POW, piyasada yer alan bazı kripto paraların kullandığı algoritmaya verilen isimdir. Blockchain ağlarının doğru şekilde faaliyet göstermesi için belirli konsensüs algoritmalarını benimseyerek ağlarını buna göre tasarlamaları gerekiyor. İşte POW da bu algoritmalardan birisi. Hatta POW piyasaya sürülen ilk algoritma olarak biliniyor. Anlaşılacağı üzere orijinal kripto para Bitcoin (BTC) POW algoritmasını kullanıyor. İngilizcedeki Proof of Work ifadesinin baş harfleriyle oluşturulan POW terimi Türkçemize “emek ispatı, iş ispatı” şeklinde çevrilmiş.
POW algoritması ağda gerçekleşen işlemlerin tekerrür etmemesi yani birden fazla defa gerçekleşmemesi için çalışan bir mekanizma olarak da tanımlanabilir. BTC gibi büyük ağlara sahip kripto paraların genellikle Proof of Work algoritmasını benimsediğini görüyoruz. Konsensüs ya da mutabakat mekanizmaları, blockchain ağlarında yer alan dağıtımlı defterlerin daha güvenli bir yapıya sahip olmasını sağlıyor. Bu içerik boyunca POW’un çalışma mantığı ve tam olarak ne anlama geldiğine yönelik çeşitli incelemeler ve tespitlerde bulunacağız.
Mutabakat Algoritmaları
Bilindiği üzere kripto paralar yolculuğuna Bitcoin (BTC) öncülüğünde başladı. Eşten eşe ve merkezsiz bir ödeme sistemi şeklinde kullanıcılarıyla buluşan Bitcoin, blockchain teknolojisini kullanan ilk kripto para oldu ve bu benzersiz teknolojiyi de insanlığın hizmetine sundu. Blockchain ağlarının sayısı o günden bu yana gittikçe arttı ve artmaya da devam ediyor. Bu ağların belirli niteliklerdeki mutabakat algoritmalarından faydalanarak işlemlerine devam ettikleri biliniyor.
Konsensüs algoritmaları bir blockchain ağının istenilen şekilde işlev gösterip göstermediğini denetleyen ve ağın sürdürülebilirliğini sağlayan yapılardır. Bu algoritmalar sayesinde blockchain ağının oluşturan bütün bileşenler uyumlu bir şekilde çalışabiliyor. Kullanıcılar ya da node’lar bu algoritmanın gereklilikleri uyarınca ağdaki işlemlerini sürdürebiliyorlar. POW algoritması bilinen ilk konsensüs algortiması olarak ifade edilebilir. Daha sonra Proof of Stake (POS) ya da birtakım gizlilik hizmeti sunan algoritmaların da tasarlandığına şahit olduk. Kripto para projelerinde kullanılan diğer konsensüs mekanizmaları arasında birtakım özel tasarımların da yer aldığını belirtmek gerekiyor.
Konsensüs Algoritmaları Nasıl Çalışır?
Kripto para ağlarında yer alan kullanıcıların hesap bakiyeleri veri tabanında kaydedilir. Ağda yer alan herkesin ya da en azından her node’un bu veri tabanının aynısını ellerinde bulundurmaları gerekir. Aksi halde ağda sonu hüsran ve çatışmalarla sonuçlanabilecek olumsuz durumlarla karşılaşılabilir. Bu da kripto paraların hedeflerine ulaşamaması sonucunu doğurur ki bunu kimse istemez.
Açık anahtarlı kriptolama sayesinde kullanıcılar birbirlerinin coin’lerini harcamıyorlar ve tekrar eden ödemeler gerçekleşmiyor. Ancak tüm bunlara rağmen yine de her ağ için mutlak gerçeği ifade edecek bir tek kaynağa ihtiyaç duyuluyor. Bu kaynağa ağdaki tüm katılımcılar riayet edecek ve böylece hangi coin’lerin harcanıp harcanmadığı belirlenecek. Sonuç olarak da tekrar eden harcamalar yaşanmayacak, ağ başarılı bir şekilde faaliyetlerini sürdürebilecek.
POW yani iş kanıtı adlı algoritma işte tam olarak bu şekilde faaliyet gösteriyor. Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto geliştirdiği POW algoritması sayesinde ağdaki katılımcıların çalışmalarını koordine etmeyi başarmış. Geliniz bu algoritmanın tam olarak ne şekilde işlev gösterdiğine kısaca bir göz atalım.
POW Nasıl Çalışır?
Proof of Work (POW), blockchain konsensüs algoritmalarının birincisidir. Bitcoin tarafından ilk olarak benimsenen bu algoritma zamanla birçok kripto para tarafından da kullanıldı. Kısaca özetlemek gerekirse bu algoritmaların amacı ağın doğru çalıştığından emin olmaktır. Bunun için de ağda tekrarlanan ödemelerin gerçekleşmemesi gerekiyor. İşte POW tam olarak bunu mümkün hale getiriyor. POW nasıl çalışır sorusunu daha net bir şekilde yanıtlayabilmek adına somut bir örnekten faydalanalım.
Sizin ve üç farklı arkadaşınızın bir not defteri olsun. Birbirinizle alışveriş ettiğiniz her seferde işlemleri bu defterlere yazdığınızı farz edelim. Dört kişi arasında gerçekleşecek işlemlerin kaydını herkesin tutması hiç kolay olmasa da yine de mümkün. Peki ya ağınızda on bin katılımcı bulunsaydı bu nasıl mümkün olacaktı? İşte bu noktada POW devreye giriyor. Böylece büyük blockchain ağlarında herkesin işlemlerinin kaydı tutulabiliyor ve ağlar etkili şekilde işlemeye devam ediyor. POW bütün kullanıcıların erişebildiği defterdeki işlemlerin güncel olmasını ve süreç boyunca karmaşanın çıkmamasını kesin olarak sağlıyor.
POW ve Bitcoin
Kripto para piyasasının öncüsü Bitcoin (BTC) her geçen gün gelişmeye ve ağını geliştirmeye devam ediyor. Kripto para ekosistemi genişledikçe lider kripto paranın da yeni kullanıcılar kazandığını görüyoruz. Bu devasa ağ POW algoritması sayesinde başarılı bir şekilde işlemlerine devam ediyor. Yukarıda bahsettiğimiz defter örneği, blockchain’lerde bloklara dönüştürülüyor. İşlemleri teker teker kaydetmek yerine toplu bir şekilde bloklar halinde kaydetmek daha ölçeklenebilir ve kullanışlı bir çözüm. Ancak ağa blok eklemek yani ağın devamını sağlamak için de bir sarfiyat gerekli. Bu da bir masraf çıkacağı yani işlem ücretlerinin ortaya çıkması anlamına geliyor.
İşte bu noktada madenciler devreye giriyor ve sahip olduğu kaynaklardan faydalanarak bloklar meydana getiriyorlar. Hash gücü olarak da niteleyebileceğimiz bu kaynak BTC’nin temelini oluşturan şey. İşlemcilerin hash gücüyle bloklar kazılıyor ve yukarıda bahsettiğimiz işlemlerin hepsi bunlara kaydedilerek zincire ekleniyor. Bu zincirleri oluşturan blokları tersine çevirmek, girilen verileri değiştirmek neredeyse imkansız olduğundan Bitcoin ağı şimdiye dek gözle görünür bir tehditle karşı karşıya kalmadı. Bunun için BTC’nin sahip olduğu benzersiz yapıya, blockchain teknolojisine ve POW algoritmasına birer teşekkür borçluyuz. İşte bu yüzden madencilik çalışmaları ve madenciler Bitcoin ağının vazgeçilmez bir parçasını oluşturuyor. POW ve Bitcoin ilişkisi, bu algoritmayı kullanan diğer bütün kripto paralarda da bu duruma benzer şekilde gerçekleşiyor.
