Bu yazımızda geçtiğimiz günlerde NFT dünyasının ağır toplarından CryptoPunks koleksiyonunu satın alan Bored Apes Yacht Club (BAYC) üreticisi Yuga Brands’ı inceleyeceğiz. NFT koleksiyonları tam olarak ne demek? BAYC nasıl başarılı oldu? Yuga Brands neden böyle bir satın alma yaptı? Detaylar için buyurun yazımıza.
Ne Olmuştu Tam Olarak?
11 Mart günü piyasalar oldukça ilginç bir haber ile çalkalandı. ‘NFT dünyasının en değerli koleksiyonlarından olan CryptoPunks‘ın üreticisi Larva Labs, elinde bulunan 423 sayıda CryptoPunks ve 1711 adet Meebits (diğer ünlü Larva Labs koleksiyonu) parçasını ve bu iki koleksiyonun tüm kullanım haklarını Bored Apes Yacht Club üreticisi Yugo Brands’e sattığını açıkladı. İsterseniz öncelikle konuya hakim olmayanlar için bu haberin parçalarını tek tek açıklayalım.
NFT Koleksiyonu Tam Olarak Ne Demek?
NFT, İngilizce’de ‘non-fungible-token’ olarak bilinen terimin kısaltması; ‘tek-değiştirilemez jeton’ olarak çevrilebilir, daha basit anlatmak istersek ‘herhangi bir dijital varlığın tek sahibi olduğunuzu kanıtlayan belge’ diyebiliriz.
Blokzincir sayesinde, kriptoparalardan başlayarak dijital varlıklarına tam olarak sahip olabilen bireyler, artık bu sahipliği başka alanlara taşıyabiliyorlar. Hangi alanlara mesela? Aslına bakarsanız henüz buzdağının üst kısmını görüyoruz. Burada ilk olarak öne çıkan alan dijital sanat eserleri oldu. Dijital sanat eseri sahipliği ve bu sahipliğin transferini artık NFT’ler ile yapmaya başladık.
İlk başta tekil sanat eserleri ile ortaya çıkan NFT’ler, sonrasında makine öğrenmesi ve çeşitli algoritmaların kullanılması sayesinde, birden fazla eserden oluşan koleksiyonlar halinde sanatseverlerin beğenisine sunulmaya başlandı. Çoklu koleksiyonlar içinde ise ağırlıklı olarak 10,000 adetlik olanlar ön plana çıktı.
Peki bu kadar sayıda birbirinden farklı parça nasıl üretiliyor? Temel bir tema (örneğin bir insan yüzü) belirleyip, ufak dokunuşlar yaparak (ten rengi, yuvarlak/düz benzeri yüz hatları, şapka ya da gözlük gibi ek aksesuarlar) binlerce faklı resim türetiliyor. Sayının yüksekliği bir yandan eserin olabildiğince çok kişiye ulaşmasını öte yandan da koleksiyonu üretenlerin emeklerinin karşılığında daha çok getiri almalarını sağlıyor.
İlk zamanlarda, üretilen bu kadar çok sayıda parça çok ucuz fiyatlara satılabildi. Hatta bir çok parça satılamadığı için blokzincire yazma (mint) parası ödeyenlere bedavaya verildi. Sonrasında? İşte sonrasında, bu koleksiyonlar duyulmaya ve insanların ilgisini çekmeye başladı. ‘İlgi çekmek’ dijital dünyadaki en büyük hedef. Özellikle ilk çıkmış koleksiyonların değeri arşa çıktı. Gelin şimdi de bu ilk koleksiyonlardan CryptoPunks’a yakından bakalım:
CryptoPunks Nedir? Nasıl Ünlü Oldu?
CryptoPunks, Matt Hall ve John Watkinson adlı iki deneysever teknoloji yazılımcısının yıllar süren ve çoğu başarısızlıkla sonuçlanan farklı denemeler sonrası yarattıkları bir sanat eseri koleksiyonu. Haziran 2017’de piyasa çıkardıkları bu ürün, o kadar deneysel olarak tasarlanmış ki, Matt ve John tüm koleksiyonu ücretsiz olarak dağıtmışlar.
Koleksiyon, birbirinden farklı 6,039’i erkek ve 3,840’ı kadın olan 24×24 piksel profil fotoğrafından oluşuyor. İyi de 10,000 tane değil miydi bunlar? Evet haklısınız. Bunların yanında 88 zombi, 24 maymun ve 9 adet de uzaylı var koleksiyonun içinde.
İyi de neden sonrasında popüler olmuş bu koleksiyon? Bu dünyanın ilklerinden olması nedenlerden biri. Koleksiyona sahip olanların ‘ben bu dünyaya ilk girenlerdenim, sizden farklıyım’ şeklinde böbürlenmelerini sağlayan bir nevi statü sembolü oldu CryptoPunk’lar. Bir nevi ayrıcalıklı ‘özel’ bir grup olarak olarak gördüler kendilerini bu eserlere sahip olan kişiler.
Bir yandan da bu koleksiyon sayesinde nadirlik kavramı NFT dünyasına girdi. 10,000’lik bir koleksiyon içinde onlarca aynı özelliği olan parça varken, çok az parçada bulunan bir özellik (örneğin kafaya takılan bir bandana) o eserin diğerlerinden daha az bulunan nadide bir parça olmasını sağlıyor. Bu da kimi parçaların diğerlerine oranla çok daha yüksek fiyatlardan satılmasına yol açıyor. Bu da tüm koleksiyona olan ilgiyi bir anda artırıyor. Örnek isterseniz aşağıda gördüğünüz parça Şubat ayında tam 24 milyon dolara satıldı.
Neden fiyatı bu kadar yüksek? Yukarıda bahsettiğimiz koleksiyon içinde sadece 9 adet olan uzaylılardan yani ‘özel’ bir grup içinde, aynı zamanda bandana takan 333 parçadan bir tanesi. Dolayısıyla ‘bandana takan uzaylı tek’ CryptoPunk. Gayet normal özelliklere sahip bir CryptoPunk’ın, örneğin bu yazı yazıldığı sırada en son satışı yapılan parçanın alan kişiye 246 bin ABD Dolarına mal olduğunu düşünürseniz yukarıdaki fiyat ‘göreceli’ olarak makul(!) gelebilir.
Peki ya Bored Ape Yacht Club Nasıl Ortaya Çıktı?
Bored Ape Yacht Club, ise Greg Solano ve Wylie Aronow isimli iki kafadarın, geçtiğimiz yıl Nisan ayında yanlarına iki yazılımcı arkadaş ve bir dizayn ekibi alarak kurduğu Yuga Labs’ın ortaya çıkardığı bir NFT koleksiyonu.
Önce bir hafta ön-satış yapmışlar. Tanesi 0.08 ETH (o zamanlar 220 ABD Doları) olan parçalardan sadece 500 adet satılmış. Sonra genel satışa geçilmiş ve hiç beklemedikleri şekilde kalan 9500 parça bir gecede bitmiş. Sonra? Sonrasında aklınıza gelebilecek ne kadar ünlü varsa bu resimlerden satın alıp Twitter’da profil fotoğrafı yapmaya başlamış. (Sayalım mı kimler almış: Serena Williams, Justin Bieber, Mark Cuban, Steph Curry. Shaq, Paris Hilton, Post Malone, DJ Khaled, Snoop Dogg, Eminem, Neymar, Gwyneth Paltrow vs vs..)
Gördüğünüz gibi liste hayli kabarık ve geçen hafta bunlara 500 bin ABD Dolarından fazla bir para vererek 4588 nolu BAYC’i satın alan Madonna da eklendi.
Peki, üreticisi Yuga Labs, BAYC’yi nasıl bu kadar popüler hale getirmiş? Öncelikle, CryptoPunks’ın aksine, koleksiyonu çıkarırken NFT’den çok işin sanat ve topluluk oluşturma konularına eğilmişler. Bu NFT’lere sahip olanların kendilerini bir nevi ayrıcalıklı bir kulüp üyesi gibi hissetmelerini sağlamak için aktif bir çaba göstermişler. Bu elit topluluğun içindekilere, etkinlikler, farklı deneyimler ve özel içeriklere sahip oldukları NFT’ler ile katılmalarını sağlamayı hedeflemişler ve bunda oldukça başarılı olmuşlar. Zaten aslına bakarsanız CryptoPunks sahipleri daha çok kripto dünyasının önemli isimleri iken, BAYC’ın yukarıda gördüğünüz gibi kripto dışı eğlence ve spor dünyasından isimlere yani bambaşka bir kitleye seslendiğini görüyoruz.
BAYC’nin gördüğü ilgi sonrası Bored Ape Kennel Club (BAKC) ve Mutant Ape Yacht Club (MAYC) adında iki koleksiyon daha çıkaran Yuga Labs, yeni çıkardığı bu ürünleri BAYC sahiplerine ücretsiz olarak dağıtmış. Daha sonra geçtiğimiz Kasım ayında BAYC üyeleri için New York City’de Ape Fest adında özel bir etkinlik düzenlediler. Bütün bunlar NFT sahiplerine bir yandan farklı bir deneyim yaşatmak diğer yandan yeni kazanç yolları yaratmak amacıyla yapılmış etkinlikler.
CryptoPunks daha önce çıkmasına rağmen, yaptıkları promosyon faaliyetleri ve anlaşmalar ile BAYC’nin onların önüne geçmesini sağlamaları bu başarının kanıtı. Son zamanlardaki fiyatlara baktığımızda CrptoPunks koleksiyonu ortalama 70 ETH (220 bin ABD Doları) seviyelerinden işlem görürken, BAYC’lerde bu rakam 100 ETH (310 bin ABD Doları) civarı.
Neden Önemli Bu Olay? NFT Dünyasını Nasıl Etkiler?
Lava Labs’in sahibi olduğu CryptoPunks ve Meebits koleksiyonun haklarını Yuga Labs’in alması aslına bakarsanız oldukça ilginç bir gelişme. Bu hareketi birkaç farklı perspektiften okumak mümkün.
Öncelikle, Lava Labs’in çok ufak bir yapı olduğunu ve ağırlıklı odak noktasının koleksiyon üretiminde farklı deneyler yapmak olduğunu belirtelim. Bu alanda oldukça başarılılar ancak ürettikleri koleksiyonların ticari potansiyellerini yeterince değerlendirecek kas gücüne sahip değiller. Yugo Brands ise pazarlama konusunda gerçekten başarılı bir ekip.
Öte yandan, bir diğer önemli nokta, CryptoPunks ile BAYC’nin telif hakları konusu. CryptoPunks sahipleri ellerinde bulunan eserlerin sadece dijital dünyada serbestçe kullanım haklarına sahipler. Fiziksel dünyada bu eserleri kullanamıyorsunuz; örneğin bir t-shirt üzerine basma hakkınız yok. Dolayısıyla bu eserlerin ticari potansiyeli tam olarak değerlendirilemiyor. BAYC ise, CC0 lisansı ile üretilmiş dolayısıyla parça sahiplerine eser ile ilgili her türlü kullanım hakkını vermekte. İşte CryptoPunks’ların fiyatlarının yüksek olmasına rağmen BAYC’nin ünlüler tarafından tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biri bu.
Lisans konusu geleneksel dünya ile kripto dünyası arasındaki en büyük görüş ayrılıklarından biri aslına bakarsanız. Telif konusuna azami özen gösterip aldıkları patentler ile böbürlenen, eserleri kopyalanınca milyonlarca dolarlık davalar açan geleneksel oyuncuların aksine kripto dünyasında ‘açık kaynak’ felsefesi hakim. Yuga Labs’in bu anlamda satın alma sonrası CryptoPunks’ın kısıtlayıcı teliflerini kaldıracağını açıklaması, açık kaynak yanlılarının bir zaferi gibi de algılanabilir.
Sırada Ne Var?
Hemen bu olayın arkasından iki gelişme daha yaşandı. Bunlardan birincisi 17 Mart tarihinde Yuga Labs, ApeCoin adıyla yeni bir token çıkardı ve BAYC sahiplerine dağıttı. Hemen arkasından da Yuga Labs’ın, aralarında a16z, FTC ve MoonPay gibi ağır girişim sermayelerinin de bulunduğu bir gruptan, 450 milyon dolar yatırım aldığı haberi piyasalara düştü. Yatırım haberlerine ve Yuga Brands’in yatırımcılara sunduğu bu para ile ne yapacağını anlattığı dökümana bakınca, CryptoPunks alımının aslına bakarsanız daha büyük bir stratejinin parçası olduğu görülüyor. Bu stratejiye önümüzdeki yazımızda değineceğiz.
