid Staking, stake edilen fonlara ve sahiplerine likidite ve esneklik fırsatı sunuyor. Bu ayrıca Ethereum ağındaki büyümenin devam etmesine de olanak sağlıyor.
Proof-of-Stake’in Proof-of-Work’ten Farkı Nedir?
Her iki fikir birliği mekanizması da blockchain ağlarının verileri senkronize etmesine, bilgileri doğrulamasına ve işlemleri gerçekleştirmesine yardımcı olur. Şimdiye kadar başarılarını kanıtlayan bu fikir birliği algoritmalarının elbette avantajları ve dezavantajları var. Bununla birlikte, iki algoritmanın da blockchain’e çok farklı bir yaklaşım içerisinde.
PoS tabanlı blockchain’lerde bloklar doğrulayıcılar tarafından yaratılır, kontrol edilir, doğrulanır ve kayıtları tutulur. Proof-of-Work tabanlı blockchain’lerde ise blok yaratıcıları “madenciler” olarak adlandırılır. Madenciler, işlemleri doğrulamak için kriptografik hash’i çözmeye çalışır. Hash’i çözmeleri karşılığında blok ödülü almaya hak kazanırlar.
