Geçtiğimiz günlerde kriptopara saklama cüzdanı Abra’ya, yatırımcıları korumaktan, menkul kıymet piyasalarının işleyişinin düzenliliğini sağlamaktan sorumlu düzenleme kurumu SEC tarafından 300 bin dolar değerinde ağır para cezası kesildi. Kesilen para cezasına ek olarak, Abra’nın kayıt dışı menkul kıymetler sunduğunu iddia eden SEC, hisse senetleri ve tokenize edilmiş fiat para birimleri sunmasını da engelledi. Uygulamadaki menkul kıymetler borsası özelliğinin kullanımı duracak.
Önceki yazımda Kara Para Aklama Direktifi 5 ‘in kripto para dünyasını nasıl etkilemekte olduğundan bahsetmiştim. Regülasyonlara uyum süreçlerinde “yeterince merkeziyetlik” baskıyı azaltıyor. Servis sağlayıcıların varlıklar üzerindeki etkisinin azalması, merkeziyetsizlik koşullarına uyması (non-custodial) genellikle regülasyonlara tabi olma konusunda ellerini rahatlatıyor.
Abra’nın aldığı cezanın ardından, geçtiğimiz günlerde büyük DeFi oyuncularından Aave ve Synthetix de protokollerini daha da merkeziyetsizleştirmek için adımlar attı. İlk olarak Synthetix Vakfı’ndan duyuru geldi. Vakıf, 3 DAO’ya yani merkezi olmayan 3 kuruluşa bölüneceğini duyurdu.
Benzer şekilde, DeFi protokolü Aave de tyakip eden birkaç günün sonuna “Aavenomics” adını verdikleri “daha ademi merkeziyetçi yönetişime giden yolculukta” en son dönüm noktası olacaklarını açıkladılar. Aavenomics, token sahiplerinin gelecekteki ağ yükseltmeleri için oy kullanmalarına olanak tanıyan güçlendirilmiş bir yönetim sistemi sunuyor.
Hukukçular, neredeyse 5 milyar dolar büyüklüğe yaklaşan DeFi uygulamalarına düzenleyiceler tarafından daha çok baskı geleceği yönünde hem fikir. Ancak DeFi uygulamalarını yönetenler bu akıma düzenlemelerin engel olamayacağını öne sürüyor. Ben de aynı şekilde bunun artık durdurulamaz bir hareket olduğunu düşünüyorum. Öte yandan merkeziyetsizlik tanımı zihinlerimizde bir çok farklı algıya sebep oluyor. Kripto dünyasında maalesef hala net şekilde tanımı olmayan bu terimin kafa karışıklığı ve güvensizliğe sebep olduğunu düşünüyorum. Çerçevesi net şekilde çizilmiş tanımların düzenleyiciler tarafından yapılması DeFi uygulamalarını herkes için daha güvenli bir hale getirebilir. Biraz daha açmak için kripto borç alma ve borç verme platformlarını 3 başlıkta inceleyebiliriz.
1. Marjin, borç alma ve borç verme özelliği sunan kripto para borsaları:
Kripto borsaları aslında kripto borç veren en büyük oyuncular. Teminat kredileri ile kripto “trader” ların marjin işlem gerçekleştirmesine olanak tanıyorlar. Öte yandan borsalarda bulunan kripto varlıklarınızın kontrolü sizde değil, platform yöneticilerindedir.
2. Custodial borç verme/borç alma platformları:
Bir çoğu DeFi platformları olarak anılıyor ancak custodial olan platformlar özel anahtarınızı dolayısıyla kripto varlıklarınızı, istediklerinde kontrol veya manipüle edebilirler. Bu da onların yeterince merkeziyetsiz olmadığı anlamına gelir. Custodial platformlar düzenleyicilerin radarında olduğu için, son zamanlarda yapılan bir çok regülasyon değişikliğinden de nasibini aldılar.
3. Non-custodial borç verme/borç alma platformları:
Özel anahtarınızın ve dolayısıyla kripto varlıklarınızın kontrolünü almayan platformlardır. Varlıklar akıllı sözleşmeler içerisinde kilitlidir bu da varlıklarınıza platform yöneticileri tarafından erişilemeyeceği anlamına gelmektedir. Kilitlenmiş olan kripto varlığın sahibine ne zaman döneceği de Akıllı Sözleşme üzerinde tanımlanmış durumdadır. Platform yöneticilerinin varlıklar üzerinde etkisi bulunmadığından düzenleyiciler non-custodial platformlar konusunda biraz daha esnek davranmaktadır. Bir çoğunun lisans alma gerekliliği bile bulunmamaktadır.
Sonuç
Yüksek avantajlı gibi görünen ve gün geçtikçe daha fazla dikkatleri üzerine çeken DeFi uygulamaları konusunda dikkatli olmak gerekli. loanscan.io üzerinde incelendiğinde de anlaşılacağı üzere faizler arasında büyük farklılıklar var. Bu farklılıklar hepimizin zihinlerinde oluşan büyük soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. O nedenle risklerimizi alırken yukarıda anlattığım konulara da dikkat etmekte fayda var.
Kaynaklar:
https://decrypt.co/37338/is-decentralization-the-answer-to-defis-sec-problem
https://smartcredit.io/nexo-review-is-it-safe-should-you-invest-guide/
