İnternetin 360 derece hali diyebileceğimiz Metaverse konusunda çok yönlü bir çok çalışma yapılıyor. Bu yazıda da 7 farklı soruya değinmek istiyorum. Bu yazıyı yazarken özellikle Pew Research’in Metaverse çalışmalarındaki bakış açılarının önemli katkıları oldu. Özellikle blokzincir topluluklarındaki arkadaşlarımızın sunumlarını zenginleştirirken bu noktaları da dikkate alarak anlatımlarını detaylandırmalarında fayda olacaktır.
İlk sorumuzun odak noktası “dünyamızın veriyle kaplanması”. Metaverse denildiğinde zaten fiziksel kimliğin dijital kimlikle izdüşümü sözünün kullanıldığını biliyoruz. Burada dünyamızın veriyle kaplanması şeklinde bir bakış açısı ortaya çıkıyor. Hali hazırda hayatımızın hangi kısmı verilere dönüşüyor, hangi kısmı dönüşmüyor. Fiziksel ve dijital kimliğimizin tüm aksiyonları veriyle kaplansa ve bu veri anlamlandırılsa nasıl fırsatlar ve riskler olurdu ?
Hemen dönelim Cem Yılmaz’a. Türkiye’de her muhabbet bir yerde Cem Yılmaz şakalarına çıkar. Yılmaz gösterisinde diyordu ki “Elma satan adam düşünmez. Bunu yiyenin karnı ağırdı mı?” Bu şimdiye kadar doğruydu. Fakat metaverse gelişim sürecinden görüyoruz ki 2040 yılına kadar birçok satıcı, karma gerçeklik özelliklerine sahip düşük maliyetli kulaklıklar, gözlükler ve kontakt lensler vasıtasıyla insan deneyimlerini destekleyen çok çeşitli hizmetler ve uygulamalar sunacak. Bu da satıcının, müşteri deneyimleri ile yakından ilgili olması anlamına geliyor. Elmacının hikayesi ne olur, ona kadar gelir mi iş bilinmez ama bir çok markanın şu soruyu sorması gerekiyor. Ben insan deneyimlerini destekleyen uygulama ve donanımlar ile markamı nasıl yönetirim ?
İnternetin gelişimi ile beraber gündemde olan bir başka konu da kişisel bilgiler üzerinden yapılan istismar, bir yandan da kişilerin internet mecralarını kullanarak özel hayatını da kitlelere açarak tüm yaşantısını beğeni, yoruma dönüştürme gayreti. Yeni evrede ise tüm hayatını paraya çevirmek isteyen kullanıcılar toplumlar için nasıl bir yozlaşma getirecek. Bu yozlaşmanın şiddetinde alt yaş grupları nasıl korunabilecek ?
Metaverse ile beraber devasa bir veri deposu ortaya çıkacak. Bu devasalığı şöyle düşünün. Hali hazırda 2 boyutlu olarak yaşamlarımızı aktardığımız sosyal ağlar için dahi tırlarla sunucuların veri merkezlerine geldiğini görüyoruz. 2 boyuttan 3 boyuta çıkan ve devasa bir değere sahip olan meta veri deposu kimin gözetiminde olacak ? Bunun için çok disiplinli bir uluslararası görev gücü devreye alınacak mı ?
Manipulasyonun şiddetinin her geçen gün artması gerek resmi otoriteleri gerekse sosyal ağları rahatsız etti. Buna karşı çözümler bulmaya çalıştılar. Burada merkezi yapıların olması işleri hızlandırdı. Fakat merkeziyetsiz bir metaverse senaryosunda insanlar manipülasyona karşı daha açık hale gelip, gerçekliğin daha az farkında olabilirler. Bu noktada yine merkeziyetsiz dinamiklerle bu sorunu nasıl çözebileceğiz ?
İnternetin her evresi kültürel geçişkenliği, kültürler arası diyalogu hızlandırarak geldi. İkinci evrede bunu bir ölçüde yaşamış olsak da üçüncü evrede metaverse ile beraber binlerce kilometre uzaktaki bir kültürün ortasında kalabileceğiz. Evinizin bir Japon mahallesinde olduğunu düşünün. Bu bireylerin içinde bulunduğu toplumla bağını nasıl etkileyecek? Nasıl fırsatlar ve tehditler oluşacak ?
Ve son soru. Distopyaya mı yoksa ütopyaya doğru mu gidiyoruz ?
Soru sormak nispeten daha kolay. Cevapları ise önce konuşa konuşa ardından kodlaya kodlaya beraber bulacağız.
