Bitcoin, kullanıcıların dünyanın herhangi bir yerinde elektronik ödemeler gönderip almalarını sağlayan bir kripto para ağıdır. Fiziksel bitcoin yok, bitcoinlerin tutulduğu hesaplar da yok. Bunun yerine, Bitcoin bir elektronik nakit biçimi olarak hareket eder ve kullanıcılar bir tür elektronik defter görevi gören Bitcoin blok zincirini kullanarak eşler arası (P2P) işlemler yapabilirler. Blok zinciri, ağ üzerinden güncellenmiş bakiyeleri ve verileri paylaşan düğümler tarafından sürekli olarak güncellenir. Ancak, işlemler blok zincirine eklenmeden önce mempool’a gitmeleri gerekir.
Bitcoin İşlemi Nasıl Çalışır?
Mempool’a ulaşmadan önce, bir Bitcoin işleminin nasıl çalıştığını anlayalım. Tüm bitcoin işlemleri yalnızca bekleyen işlemlerdir ve yalnızca onaylanmadan önce mempool’da bulunur. Bir kullanıcı bir bitcoin işlemi başlattığında, kriptografik olarak imzalanır ve bir madencinin işlemi doğrulamasını ve blok zincirine eklemesini bekleyen Bitcoin ağına gönderilir. Her doğrulanmış işlem, manipüle edilmeden her Bitcoin işleminin muhasebe defterine şeffaf bir şekilde kaydedilip dağıtılmasının bir yolu olarak halka açık ve halka açık defterde erişilebilirdir.
Blockchain teknolojisi, ademi merkeziyetçiliği mümkün kılar, ancak sınırlamaları vardır. Örneğin, Bitcoin ağı saniyede yaklaşık 4,6 işlem veya TPS işler. Bunu 1.700 TPS işleyen VisaNet ile karşılaştırın. Blok zinciri teknolojisinin ölçeklenebilirliğini geliştirmek için bazı uyarlamalar mümkün olsa da, sistem nispeten yavaş olmaya devam ediyor, bu da özellikle yoğun işlem hacmi dönemlerinde yüksek ücretlere ve zaman zaman gecikmelere neden oldu.
Blok zinciri aslen Bitcoin’in bankalar, hükümet gözetimi, düzenleyici kurumlar veya diğer merkezi otoriteler olmadan çalışmasına izin vermek için tasarlandı. Bitcoin’in çalışması için harici otoritelere ihtiyacı olmasa da, kriptografik anahtarlar aracılığıyla yaptığı işlemleri doğrulayabilmesi gerekir.
Bitcoin’in açık anahtar şifrelemesi, kullanıcıların cüzdanlarına veya hesaplarına erişmelerini ve esas olarak işlemlerin bütünlüğünü sağlamalarını sağlayan kimlik görevi görür. Her kullanıcının kendi kullanımı için özel bir anahtarı ve sistemdeki herkes tarafından görülebilen bir genel anahtarı vardır. Bu anahtarlar birlikte, işlemlerin kimliğini doğrulamak için dijital bir imza görevi görür.
İki kullanıcı belirli bir işlem hakkında anlaşmaya vardığında bir sonraki adım yetkilendirmedir. Her işlem blok zincirine eklenmeden önce yetkilendirilmelidir. Bu, ağın bilgisayarları veya nodeleri gibi tüm merkezi olmayan tarafların, işlemin yetkilendirilmiş ve geçerli olduğu konusunda nesnel olarak hemfikir olması gerektiği anlamına gelen fikir birliği yoluyla yapılır . Düğümlerin sahipleri (madenciler), onaylanmamış bir işlemi, iş birliği kanıtı veya kriptografik problemleri veya karmaşık matematiksel bulmacaları çözmelerini gerektiren PoW aracılığıyla doğrulamaya teşvik edilir.
Bu sorun çözüldüğünde, işlem doğrulanır ve bloğa eklenebilir. Bitcoin bloğu dolduğunda, sonlandırma olarak adlandırılan blok zincirine eklenir ve bir sonraki blok açılır.
Bitcoin Mempool Nedir?
Mempool veya bellek havuzu, bir madenci bunları bir sonraki bloğa eklenmek üzere işleyene kadar geçerli bir bekleyen işlemi topladığı sanal bir bekleme odasıdır. Her node kendi mempool’unu korur ve her düğümün onaylanmamış işlemler için kendi depolama kapasitesi vardır. Bir işlem onaylandığında ve bir bloğa dahil edildiğinde, mempool’dan kaldırılır.
Nodeler, imzalanan işlemleri tüm ağa ulaşana kadar birbirinden ileterek mempool verilerini paylaşır. Genel bir mempool, yüksek işlem hacmi dönemlerinde tam kapasiteye ulaştığında, node, eşik ücretlerinin üzerindeki teklif işlem ücretlerini değerlendirerek işlemlere öncelik verir. Eşik ücretlerinden daha düşük olan tüm işlemler mempool’dan kaldırılır ve yalnızca minimum ücreti karşılayan daha yeni işlemler mempool’a eklenir. Başka bir deyişle, daha yüksek ücretli işlemlerin mempool’dan işlenmesi ve temizlenmesi ve bloğa eklenmesi önceliklidir.
Bitcoin’in Mempool’u ile İşlem Ücretleri Arasındaki Korelasyon
Mempool’u bir bekleme odası olarak düşünürsek, tıkanıklık olduğunda, temizlenmeyi bekleyen yüksek bir işlem hacmi olacaktır. Tipik olarak, işlemler doğrulandıkça ve bloğa eklendikçe mempool’a girip çıkar, ancak bazen mempool tıkanabilir.
Tıkanıklık dönemleri genellikle ya yüksek işlem hacmine ya da ticaret karmasının aniden düşmesine kadar takip edilebilir. Bu dönemlerde, mempool tıkanır ve gecikmeler meydana gelebilir, bu da ücretlerde artışa neden olur.
“Trade hash” terimi, blockchain madenciliği zorluğunu ifade eder. O anda blok zincirinin karmaşıklığı veya tıkanıklığı ile başa çıkmak için yeterli madenci olmayabilir. Bu nedenle, bazı işlemlerin onaylanması için daha uzun süre beklemesi gerekir.
Her Bitcoin işlemi, onaylanmaya hazır olana kadar mempool’da kalır, ancak tek bir kapsayıcı mempool yoktur. Her nodenin ilişkili mempool’u vardır ve varsayılan olarak mempool genellikle 300 MB’ı geçmez.
Mempool tıkandığında, kullanıcılar daha yüksek ücretler ödeme seçeneğine sahiptir, bu da işlemlerini daha hızlı onay için hattın önüne itebilir. Öte yandan, daha düşük ücretli işlemler, tıkanıklık giderilene kadar onaylanmadan kalacakları mempool’da kalacak. Benzer şekilde, işlem hacminin düşük olduğu minimum tıkanıklığın olduğu zamanlarda, ücretler de buna bağlı olarak daha düşüktür. Bir işlem alınıp onaylanmış bir bloğa eklendiğinde, mempool’dan kaldırılır.
Mempool Boyutunu ve İşlem Sayısını Anlama
Mempool’un bayt cinsinden boyutu, mempool işlem sayısı grafiği tıkanıklığa neden olan işlem akışının net bir görüntüsünü sunarken tıkanıklığın ne kadar süreceğini tahmin etmek için bir ölçümdür. Mempool boyutu ne kadar büyük olursa, genellikle daha sıkışık bir ağa dönüşür, bu da daha uzun bir ortalama onay süresine neden olur ve bloğa eklenecek işlemler için daha yüksek öncelik ücretleri gerekir. Bununla birlikte, mempool boyutu düşerse, bu, bir düğümün yeni bir geçerli blok aldığı ve blokta bulunan bekleyen işlemleri mempool’dan kaldırdığı anlamına gelir.
Tipik olarak, mempool boyutu, aktarılmakta olan işlemlerin sayısına bağlı olduğundan dalgalanabilir. Her nodenin, onaylanmamış işlemleri saklama yeteneklerine bağlı olarak kendi bekleyen işlemleri yorumlaması olduğundan, bu ayrıca mempool boyutunun neden değiştiğini de açıklar.
Aksine, mempool işlem sayısı artarsa, mempool’daki toplam onaylanmamış işlem sayısı artıyor demektir. Bu nedenle, daha yüksek bir ücret alınır. Örneğin, 4 Ekim 2021’de Bitcoin’in mempool’u 4,25 bin bekleyen işlem içeriyordu ve ortalama işlem ücreti 2,45 dolardı. Bunu, mempool boyutunun ortalama 3,09 ABD doları işlem ücretiyle 6,6 bin işleme ulaştığı 25 Ekim 2021 ile karşılaştırın.
Aşırı İşlem Yükü Varsa Ne Yapmalı?
Trafiğin yoğun olduğu zamanlarda, Bitcoin ağı önemli bir işlem birikimi ile sonuçlanabilir, bekleme sürelerini artırabilir ve işlem ücretlerini artırabilir. Talep arzı aştığında, madenciler önce hangi işlemleri yapacaklarını seçme konusunda önemli bir serbestliğe sahip olurlar. Bu gibi senaryolarda, cömert ücretler ödemiş olanlar bile beklenenden daha uzun süre bekleyebilir.
Bitcoin’in blok zincirinin kolayca ölçeklenebilir olmadığı gerçeği de dahil olmak üzere, biriktirmeye birçok şey katkıda bulunur – bu, aynı zamanda kolayca aşırı yüklendiği anlamına gelir. Yüksek tıkanıklık dönemleriyle uğraşırken, bekleme veya ana zincir dışında daha küçük işlemleri tamamlamak için Lightning Network’e geçme veya daha yüksek bir işlem ücreti ödeme seçeneğiniz vardır.
İşlem gönderildikten sonra, onu hızlandırabilecek birkaç seçeneğiniz var. İşleminiz kuyrukta duruyorsa, Ücrete Göre Değiştirme veya işleminizi daha yüksek bir ücretle yeniden göndermenizi sağlayan RBF’ye kaydolma ile aynı doğrultuda atlayabilirsiniz. Ancak tüm cüzdanlar bu seçeneği desteklemez. Sizinki yoksa, “ebeveyn için çocuk öder” veya CPFP gibi alternatifleri düşünmeniz gerekir. CPFP ile madenciler, en yüksek birleşik ücretleri içeren işlemleri seçerler. Öncelik onayı için kilobayt başına en az 0.1 mBTC olan işlemleri ViaBTC madencilik havuzuna göndermenizi sağlayan bir işlem hızlandırıcı da kullanabilirsiniz .
Son olarak Layer 2 çözümü olan Lightning Network’ü kullanabilirsiniz. Lightning Network, yeni bir kanal açmanıza, geleneksel Bitcoin ağından istediğiniz kadar zincir dışı işlem tamamlamanıza ve ardından işlemler doğrulandığında ödeme kanalını kapatmanıza olanak tanır. Lightning Network’ü kullanırken, sıkışık kuyruğu atlayabilirsiniz ve ücretleriniz de önemli ölçüde daha düşük olabilir.
Ne Lightning Network ne de başka bir çözüm bir seçenek değilse, sıkışmış işlemlerde bile bitcoin’inizin kaybolmadığından emin olabilirsiniz. İşlem onaylanana kadar cüzdanınızda kalacaktır.
Peki, Ya Mempool Olmasaydı?
Her işlem blok zincirine eklenmeden önce mempool’dan geçmelidir. Yüksek trafik ve tıkanıklık zamanlarında, mempool, madenciler bloğa ekleyene kadar işlemleri toplar ve saklar.
Mempool ayrıca nodelerin diğer nodelerin mempool’larına erişmesini mümkün kılar, bu da onlara onaydan önce belirli işlemler hakkında daha fazla ayrıntı sağlar. Çoğu kullanıcı mempool’da mümkün olduğu kadar az zaman harcamak istese de, bu her zaman mümkün değildir – özellikle de hemen silinebilecek olandan daha fazla işlem geldiğinde. Bir blok kazıldığında, içerdiği tüm işlemler mempool’dan temizlenir, bu da mempool’un boyutunu buna göre azaltır.
Mempool olmadan, düğümler gelen işlemleri göremez ve blok zinciri ağının ne kadar sıkışık olduğu konusunda hiçbir fikirleri olmazdı. Trafik sıkışıklığının, yüksek ücretlerin ve tıkanıklıkla bağlantılı diğer sorunların kaynağını anlamak veya tam olarak belirlemek imkansız olurdu.
Son Sözler
Bir işlemin temizlenmesini beklemek sinir bozucu olabilir. Mempool’u suçlamak cazip gelse de, Bitcoin ağının çok önemli bir özelliğidir, çünkü blok zincirine eklemeye hazır olana kadar işlemleri toplamak ve tutmak için kullanılır. Mempool’un nasıl çalıştığını anlamak, işlemlerinizin zamanında işlenmesini sağlamak için onu kendi avantajınıza kullanmanıza ve yapılmadığında hayal kırıklığınızı azaltmanıza yardımcı olabilir.
