bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 65,635.59 3.36%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,416.35 5.16%
bnb
BNB (BNB) $ 533.01 5.72%
solana
Solana (SOL) $ 183.36 10.33%
xrp
XRP (XRP) $ 0.615777 0.78%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.630748 6.34%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.135778 10.31%

Paylaş

Kripto Paralar Bankacılığı Öldürecek mi? (Yapay Zeka Cevaplıyor: Bölüm 2/2)

kripto paralar bankaciligi oldurecek mi yapay zeka cevapliyor bolum 1 2rg 1

Geçen sene ortalıkta fırtına gibi esen ChatGPT rüzgarından sonra bu yıl da onun daha yeni ve gelişmiş versiyonu olan GPT-4 adlı Yapay Zeka (YZ) uygulaması gündemimizde yer edindi. Ben de geçen haftaki yazımda hem ona hem de rakibi Google ürünü, Bard isimli uygulamaya zor sorular sorup, aldığım cevapları paylaşmaya başlamıştım.

Geçen hafta Yapay Zeka programlarına, ekonomide parayı kim basmalı ve kredi üretme işi bankalar dışında olabilir mi gibi sorular sormuş ve cevaplarını sizinle paylaşmıştım. 

Benim için hayattaki önemli sorulardan birisi dünya finansal sisteminin geleceği ve kriptoparalar ile blokzincir teknolojisinin bu gelecekte nasıl bir rol oynayacağı. 

Bu sorunun bir çok alt kırılımı da var: Bir önemli mesele olan, Türkiye’deki vadeli çeklerin finansın global geleceğinde nasıl bir rolü olabileceği sorusu, uzun zamandır aklımda yer alan belli başlı sorulardan birisi. İşte bu soruyu hem GPT-4’e hem de Bard’a sordum. Tabii bu programların ikisi de Türkiye’deki vadeli çeklerden haberdar değil, çünkü Batı literatüründe böyle bir kavram yok: Çek imza edildiği gün tahsil edilen bir ödeme aracı orada. Bizde ise vadeli çekler özellikle KOBİ’lerin kendilerini finanse etmek için kullandıkları BANKA DIŞI bir kredi yatratma mekanizması. Beni tanıyan okurlarım zaten bu konuda çalıştığımı bilirler. 

GPT-4 ve Bard’ın eğitildiği veri setlerinde Türkiye’deki bu mekanizma yer almadığından ben sorumu şu şekilde sordum:

GPT-4, senetlerin takas edilebilir ve yasal olarak uygulanabilir olduğu yeni bir ekosistem hayal edelim…

Zaten GPT-4 leb demeden lebleyi anladığı için başladı yazmaya:

GPT4’ün soruma cevabı: “Eğer IOU’lar (I Owe You kelimelerinin kısaltması olan I.O.U. harfleri, ABD’de senet manasına geliyor, ben bu kelimeyle Vadeli-çek kelimelerini yer değiştirerek kullandım) takas edilebilir ve yasal olarak uygulanabilir hale gelirse, bu kesinlikle finansal ekosistemde bazı önemli değişikliklere yol açacaktır. İşte birkaç olasılık:

1. İkincil Piyasa Oluşturma: Vadeli-çekler elden ele geçebilir ve yasal olarak kullanılabilir hale gelirse, bu borç dökümanları için ikincil bir piyasa ortaya çıkabilir. Bu, vadeli-çeklerin ilk oluşturulmasından sonra alınıp satılabileceği anlamına gelir, böylece borç piyasasına likidite sağlar.

2. Artan Şeffaflık ve Sorumluluk: Yasal uygulanabilirlik, vadeli-çeklerin şeffaflığını ve sorumluluğunu artıracaktır. Borçlular, yerine getirmemeleri durumunda yasal sonuçları olacağı için borçlarını ödemeye daha fazla eğilimli olacaklardır ve kreditörler sistemde daha fazla güven duyacaklardır.

3. Geleneksel Bankacılıkta Bir Değişim: Bankalar genellikle krediler için aracı olarak hizmet verir, ancak takas edilebilir ve yasal olarak uygulanabilir vadeli-çeklerle, bireyler ve işletmeler daha kolay bir şekilde birbirlerine doğrudan borç verebilirler. Bu, geleneksel bankacılık modelini yeniden tanımlayabilir.

4. Blockchain’in Rolü: Blokzincir, bu yeni ekosistemde kritik bir rol oynayabilir. vadeli-çeklerin oluşturulması, ticareti ve izlenmesi için gerekli altyapıyı sağlayabilir, işlemlerin şeffaf, güvenli ve verimli olmasını sağlar.

5. Düzenleyici Etkiler: Bu yeni ekosistem, adil uygulamaları sağlamak, dolandırıcılığı önlemek ve tüketicileri korumak için yeni düzenleyici çerçevelere ihtiyaç duyabilir.

Ancak, bu tür bir sistemin aynı zamanda bazı olumsuz yanları da olabilir. Örneğin, yüksek faizli borçlara çekilme riski olan yırtıcı kredi uygulamalarının artmasına yol açabilir. Benzer şekilde, finansal işlemlerin hassas olması nedeniyle gizliliğin sağlanması konusunda endişeler olacaktır. (Yani Zk gerekebilir diyor YZ)

Herhangi bir finansal yenilikte olduğu gibi, böyle bir değişikliğin etkisi, nasıl uygulandığı, ne kadar iyi düzenlendiği ve ne kadar yaygın olarak benimsendiği gibi bir dizi faktöre bağlı olacaktır. Bu, ilginç bir düşünce deneyi ve potansiyel olarak finansın gelecekteki bir formu olabilir.”

Evet, son cümleyi koyu renge ben boyadım, iyice anlaşılsın diye. Finansın gelecekteki formunun iyi düzenlenmiş bir vadeli çek blokzinciri olduğu fikrinde aynı noktadayız YZ ile.

2) Şimdi de Bard’a aynı soruyu soralım;

Bard’ın yanıtı:

Elbette, vadeli-çeklerin elden ele geçerek ödemelerde yasal olarak kullanılabilir olduğu yeni bir ekosistem hayal edebiliriz. Bu ekosistemde, vadeli-çekler tıpkı nakit veya kredi gibi bir para birimi olarak ele alınacaktır. Mal ve hizmet satın almak için kullanılabilirler ve krediyi yaratana tam güvenimizle ve onun kendi sahip olduğu bireysel kredisi ile desteklenirler.

Vadeli-çeklerin ödeme yerine kullanılabilir (fungible demiş burada Bard ama ben ödeme yerine geçebilir manasına aldım) ve yasal olarak uygulanabilir olduğu bir sisteme sahip olmanın çeşitli faydaları vardır. Birincisi, insanların birbirleriyle iş yapmalarını kolaylaştıracaktır. Vadeli-çekler elden ele de geçirilebilirse, tıpkı nakit gibi serbestçe alınıp satılabilirler. Bu, insanların satın almalarını kolaylaştıracağı gibi, iş yapma maliyetlerinin de düşmesine yardımcı olacaktır.

İkincisi, vadeli borç çeklerinin yasal olarak uygulanabilir olduğu bir sisteme sahip olmak, insanları dolandırıcılıktan koruyacaktır. Bir çek yasal olarak uygulanabilir değilse, birisinin onu geri ödemeyi reddetmesi çok kolay olacaktır. Bu, pazarda çok fazla belirsizlik yaratacak ve insanların birbirine güvenmesini zorlaştıracaktır.

Son olarak, vadeli-çeklerin karşılanabilir ve yasal olarak uygulanabilir olduğu bir sisteme sahip olmak, ekonomik büyümeyi desteklemeye yardımcı olacaktır. Bu sistem, insanların birbirleriyle iş yapmasını kolaylaştırarak ve onları dolandırıcılıktan koruyarak, kişileri yatırım yapmaya ve iş kurmaya teşvik edecektir. Bu, herkes için ekonomik büyüme ve refaha yol açacaktır.

Tabii ki, vadeli-çeklerin “fungible” ve yasal olarak kullanılabilir olduğu bir sistem yaratmanın da bazı zorlukları vardır. Zorluklardan biri, insanlar arasında yüksek düzeyde güven gerektirmesidir. İnsanlar birbirlerine güvenmezlerse, vadeli-çekleri ödeme olarak kabul etmekte isteksiz olacaklardır. Diğer bir zorluk da, borç çeklerinin ödenmesini zorunlu kılmak için güçlü bir yasal sistem gerektirecek olmasıdır. Hukuk sistemi güçlü olmasaydı, insanların bu çeklere güvenme olasılığı daha düşük olurdu.

Bu zorluklara rağmen, vadeli-çeklerin fungible olup, elden ele ödemede kullanılabildiği yasal bir sistemin küresel ekonomiye değerli bir katkı olacağına inanıyorum. İnsanların birbirleriyle iş yapmalarını kolaylaştıracak, insanları dolandırıcılıktan koruyacak ve ekonomik büyümeyi destekleyecektir.”

Sonuç: Şaşırtıcı değil mi? Şu anda tüm dünyada sadece Türkiye’de kanuni olan ve 40 yıldır işleyen, bizim ekonomimiz içinde çok fazla borcun ödemesinde kullanılan (vatandaşımız vadeli çeklerle her yıl merkez bankası kredilerinin yaklaşık iki katı kadar büyüklükte kendi kredisini üretiyor) bu mekanizma için, Yapay Zeka’nın yükselen iki yıldızı da,  hem GPT-4 hem de Bard, söz birliği etmişçesine dünya finansının geleceği olarak bahsediyorlar.

Kaynaklar:

1- https://chat.openai.com/

2- https://bard.google.com/u/1/

btchaber bh logo

Cemil Şinasi Türün

30 yılı aşkın tecrübesiyle fintech ve pazarlama dünyasındaki öncü isimlerden olan Cemil Şinasi Türün bilgisayar oyunlarından üç boyutlu sanal dünyalara kadar pek çok çalışmaya imza attı. Yerel ve uluslararası firmalar için kampanyalar hazırlayan Türün; teknoloji, blokzincir, kripto para ve dijital varlık konularında projeler üretti. Türün, 2017'de Bilgi Üniversitesi'nde vermeye başladığı "Blokzincirleri ve Kriptoparalar" konulu dersini 2020 başından bu yana Boğaziçi Üniversitesi'nde vermekte.
https://cemilturun.medium.com/

Yanıt verin

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
Bağlantıyı kopyala