Purchasing Managers’ Index (PMI) ya da Türkçesi ile ‘Satın Alma Müdürleri Endeksi’, pazar payı yüksek şirketlerin satın alma yöneticileri arasında yapılan aylık anketlerle hesaplanır. PMI ilgili sektörde ekonominin büyüme alanında nasıl performans gösterdiğine işaret eder. Endeks 50 puanın üzerine çıkmışsa genişleme, 50 puanın altına düşmüş ise de daralma var demektir. Endeks imalat (üretim), hizmetler, inşaat vb alanlarda hesaplanabileceği gibi ‘bileşik’ olarak ekonominin tamamı için de oluşturulabilir.
Bu haftanın başında bir çok ülkede Haziran ayına ait imalat sektörü PMI verleri açıklandı. Yani ekonominin ‘fabrika, atölye vb tesislerde gerçekleştirilen maddi üretim tarafı nereye gidiyor’ sorusuna dünyanın önemli ekonomilerinde yanıt arandı. Önce iyi haberlerle başlayalım:
İmalat PMI’ı Mayıs ayına kıyasla Haziran’da
Çin’de 48,8’den 49’a
Fransa’da 45,7’den 46’ya
Singapur’da 49,5’ten 49,7’ye
yükseldi.
İyi haber dedik ama üretim PMI’ları sadece 3 ülkede artmış ve hafif yükselişlere rağmen söz konusu 3 ülke de aslında daralma bölgesinde kalmaya devam etmiş. Yani üretim alanında hızı hafifçe yavaşlamış olsa da düşüş devam etmiş.
Gelelim asıl kötü tabloya. İmalat sektörü PMI’ları bir önceki aya göre Haziran’da:
Avustralya’da 48,4’ten 48,2’ye
Japonya’da 50,6’dan 49,8’e
Hindistan’da 58,7’den 57,8’e
Rusya’da 53,5’ten 52,6’ya
İspanya’da 48,4’ten 48’e
İtalya’da 45,9’dan 43,8’e
Almanya’da 43,2’den 40,6’ya
Euro Bölgesi’nde 44,8’den 43,4’e
İngiltere’de 47,1’den 46,5’e
Güney Afrika’da 49,2’den 47,6’ya
ve Kanada’da 49’dan 48,8’e
düştü.
Bu tabloya göre 8 ülkede üretimde düşüş hızlanmış. Japonya üretimde genişlemeden daralmaya geçmiş! Hindistan ve Rusya’da ise üretim artış hızı düşmüş.
Küresel ekonomi için en önemli 4 ülkeden; Çin’de hızı yavaşlasa da üretim düşüşü devam etmiş, Avrupa’da üretim daralması hızlanmış, Japonya’da ise üretim artıştan azalışa dönmüş!
Vee küresel açıdan en önemli ülke ABD’de ise Tedarik Yönetim Enstitüsü ya da kısaca ISM’in açıkladığı verilere göre imalat sektörü PMI Endeksi Haziran’da bir önceki aya kıyasla 46,9’dan 46’ya düştü.
ISM Verilerinin alt kırılımlarına göre
İmalat fiyatları 44,2’den 41,8’e
İmalat istihdamı 51,4’ten 48,1’e
indi.
Buna göre küresel ekonominin en büyük 4 ekonomisinin tamamında imalat sektörü artık daralıyor. Bir başka deyişle küresel ekonominin lokomotifi olan 4 büyük ülkede fabrikalar artık daha az üretim yapıyor.
Geçen haftanın olumlu verilerinin ardından pek de güzel bir tablo değil. Hiç bir sorun yokmuş gibi yükselen ABD borsaları ve faiz artışı naraları atan merkez bankası yöneticilerine rağmen küresel imalat sektörü SOS sinyali veriyor.
Ekonomik krizler önce üretim alanından başlar. Sonra küresel ticarete ve toptan satışlara yayılır. En son hizmet sektörüne yani özellikle AVM’lere vs gelip, çekirdek enflasyon ve işsizlik alanlarında kendini gösterir. Bir de yaz mevsiminde tarımsal üretim ve turizm hareketliliği bir çok olumsuz etkeni maskeler.
Aşağıda yer alan grafikte ABD ISM İmalat PMI Endeksi’nin yıllar içindeki seyrini görüyorsunuz. Gri alanlar resesyon yani genel ekonomik küçülmeyi gösteriyor. Bu gri bölgelerde genelde finansal krizler de meydana geliyor.
Grafiğimize göre ABD’de ISM İmalat PMI’yının 46 puana kadar düştüğü 8 dönemin 4’ünde kriz olmuş. Yani eğer sadece bu göstergeye bakarsak şu an bir küresel krize girme ihtimalimiz %50 civarında. Endeks daha da düşerse örneğin 45’e gelirse kriz olasılığı 5’te 4’e ya da %80’e tırmanıyor. 44 Puanlarda ise küresel ekonominin hiç şansı kalmıyor. ABD öncülüğünde %100 bir kriz başlıyor.
Başka verilerle birlikte değerlendirirsek bana sorarsanız 45 ve 44 puanlara gitmemiz daha olası. Yine de kriz olması ya da son anda direkten dönülmesi gibi her türlü senaryo için piyasalarda ve özellikle kripto piyasalarında nasıl pozisyon alacağınızı şimdiden düşünmeniz gerek. Bildiğiniz gibi Bitcoin ve arkadaşları bu tip küresel hareketlere diğer piyasalara oranla çok daha şiddetli tepkiler veriyor.
“Türkiye’de durum nasıl?” diye sorarsanız: Haziran’da imalat sektörü PMI’ı ülkemizde 51,5 puanda sabit kaldı…
