Bu yazımızda özellikle merkezsiz finans (DeFi) alanında sıklıkla kullanılan köprüleme (bridging) nedir ne değildir yakından bakacağız.
Blockchain teknolojisinin finansal sistemde devrim yarattığı bir gerçek ancak bu teknoloji tamamen sorunsuz değil. Blockchain’in benimsenmesinin önündeki en önemli sorunlardan biri, farklı kripto para ağlarının birbirlerinden izole bir şekilde çalışması. Örneğin Bitcoin’inizi Ethereum ağında kullanamazsınız ya da Ethereum’larınızı Solana ağında kullanamazsınız. Bunu Türkiye’de ABD Dolarının kullanılmamasına benzetmek yanlış olmaz herhalde.
Ancak blockchain köprüleri (blockchain bridge) bu soruna kritik bir çözüm sunuyor. Blockchain köprüleri, iki ayrı blockchain ağının iletişim kurmasına ve bilgi ve varlık alışverişinde bulunmasına olanak tanıyor. Blockchain köprülerini iki ağ arasında arabuluculuk rolü üstlenen ve onları kesintisiz ve güvenli bir şekilde birbirine bağlayan bir “köprü” veya “röle” olarak düşünün.
Şu anda piyasada 125’i aşkın farklı blockchain ağı var ve bu ağlar birbirleriyle iletişim kuramıyor. Yani her bir blockchain’i girişi ve çıkışı olmayan kapalı bir kutu olarak düşünebiliriz. İşlemler sadece bu kutuların içerisinde gerçekleşiyor. Dolayısıyla bir token ya da coin’i, örneğin Bitcoin’i, bir blockchain’den diğerine taşımak onu köprülemekten (bridging) geçiyor.
En popüler blockchain köprülerine yer verdiğimiz “2023 Yılında En İyi 8 Çapraz Zincir Köprüsü (Cross-Chain Bridge)” başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz. Örneğin, bir işletme belirli dahili süreçler için izinli bir blok zinciri kullanmak isteyebilir, ancak aynı zamanda daha fazla güvenlik ve şeffaflıktan yararlanmak için halka açık bir blok zincirine bağlanmak isteyebilir. Bir köprü kullanarak işletme, izinli blok zincirini güvenli bir şekilde halka açık blok zincirine bağlayabilir ve her iki ağın avantajlarına erişmesini sağlayabilir.
Köprüleme (Bridging) Türleri
Birkaç farklı türde blockchain köprüsü bulunuyor ve bu köprülerin her biri farklı amaçlara sahip. İşte bilmeniz gereken 6 blockchain köprüsü türü:
- Çapraz Zincir Köprüleri: Cross-Chain Bridges olarak da bilinen çapraz zincir köprüleri, farklı protokoller ve teknolojiler kullanan iki farklı blok zinciri ağı arasında varlık veya bilgi alışverişine olanak tanır. Örneğin, çapraz zincir köprüleriyle Ethereum ağından Bitcoin ağına token transfer edebilirsiniz.
- Yan Zincir Köprüleri: Sidechain Bridges olarak da bilinen yan zincir köprüleri, ana blockchain ağı ile bir yan zincir arasında varlıkların veya bilgilerin aktarılmasına olanak sağlar. Yan zincir, ana blockchain’e bağlı olan ve ana blockchain’i etkilemeden belirli işlevleri veya deneyleri gerçekleştirmek için kullanılabilen ayrı bir blockchain ağıdır.
- Federated bridges: Türkçede Federe Köprüler olarak da çevirebileceğimiz Federated Bridges, federasyon olarak bilinen ve iki farklı blok zinciri ağı arasında varlık veya bilgi transferini doğrulamak ve kolaylaştırmaktan sorumlu olan bir grup güvenilir taraf tarafından işletilir.
- Hash’lenmiş Zaman Kilidi Kontratı: Bu köprü türü, varlıkların veya bilgilerin iki taraf arasında güvene dayalı olmayan bir şekilde transfer edilmesini sağlayan bir akıllı sözleşme türüdür. İşlem yalnızca alıcının varlıkları ya da bilgileri aldığına dair kriptografik bir kanıt sunması durumunda gerçekleşir.
- Programlanabilir Token Köprüleri: Programlanabilir token köprüleri, token köprüleme (bridging) ve rastgele veri mesajlaşma özelliklerini bir araya getiriyor ve yalnızca tokenların değil her tür verinin blockchain ağları arasında aktarılmasına olanak tanıyor.
- Trust-minimized bridges: Bu köprü türü, taraflar arasındaki güvene dayalı olmayan köprüleme (bridging) işlemlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılıyor. Bu tür köprüler genellikle en yüksek düzeyde güvenlik ve güven gerektiren kullanım durumlarında kullanılır.
Blockchain Köprüleri Güvenli mi?
Blockchain köprüleri çeşitli avantajların yanında bazı riskleri de beraberinde getiriyor. İki blockchain arasındaki iletişimi sağladığından bir köprü protokolünün güvenliğini sağlaması çok önemli. Geride bıraktığımız yıllarda hacker’lar, blockchain’in zayıf karnı olarak gördükleri köprü protokollerine saldırarak milyarlarca dolarlık siber saldırı gerçekleştirdi.
Bu nedenle bir köprüleme (bridging) işlemi gerçekleştirmeden önce kendi araştırmalarınızı yaptığınızdan emin olun.
