Charlie Munger der ki: En zor olan ilk 100 bin doları kazanmaktır. Sonrasında elde ettiğiniz miktarın size sağladığı ek gelirle portföyü büyütmek kolaylaşır. Peki elimizde sadece 1000 dolar varsa ne yapabiliriz?
Kripto para sektörü özelinde üç strateji hazırladım. Şimdi her birinin detaylarına bakalım.
Defansif strateji (Düşük risk ve yavaş büyüme)
Bu stratejide şunları kullanacağız: Düşük riskli portföy, katman 1 ve katman 2 blokzincir verileri, stablecoin ile pasif gelir fırsatları ve ücretsiz airdroplar.
- Düşük riskli portföyde yüzde 50 oranında Bitcoin ve Ether tutmak orta & uzun vadede kârlı bir yatırım olacaktır. Yukarı yönlü potansiyel, aşağı yönlü risklere göre çok daha yüksek. Kalan yüzde 50 için ise farklı fırsatları inceleyebiliriz.
- Katman 1 projelerinde günlük ortalama kullanıcı sayılarına baktığımızda Near ve Solana’nın ön planda olduğunu görüyoruz. Bu projeleri ve ekosistemlerindeki projeleri incelemek için vakit ayırabiliriz.
Katman 2 projelerinde Polygon, Base, zkSync, Arbitrum ön planda. Solana’daki memecoin furyası Base tarafına kaymış durumda. DeFi projeleri için Arbitrum geniş bir havuz sunuyor. Airdroplar için ise zkSync, Linea, Scroll, Zora, Starknet, Mantle ekosistemleri araştırılabilir.
- Stablecoin ile pasif gelir: Genelde insanlar stablecoin ile çok fazla gelir edilemeyeceğini düşünür zira bankaya dolar veya euro yatırdığınızda yıllık getirisi yüzde 5’in üzerine çıkmıyor. Ancak alttaki tablo kriptonun neden cazibeli olduğunu gösterir nitelikte. Örneğin Avantis’te USDC ile yıllık yüzde 88 ödül kazanabilirsiniz. 500 dolarla üç ay beklerseniz 110 dolar kazanmış olursunuz.
Ethena’dan airdrop kazanmak için USDE alıp Arbitrum veya farklı Katman 2 blokzincirlerinde Pendle üzerinde işlem yaparak yıllık yüzde 60-70 civarı staking ödülü kazanabilir ve gelecek airdroplardan faydalanabilirsiniz.
Biraz daha garantici olmak istiyorum derseniz farklı platformlarda USDC-USDT havuzlarını kullanabilirsiniz. Bu sayede yıllık yüzde 20-30 civarı ödül kazanabilirsiniz. Örneğin Avalanche ağında Curve üzerinde axlUSDC-USDC havuzunda likidite eklerseniz 500 dolarla üç ayda 120 dolar kazanabilirsiniz.
- Ücretsiz airdroplar: Birçok airdrop için işlem ücreti ödemeniz, köprüleri kullanmanız, likidite eklemeniz gerekiyor. Ancak bazı projeler sadece günlük takip isteyen görevlerle ödül dağıtabiliyor. Örneğin Owlto Finance, BladeSwap, IO Net, DMail, Focus Tree, EtherFi gibi projeler günlük görevlerle puan dağıtıyor & kutu açtırıyor. Bu topladığınız puanlar tokena dönüşebilir. Tabii ki likidite eklemek kadar etkili olmaz ama üstte Charlie Munger’ın ne dediğini hatırlayalım.
Orta Strateji (Orta risk ve orta büyüme)
Bu stratejide şunları kullanacağız: Orta riskli portföy, staking ile pasif gelir ve airdrop fırsatları, katman 1 & katman 2 ekosistemleri, trend takibi ile portföy planlaması, airdroplar.
- Orta riskli portföyde yüzde 30 oranında Bitcoin ve Ether tutmak, hatta Ether’in bir kısmıyla restaking ödülü kovalamak mantıklı olabilir.
- Staking: EigenLayer, 2024’te hayata geçecek en büyük proje olabilir. Bu proje kısaca stake edilmiş ETH’lerin tekrar stake (restake) edilmesini ve bu sayede isteyen projelere ekonomik güvenlik sağlamayı teklif ediyor. Bu projeler AVS (actively validated service) olarak isimlendiriliyor.
EigenLayer restaking havuzları limitli, zaman zaman açılıp kapanıyor. Bunun yanında liquid restaking token (LRT) projeleri mevcut (Etherfi, Renzo, Puffer, Swell, Kelp gibi). Buralarda $ETH restake ederek hem ilgili LRT projesi hem de EigenLayer için puan toplanabilir. Global kaynaklara baktığımda en geç Haziran & Temmuz gibi airdrop geleceği tahmin ediliyor. $ETH restake sayesinde EigenLayer ekosistemindeki AVS projelerinden de airdrop gelebilir.
- Airdroplar: Cosmos ekosisteminde “appchain” mantığı olduğu için yeni çıkan appchainler, kullanıcı çekebilmek adına Cosmos, Celestia, Injective, Dymension, Osmosis gibi projelerin tokenlarını stake eden kullanıcılara airdrop yapıyor.
Stake miktarı kişiden kişiye değişebilir ancak 1 tane dahi stake edilse airdroplara hak kazanma şansı oluyor. Örneğin 1 tane Celestia $TIA ($10-15) stake edenler minimum 200 adet Dymension $DYM token airdrop aldılar. $DYM uzun süre $6 civarında durdu (şimdi $3-4 civarında). Bu da bize $10-15 maliyet ile minimum $1200 airdrop imkânı olduğunu gösteriyor.
Bu veriden yola çıkarak 1-10 adet $ATOM, $TIA, $INJ, $DYM, $OSMO stake ederek airdrop alabilirsiniz. Hepsinden 1 adet stake ederim derseniz $50-60 civarı bir maliyetiniz oluyor. Stake edebilmek için Keplr veya Leap gibi Cosmos ekosisteminde çalışan bir Web 3 cüzdanına ihtiyacınız var.
4- Katman 1 ve Katman 2 projeleri: Defansif stratejiye göre bir inceleme yapmıştık. Orta riskli stratejide ise bu projelerin ekosistemlerine dair daha detaylı bir inceleme yapabiliriz.
Örneğin Near için kullanıcı sayısı fazla demiştik. Artemis web sitesi üzerinden detaylara baktığımızda en çok kullanıcının Sweat (move-to-earn projesi) ve Kai-Ching (ödeme sistemi projesi) uygulamalarında olduğunu buluyoruz.
Near ekosistemi için DeFi tarafında ne gibi fırsatlar olabilir dersek DefiLlama web sitesi üzerinden ayrıca bir inceleme yapabiliriz. Bu sayede metrikleri güçlü projeleri portföyümüze ekleyebiliriz.
Benzer analiz sonuçlarını trend olan diğer ekosistemleri inceleyip (Solana, Base, zkSync, Scroll, Blast, vb.) karar vermek için kullanabiliriz. Bu sayede hem yükselme potansiyeli yüksek projeleri bulur hem de henüz tokenı olmayan platformlarda işlem yaparak airdrop fırsatlarından faydalanabiliriz. $BTC ve $ETH için yüzde 30 demiştik. Kalan yüzde 70 bütçeyi risk iştahınıza göre belirleyebilirsiniz.
Agresif strateji (Yüksek risk ve hızlı büyüme)
Bu stratejide kullanacağımız ekipmanlar: Trend analizi, onchain verilerini yorumlama, ön satışlar.
1- Trend analizi: piyasayı yorumlamak biraz noktaları birbirine bağlamak gibi. Biri bir tweet atar, dünyada bir gelişme olur, birinin problemi diğerinin fırsatı olur ve trendler başlar. 2024’te trend performanslarına baktığımızda memecoinler, yapay zekâ ve RWA ilk üç sırada yer alıyor.
Şimdi oluşabilecek farklı trendler için birkaç fikir üretelim:
– Eski Binance CEO’su CZ bir süredir ortalarda yok. En son bir tweet attı ve bir eğitim projesi başlatacağını duyurdu. Tekrar bir tweet atacağı zaman Web 3 eğitim & bilim projeleri bir trend yakalayabilir.
– Mayıs ayında spor dalında birçok branşta finaller oluyor. Haziran’da EURO 2024 var. Bu nedenle Nisan ve Mayıs gibi fan token platformları ve fan tokenlar bir trend yakalayabilir.
– Yapay zekâ & RWA sektörleri ile ilgili her gün başka bir gelişme yaşanıyor. Bu alanda market değeri düşük ama kaliteli projeleri tespit etmek kârlı olabilir. ABD-Çin-Tayvan arasındaki gelişmeler çip üretimini, elektronik eşya fiyatlarını ve yapay zekâ tokenlarının fiyatlarını etkileyebilir. BlackRock, SEC ile ilgili haberler RWA sektöründeki projelerin fiyatlarını doğrudan etkileyebilir.
– Yazın hava sıcaklığına ve küresel ısınmaya bağlı olarak çevreci projeler ön plana çıkabilir. Evet, bu tarzda projeler mevcut. Bunun yanında dondurma ile ilgili bir memecoin bile büyük getiri sağlayabilir. Bunun için güncel haberleri ve doğru ekosistemleri taramak önemli. Bunları yapabilmek için araştırmacı bir ruha ve ilgili yeteneklere sahip olmak gerekiyor.
2- Onchain verilerini taramak da bir sonraki trendi tespit edebilmek için önemli. Örneğin Ethereum EIP-4844 geliştirmesi ile birlikte “blob” (binary large object) kavramı hayatımıza girdi. Bu bloblar Katman 2’ler için özel üretilmiş alanlar (Katman 2’lerin “data availability” problemlerini çözüyor) ve Ethereum bloklarında geçici olarak bağımsız bir yer tutuyorlar.
Katman 2 projelerinin kullanımlarına ve işlem ücretlerine baktığımızda bir trend oluştuğunda ve insanlar inscriptionlara yüklendiğinde blob üretimi artıyor, ağa yüklenme olursa Katman 2 işlem ücretleri artıyor.
Bu ne anlama gelir? EIP-4844’ün Katman 2 projeleri için yeterli olmadığı ve farklı bir DA (data availability) çözümüne ihtiyaç duyduğumuzu hatırlatır. Bunun için de ilk akla gelen proje Celestia. Eğer Katman 2 projeleri işlem ücretlerinden yana sıkıntı yaşarsa Celestia yatırımcıları bu durumdan faydalanır diyebiliriz.
Farklı örnekler verebiliriz. Solana ağı tıkanıklık yaşadığında kullanıcılar memecoin al/sat yapabilmek için Base ağına geçtiler. Fantom blokzincirinin baş geliştiricisi Andre Cronje Fantom ağında memecoin trendi oluşturmak için bir tweet paylaştı ve işlem hacimleri bir anda arttı. Trendlerden para kazanabilmek için sosyal medya platformlarında doğru kişileri takip etmek ve onchain verileri yorumlamak çok önemli.
3- Diğer trendler: Bitcoin halving kapımızda. Bitcoin Katman 2 projeleri, Runes tokenları ön plana çıkabilir. Blast airdrop geliyor, Blast Gold toplamak için birçok insan ekosistem projelerinde işlem yapıyor. DeBridge, Hyperlane gibi köprü projeleri & Scroll, zkSync gibi Katman 2 projeleri & IO Net, Aethir gibi yapay zekâ projeleri farklı trendler oluşturabilir.
Çok fırsat var ancak yakından takip edip 1000 dolar varlığımızı çok dikkatli kullanmamız gerekir. Agresif stratejide kazanma riski çok olduğu kadar projelerin batma ve ortadan kaybolma riskleri de mevcut.
4- Ön satışlar. Bu konu daha çok “tier” (katman) bazlı ilerliyor. Yani proje ile iş birliğiniz varsa veya projenin tokenını yüklü miktarda tutup garanti alım hakkınız varsa ön satışlara katılabiliyorsunuz. Herhangi bir sermayeniz yoksa bu ön satış platformlarının veya ön satışa çıkacak projelerin çeşitli sosyal medya görevleri oluyor. Onları yaparak alım hakkı (whitelist) kazanabilirsiniz.
Sen hangi stratejiyi kullanıyorsun derseniz:
Yazıyı toparlarken öncelikle hatırlatayım: Ben kaldıraç kullanmıyorum, boğada short (ters yönde) işlem açmıyorum. Makro gelişmelere baktığımda halen riskten kaçınan bir yatırımcı kitlesi var. ABD’de faizler düşürülmeye başlandığında, parasal genişleme geldikten bir süre sonra tüm piyasanın yukarı gideceğini düşünüyorum. Ancak bunun için biraz daha vakit var çünkü Fed’in faiz indirimleri Temmuz, Ağustos aylarında başlayacak gibi görünüyor.
Bu nedenlerle defansif ve orta riskli bir tarzım var. $BTC, $ETH ve stablecoin yoğun bir portföyüm var. $ETH ve stablecoinler ile airdrop ve ekstra getiri fırsatlarını değerlendiriyorum. Solana, Near, Aptos, Katman 2 projelerinin çoğunda işlemler yapıyorum. Bütçemin yüzde 5-10 kadarını ise agresif bir strateji ile yönetmeye ve ekstra gelir oluşturmaya çalışıyorum. Bu agresif işlemlerde başarılı olursam bu varlıkları ana portföyüme eklemek için kullanacağım.
