Blockchain teknolojisi günümüzde hemen hemen her yerde karşımıza çıkıyor. Bir taraftan yeni nesil teknolojiler geliştirilirken, diğer taraftan kurulu sistemler yeni Blockchain teknolojileri ile entegre hâle getiriliyor. Blockchain ağları da geniş kullanım alanı nedeniyle bazı spesifik alanlara kayabiliyor. Bu noktada bazı ağlar özel konularda özellikleri öne çıkarabiliyorlar. Gelin Blockchain ağları ve odaklandıkları spesifik alanlara bir göz atalım. Öncelikle:
Bitcoin Blockchain Ağı
Blockchain ağlarının yer aldığı bir yazı kaleme alırken Bitcoin’i başa almamak sanıyoruz ki saygısızlık olur. 2008’de yayımlanan whitepaper’ı ile birlikte oldukça büyük bir sektöre kapı aralayan Bitcoin, yarattığı BTC varlığı ile birlikte devasa bir yatırım aracının da temelini oluşturdu. Bitcoin’in kaynak kodları ile birçok alternatif proje oluşturulurken, günümüzde altcoin’ler olarak anılan birçok projenin temelleri atılmış oldu. Bu projeler Bitcoin ağındaki eksiklikleri, farklılıkları ve mekanizmalar üzerindeki değişiklikleri kendi sistemlerine uyarlayarak farklı odak noktalarına kaydılar. Bunun belki de en aktif örneği Ethereum oldu.
Ethereum Blockchain Ağı
Ethereum Blockchain ağı, Bitcoin’in basit bir şekilde sunduğu ancak Nick Szabo’nun kafasında tasarladığı üzere kullanılabilecek akıllı sözleşmeleri Blockchain felsefesi ile birleştirdi. Böylelikle günümüz NFT, DeFi ve diğer birçok ekosistemin temelleri atılmış oldu. Bu noktada Bitcoin ve Ethereum arasındaki en büyük farklılıklardan biri de şüphesiz bu akıllı sözleşme kullanımıydı. Bitcoin sadece basit işlemlere izin verirken, Ethereum esnek yapısı sayesinde farklı kontratlar ile kullanılabiliyordu. Çok da uzak olmayan bir geçmişe kadar Proof of York konsensüs yapısını kullanan Ethereum, Proof of Stake’e geçerek atası diyebileceğimiz Bitcoin’den iyice kopmuş oldu.
Günümüzde bünyesinde binlerce alt proje, token, NFT koleksiyonu, DeFi projesi, akıllı sözleşme ve DAO bulunduran Ethereum, Blockchain ağı diyince akla ilk gelen ağlardan birisi. Bununla birlikte Ethereum’un öne çıktığı bir diğer konu ise şüphesiz merkezinde bulundurduğu Solidty dili. Akıllı sözleşmelerin ve Blockchain projelerinin yazılması için spesifik olarak geliştirilen Solidity, gelişim açısından Ethereum mihenk taşlarından biri olma özelliğine sahip. Öyle ki bu dil üzerinden birçok layer 2 projesi de geliştirilmiş durumda.
BNB Smart Chain
İlk olarak Binance tarafından piyasaya sürülen, ancak devamında kendi başına ayrı bir yapılanmaya giden BNB Smart Chain, bünyesinde çok büyük bir ekosistem barındırıyor. Başta Binance’in kendi yerel token’ı olarak Ethereum ağı üzerinde başlatılan BNB, devamında BNB Smart Chain‘in geliştirilmesi ile birlikte Ethereum ağında yakıldı ve BNB Smart Chain’e taşındı. Bu noktada sadece token akıllı sözleşmeleri değil GameFi, DeFi, DAO ve çok aha fazlasına olanak tanıyan BNB Smart Chain, günümüzde en aktif kullanılan Blockchain ağları arasında yer alıyor.
Avalanche Blockchain Ağı
Kendisini sektördeki en hızlı akıllı sözleşme ağlarından biri olarak adlandıran Avalanche, kullanıcılara merkeziyetsiz uygulamaları hızlı ve ucuz bir şekilde oluşturma yeteneği veriyor. Birçok alt yapıya sahip olan Avalanche, ana kullanım alanı söz konusu olduğunda oldukça stratejik bir yol izliyor. Subchain olarak adlandırılan alt ağlar ile kişiselleştirilebilen özel yapılar oluşturmanızı sağlayan Avalanche, ister kripto para, ister DeFi ister GameFi olsun her ihtiyaca uygun şekilde sistemin yapılanmasına olanak sağlıyor. Merkezinde bulunan Showman konsensüs protokolü ile en başarılı ölçeklenebilirlik sistemlerinden birini sahip olan Avalanche, kurumsal müşterilere de odaklanan Blockchain ağları arasında yer alıyor.
Cardano Blockchain Ağı
2016 yılından beri sessiz sedasız geliştirme çalıştırmaları yapan Cardano (ADA) akademik çalışmalar ve araştırmalar sonucu oluşturdukları konseptleri blockchain ağlarına geçirerek birçok yazılımcının ilgisini çekmeye başladı. Ama 2021 yılına gelindiği zaman birçok yatırımcının ilgisini çekmeye başlayan Cardano, günden güne geliştirdiği ekosistemi ile giderek büyüdü.
Solana Blockchain ağı
Solana, Anatoly Yakovenko tarafından 2017 yılında geliştirmeye başladı ve kendisi Solana’yı geliştirirken Qualcomm’da yazılımcı olarak çalışıyordu. Kendisi Qualcomm’da çalışmadan önce Dropbox’taki tecrübesinden dolayı sıkıştırma algoritmaları hakkında bilgi sahibiydi. Bu da orataya oldukça hızlı, ölçeklenebilirliği yüksek ve hızlı bir ağ çıkarmasına yardımcı oldu. Çoğunlukla kripto paralar üzerinden ilerleyen Solana, NFT’lerin de sisteme dahil olması ile oldukça popülarite kazandı. Ancak bu durumun aynı zamanda onun zor zamanlar yaşamasına da neden oldu. Öyle ki Solana, fazla yükler sonrası sık sık duraksadı. Diğer tarafından aktif yapısı sayesinde hızlı bir şekilde düzeltilerek işlemlerine devam etti.
Ripple Blockchain Ağı
Her ne kadar adını genellikle SEC ile olan davası ile duysak da oldukça aktif Blockchain ağlarından biri olan Ripple, çoğunlukla kurumsal odaklı bir yapıya sahip. Ripple ağı, bilinen mutabakat algoritmaları ile çalışmadığı için farklılık oluşturuyor. Aksine, işlemler mutabakat protokolüne dayanır ve protokol ise hesap miktarlarını ve işlemleri onaylamak için kullanılır. Mutabakat algoritması ise Ripple sisteminde çift harcama sorununun çözümü için hayati önem taşır. Ripple kullanıcıları birden fazla köprü kullanabilir ama sadece ilk işlemi geçerlilik kazanır. Ripple ağındaki node’lar ise çoğunluğa göre hareker ederler ve onaylama işlemi genelde 5 saniyedir. Ripple ağı merkezsiz olduğu için kararlar node’lar tarafından verilir.
