Merkezsiz finans (DeFi) protokolleri arasında ilk merkezsiz borsa (DEX) olan Uniswap (UNI), Ethereum (ETH) üzerinde kurulan ilk DeFi protokollerinden biri ve ilk DEX olması ile önemli konumda olmuştur. Özellikle DEX protokollerinin çoğu Uniswap’un forklanması ile oluşturulması, Uniswap’in önemli protokollerden birisi olmuştur. Son olarak DeFi alanında giderek büyüyen DEX hacmi ile birlikte, alternatif alım satım işlemlerine duyulan talebin sonucunda DeFi protokollerinde en sık kullanılan Uniswap hakkında merak edilenleri sizlere rehberimizde anlatacağız.
Uniswap, Ethereum ağında çalışan merkezsiz borsa protokolüdür. Borsa şu ana kadar ERC-20 standardında oluşturulan token’ların alım satım ve listelenme işlemini gerçekleştirmektedir ve listeleme için alıcıyla satıcıların talep oluşturmasına gerek kalmamaktadır. Onun yerine alıcılarla satıcılar kendi token’larını Uniswap’ta listeleyerek likidite havuzu oluşturup fonlama işlemini gerçekleştirebilmektedirler. Bu da birçok kripto para projesinin borsalarda listelenemese de, Uniswap (UNI) gibi protokollerde listelenerek ihtiyaç duydukları geliri elde edebilmektedirler. Bu sayede birçok kripto para projesi fonlanarak ihtiyaç duydukları geliri elde ederek başarılı olmalarına yardım etmiştir.
Uniswap (UNI) Ne Zaman Çıktı?
Uniswap (UNI) tarafından işletilen Uniswap platformu kuruluşundan birkaç yıl sonra bir yenilikle kullanıcılarını selamlamıştır. Eylül 2020’de Uniswap, kendi yönetim token’i UNI’yi oluşturmuştur. Bu yeni kripto para çeşitli süreçlerin ardından borsanın eski kullanıcılarına dağıtılmıştır. UNI token’ler hem kârlılık potansiyelini hem de kullanıcıların geleceğini şekillendirme olanağını gündeme getirmiştir. Merkeziyetsiz borsa platformu bu sayede artık kendi kendini yönetebilen bir yapıya kavuşmuştur.
Uniswap (UNI), Ethereum (ETH) üzerindeki AMM’leri daha geniş bir kitleye tanıtma planı olarak ortaya çıkmıştır. Platformun yaratıcısı Ethereum geliştiricilerinden Hayden Adams, Uniswap’ı piyasaya sürmeden evvel çeşitli projelerde çalışmıştır ve çalışmaları doğrudan Ethereum yaratıcısı Vitalik Buterin tarafından takip edilmiştir. Buterin, Adam’sın protokolüne adını dahi vermiştir. Başlangıçta bu proje Buterin’in katkısıyla Unipeg olarak bilinmektedir. Adams ayrıca Uniswap platformunun orijinal ilhamının Buterin’in kendi blog yazılarından birinden geldiğini söylemiştir. Sonradan Buterin çalışmalarını bu alandan geri çekerek Ethereum’a odaklanmıştır. Uni token (UNI) hikayesi bu şekilde başladığını söylemek mümkündür.
Uniswap’u Özgün Yapan Nedir?
Merkezsiz borsalar otomatik piyasa yapıcı fonksiyonunu kullanmaktadır. Ama Uniswap’un piyasa yapıcı fonksiyonu devamlı gerçekleşen piyasa yapıcı modelini kullanmaktadır.
Uniswap’a token listeleyebilmek kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir. Bunun gerçekleştirilmesi için ERC-20 token’ı olması gerekmekte ve onun değerini destekleyebilecek Ethereum (ETH) miktarına sahip olmanız gerekmektedir. Uniswap (UNI) akıllı kontratında token ekledikten sonra Uniswap protokolünde alıcılarla satıcıların bağlanarak fiyatları belirmekte ve denklem x*y=k olarak yorumlanmaktadır.
Uniswap’un denkleminde x ve y, sırasıyla ETH miktarının likidite havuzundaki değerlemesini göstermekte ve k ise bunların çarpımı sonucu olarak gerçek değerlemeyi göstermektedir. Bu denklem ETH ve ERC-20 token’larının arz ve talebini ölçmeye çalışarak asıl fiyatın bulunmasına yardımcı olmaktadır.
Bunun sonucu olarak, Uniswap protokolünde işlem çiftlerinin fiyatları sadece alım satım işlemleri sonucu etkilenmektedir. Kısacası, Uniswap token’ların değerleri insanların ne kadar sıklıkla alım satım gerçekleştirdiğine göre belirlenmektedir.
Uniswap’u Farklı Yapan Nedir?
Herhangi bir ETH/ERC-20 token standardında işlem çifti oluşturulduğu zaman, likidite havuzuna katkı yapıldığı zaman katkı yapan herkes havuzda fonlarını aktararak belli bir ERC-20 token’ı oluşturmaktadır.
Havuzlar oluşturulduktan sonra fonlar havuz içinde depolanmakta ve ERC-20 token’ları ile havuzdaki token’lar rahatlıkla takas ettirilebilir, taşınabilir ve diğer merkezsiz uygulamalarla (dApps) kullanılabilmektedir. Fonları elde ettikten sonra havuzdaki token’lar yakılır veya yok edilmektedir. Her havuzdaki token kullanıcıların paylarını belli eder ve toplam varlıkların ve toplam payın %0.3’ü işlem ücreti olarak kullanılmaktadır.
Uniswap’ta İlk İşlem Nasıl Yapılır?
Uniswap’ta işlem yapabilmek için cüzdanınızda belli bir miktar ETH olması ve işlem ücretlerini de tamamıyla ödemeniz gerekmektedir. Bir de bunun üstüne alacağınız token’ın ücretini de ödemeniz gerekmektedir. Bu ETH veya başka bir ERC20 token’ı olarak gerçekleştirilebilmektedir. Aşağıda sizlere Uniswap’ta nasıl işlem yapacağınızı bulabilirsiniz.
- 1.Uniswap (UNI) borsa platformuna gidin.
- Üst sağ kısımda cüzdanınızı bağlayacağınız bir buton çıkar ve istediğiniz ERC-20 cüzdanını bağlayın.
- 2.Cüzdanı bağladıktan sonra alım satım ara yüzü görünecektir.
- Üst kısımda hangi token’ı alıp satmak istediğiniz görülecektir. Buradan cüzdanınıza sahip olduğunuz ETH token’larıyla hangi token’ları satın almak istediğinizi işaretleyin ve işlemi onaylayın.
- 3.Şu an emir verebilirsiniz. Emirlerde ne kadar token istediğinizi yazın.
- 4.Emir menüsünün altında ne kadar token alacağınızı gösterir. Eğer alım gerçekleştirme işlemini tamamlamak isterseniz Swap seçeneğine tıklayın.
Hazır olduğunuz zaman işlemi doğrulayın ve işleminiz gerçekleştirilmeye başlanır. İşlem tamamlandıktan sonra token’larınız ERC-20 cüzdanında görünür.
uniswap
Uniswap (UNI) Sonraki Adımları
Uniswap üzerinden ilk işleminizi tamamladıktan sonra, gelişmiş seçenekler üzerinden işlem gerçekleştirebilirsiniz.
Uniswap basitçe akıllı kontratlar için açık protokol olduğu için, kullanıcılar birçok farklı ara yüzü Uniswap’a rahatlıkla entegre eder.
Uniswap için resmi ve resmi olmayan kaynakların fazlalığı, protokolün daha etkin bir şekilde geliştirilmesi için önemli bir adım ve daha fazla entegrasyon ile Uniswap’un büyümesi bekleniyor.
Uniswap V2 ve V3
Uniswap 2018 yılının sonunda kurulsa da, kısa süre içinde büyük ilgi toplamıştır.
Mayıs 2020’de Uniswap V2 güncellemesi, ERC20 token’ları arasındaki takasların geliştirerek Wrapped Ether’in (WETH) denklemden çıkarılmasını sağlamıştır. Ayrıca Uniswap, OmiseGo (OMG) ve Tether’i (USDT) ekleyerek Uniswap’un teknik açıdan daha kullanılır hale gelmesini sağlamıştır.
2020 yılında likidite madenciliğinin popülerleşmesi ile birlikte ciddi ivme kazanan Uniswap, likidite sağlayıcı token’ları ile kendini daha da cazibeli hale getirmiştir.
%0.3’lük işlem ücretleri likidite havuzuna katkı sağlayanlara dağıtılması ile birlikte Uniswap’un popülerliği daha da artmıştır ve bunun sonucunda protokolde kilitlenen toplam değer artmıştır.
Mayıs 2021’de Uniswap V3 güncellemesi gerçekleşmiştir ve bu güncelleme, yoğunlaştırılmış likidite ile belirlenmiş fiyat aralığında likidite sağlamalarına olanak tanımaktadır. Bu da yatırımcıların geçici kayıp elde etme riskini azaltmaktadır. Ek olarak Uniswap, ücretleri risk seviyelerine göre ayarlamıştır ve daha ucuz oracle’ları oluşturarak fiyatların anlık gelmesini sağlamıştır.
UNI Token ve Airdrop
Eylül 2020 yılında UNI token’ı çıkaran Uniswap (UNI), 1 eylülden önce açılan cüzdan adresleri üzerinden işlem gerçekleştiren her cüzdana 400 UNI yollamıştır.
150 milyon UNI token’ı dağıtılmış ve ilk 24 saat içerisinde 66 milyon UNI dağıtılmıştır. Toplam token’ların %40’ı dağıtıldıktan sonra her sene toplam arz %10 azalacak ve sonraki yıllarda tüm token’ların dağıtımı durmuş olacaktır.
Dört sene içinde 1 milyar UNI’yi dağıtmayı planlayan Uniswap, token’ların %60’ını topluluğa, %21.5’ini çalışanlara ve geri kalanını yatırımcılara ve danışmanlara dağıtacaktır.
Yönetişim token’ı olarak UNI sahipleri Uniswap (UNI) protokolündeki kararlarda öneri sunma ve oy verme haklarına sahiptir.
Uniswap (UNI) Nasıl Çalışmaktadır?
Uni token’lerin (UNI) kullanıldığı platform Uniswap merkezsiz bir şekilde faaliyetlerine devam etmektedir. Uniswap platformu DeFi alanı için likidite – ve dolayısıyla alım satım olanağının sağlandığı yer olma yolunda ilerlemektedir. Faaliyette olan en önemli AMM’lerden Uniswap borsası, otomatik alım satım için bir formül kullanmaktadır. Kurucu Hayden Adams, kendisini formülün Uniswap’ta özel uygulamasının mucidi olarak tanımlamaktadır. Uniswap yalnızca merkezi olmayan bir borsa değildir; EtherDelta gibi platformların likidite ile yaşadığı sorunları çözmeye de çalışmaktadır. Yani borsanın bir tür likidite sağlayıcısı olarakta tanımlanmaktadır.
Uniswap Fiyatı Ne Kadar?
Güncel kripto para piyasası verilerini Uniswap piyasalar sayfamız üzerinden takip edebilirsiniz.
Uniswap Nasıl Satın Alınır?
Uniswap (UNI) satın almak için Binance ve Coinbase gibi borsalarda hesap açıp ardından kimliğinizi doğrulamanız gerekmektedir. Ardından borsalar üzerinden banka transferi, EFT/Havale veya Ethereum cüzdanınız üzerindeki fonlardan UNI’yı birçok farklı işlem çifti üzerinden alım satımı gerçekleştirilebilmektedir.
İkinci yöntem olarak, ERC-20 cüzdanınız üzerinden likidite havuzlarına girerek UNI alım satım işlemleri yapılabilmektedir. Ama Uniswap’ta işlemi gerçekleştirmek için Ethereum işlem ücretlerini ve ayrıca %0.3’lük likidite sağlayıcı komisyonunu ödemeniz gerekmektedir.
Uniswap (UNI) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Uniswap neden bazı ülkelere erişimi engelledi?
Uniswap (UNI) ABD merkezli bir protokol olduğu için ABD hukukuna tabidir. Bu yüzden Uniswap, hukuksal sorunlardan kendisini korumak için ABD’nin kara listeye aldığı ülkeleri erişime kapattı ve o ülkelerdeki kullanıcıların Uniswap’a erişimini kısıtlamıştır.
Geride bıraktığımız yıllarda ABD kripto para ticaretine ciddi düzenlemeler getirerek ülkesinde izinsiz ve lisanssız bir şekilde faaliyet gösteren kripto para borsalarını ve şirketlerini takibe alarak ceza uygulamalarına başlamıştır. Bu nedenle Uniswap başta olmak üzere birçok platform, ABD’nin düzenlemelerine uygun bir şekilde faaliyet gösterme konusuna çok dikkat etmektedir.
Uniswap, UNI token’ını neden çıkardı?
Uniswap’un kendi yönetişim token’ı UNI’yi çıkarmasının nedeni, bazı kullanıcıların yönetişim kararlarını verememelerine tepki olarak SushiSwap’u (SUSHI) çıkarmaları ve SUSHI’nın arzını sınırlı tutarak kullanıcılara SushiSwap protokolünün nasıl yönetileceği konusunda karar vermelerine izin vermeleridir.
Uniswap hangi ülkelere erişimi engelledi?
Uniswap (UNI), ABD’nin kara listeye aldığı devletlere erişimi kapatmıştır. Ama bu durum Uniswap’un forklanarak o ülkelerde kullanmasını engelleyememiştir. Uniswap’in erişim engeli uyguladığı ülkeler arasında Belarus, Küba, İran Irak, Fildişi Sahili, Kore, Sudan, Suriye ve Zimbabwe bulunmaktadır.
