Kripto para sektörünün son 1 haftadır yaşadığı piyasa düşüşü, Terra ve ürünlerinin yaşadığı büyük kayıplar ile birlikte zirveye ulaşmış durumda. Öyle ki Terra, hem yerel coin’i LUNA hem de stablecoin’i olan UST’de büyük kayıplar yaşamaya devam ediyor. Özellikle Binance’in hem LUNA hem de UST listeden çıkarmasıyla birlikte LUNA yüzde 90 değer kaybetti. UST ise yüzde 38 düştü. Peki Terra (LUNA) ve UST neden düşüyor?
Binance’in Liste Dışı Etmesi Sonrası Terra (LUNA) ve UST Düşmeye Devam Ediyor
Kısa bir süre önce Terra’nın sahip olduğu Bitcoin’leri (BTC) lending edeceği açıklanmış ve piyasa da bu şirketin Bitcoin satacağı yönünde anlaşılmıştı. Bunun üzerine anlık olarak 0.74 dolar seviyesine düşen Terra’nın stablecoin’i UST, devamında tersine bir düzeltme ile yeniden 0.93 dolar bandına geri çıkmayı başarmıştı. Ancak bir stablecoin’in bu denli bir depeg yaşaması, piyasa tarafından pek hoş karşılanmamış olacak ki UST’te yaşanan düşüş devam etti ve UST fiyatı haberimizin yazımı itibarıyla 0.53 dolara kadar geriledi.
Ancak hem LUNA hem de UST’de yaşanan bu düşüşün en büyük sebeplerinden birisi de şüphesiz Binance’in LUNA ve UST‘yi işlem listesinden çıkarması oldu. Binance’in işlemleri askıya aldığı duyurusu sonrası LUNA yüzde 40’ın üzerinde değer kaybederken, UST de 0.60 dolar bandına indi.
Bu gelişmeler sonrası acil durum planlarını yaptıklarını ve çözüm planını kısa bir süre sonra açıklayacaklarını belirten Terra’nın CEO’su Do Kwon, şu ifadelere yer verdi:
“Çözüme yaklaşıyoruz. Güçlü kalın Luna topluluğu”
Ancak bu tweet sonrası eleştirlerin odağı olan Kwon, dolandırıcılık ve rug pull gibi işlemleri yapmış olabileceklerine dair mesajlar aldı. Terra’dan henüz resmi bir açıklama gelmedi.
Terra (LUNA) ve UST Neden Düştü?
Yaşanan bu düşüş esasında ard ardına gelen olumsuz birçok olayın birleşmesinden oluşuyor. İlk olarak Terra’nın sahip olduğu Bitcoin’leri (BTC) satacağı haberleri, devamında gelişen depeg ve Binance’in liste dışı bırakması, Terra’nın ürünlerinde derin bir hasara sebep oldu. Bu düşüşten Bitcoin de (BTC) etkilendi. Kripto para piyasaları yüzde 6.49 düşerek 1.37 trilyon dolara gerilerken, Bitcoin 31.000 bandına gerileyerek yüzde 5 değer kaybına uğradı.
Peki Terra (LUNA) ve UST Çöküşü Neden Yaşandı?
Terra (LUNA) her ne kadar şu anda değerini 0’lamış olsa da yaklaşık 1 hafta önce 90 dolar bandında fiyatlanıyordu hacmi gün geçtikçe artıyordu. Ancak Terra, ard ardına gelecek olan birçok kötü kararın da etkisiyle ölümüne sürüklenmeye başladı. Kısa bir süre içerisinde ard arda Bitcoin alımı gerçekleştiren Luna Foundation Guard, en fazla Bitcoin’e sahip 2. şirket olan Tesla’yı geride bırakarak 80.393 Bitcoin’i hazinesine ekledi. Bunun üzerine ilk olarak Terra, resmi olarak Anchor protokolü aracılığı ile değişken faiz kredi ürünü başlattı. Bu ürünü piyasaya sürmesi ile birlikte Bitcoin’leri satacağına yönelik haberlerin artması ve Bitcoin’in düşmesi sonrası Luna’nın fiyatı anlık bir düşüş yaşayarak 70 dolar bandına çekildi. Bu düşüş ise Terra’nın (LUNA) hazin sonunun başlangıcı oldu. Yaşananları tam olarak anlamamız için Terra (LUNA) ve UST ilişkini anlamamız gerekiyor.
TerraUSD (UST), Cosmos tabanlı bir Blockchain protokolü olan Terra-Luna ekosistemine ait bir stablecoin olarak karşımıza çıkıyor. Terra’nın eksi stablecoin’i UST, USD’ye endeksini koruyabilmek adına LUNA satışı gerçekleştirmek üzerine bir protokole sahip. Öyle ki sistem yapısı gereği 1 UST’yi 1 USD’ye denk düşen miktarda satın alabilmekteyiz. Ancak buradaki sorun şu, eğer ki LUNA’nın ve UST’nin değeri aşırı oynaklık yaşarsa, birbirini dengelemek için sistem satışlar yapacaktır. Bu olası durumu engellemek için ise Luna Foundation Guard, 80.000 BTC’nin üzerinde bir likitadasyon yarattı. Böylece değer değişimlerinde Bitcoin sabitleyici olarak kullanılabilecekti.
11 Mayıs’ta Terra’nın ilk Sorunları Baş Göstermeye Başladı
Ancak planlar beklendiği gibi gitmedi ve satış baskını sistemin kendi içerisinde bozulmasına neden oldu. Terra (LUNA) değerindeki anlık düşüş UST’nin dengelenmesi için çok daha fazla LUNA’nın satılmasını gerektirdi, bu satışlar sonrası değeri daha da düşen LUNA için teminat olarak Bitcoin satışı gerçekleşti. Ancak Terra’nın Bitcoin’lerini satacağı haberleri, düşüş trendinde olan Bitcoin’in (BTC) fiyatının da fiyatını daha aşağılara çekti. 3 birimin fiyatındaki yaşanan ard arda düşüşler, sistemin bozulmasına ve değeri 65 dolar seviyesine kadar gerileyen LUNA‘nın 1 hafta içerisinde yüzde 90 değer kaybetmesine neden oldu. Bu noktada UST’yi destekleyecek bir değer varlık kalmadığı için Terra Bitcoin rezervlerini eritti. Devamında hazinesindeki AVAX’ların da bir kısmını (52.2 Milyon dolarlık AVAX) satan Terra, maalesef düşüşün önünü kesemedi.
Bunun üzerine ilk olarak Terra’nın CEO’su Do Kwon, Twitter üzerinden bir acil durum planı paylaştı. Kwon’un önerisine göre ilk olarak temel havuzu 50 milyondan 100 milyona çıkarmak düşüşü yavaşlatacaktı ve bu öneri PoolRecoveryBlock’u 36’dan 18’e düşürmeye yönelik 1164 topluluk oyu ile öneriyi onayladı. Kwon’un açıklamasına göre bu çözüm, sistemin UST’yi daha hızlı absorbe etmesine izin verecekti. Devamında kısa bir süre sonra çok daha detaylı bir acil durum planı Terra’nın resmi Twitter adresi üzerinden sunuldu. Detaylı önerilerin arasında UST yakmak ve güvenlik amaçlı olarak 240 milyon LUNA’yı stake etmek vardı. Ancak bunlar yapılamadan LUNA’nın başında çok daha büyük sıkıntılar belirmeye başladı.
12 Mayıs’ta Terra Blockchain Ağı İlk Defa Durduruldu
Yaşanan bu devasa çöküş sonrası ilk delist haberi Güney Kore’den geldi. Devamında bu delist kararları Binance, OKX ve BitGet gibi borsalardan da geldi. Delist haberleri sonrası düşünü daha da hızlandıran LUNA, 13 Mayıs sabahı değerinin yaklaşık olarak yüzde 100’ünü kaybetmiş ve 0.0000001 seviyesinin de altına düşerek 0’ı görmüştü.
Maalesef sorunlar burada bitmedi. Öyle ki değeri çok düşen LUNA ve yönetişim sistemi hâlâ Blockchain ağında aktifti. Bu da olası güvenlik problemleri yaratıyordu. Öyle ki hâlihazırda birçok DeFi protokolünde yer alan LUNA ve UST, diğer ağlar için de bir risk teşkil etmeye başladı. Bunun üzerine Terra Blockchain ağı doğrulayıcılar tarafından kontrollü bir şekilde çalışmak üzerine kasıtlı olarak kısa bir süre durduruldu. Ancak geri açılır açılmaz doğrulayıcılar ağın yeniden kapatılmasına karar verdi.
13 Mayıs’ta Terra’nın CEO’su Kurtarma Planını Açıkladı
Tüm bu gelişmeler ard ardına yaşanırken yabancı medyada asılsız bir iddia daha yayımlandı. Öyle ki İsviçre merkezli GAM Holding’in Terra’ya 2-3 milyar dolarlık yatırım yapacağı ve destekleyeceği söylendi. BTCHaber olarak biz de detaylar için GAM Holding’e bu iddiaları sorduk. Ancak GAM Holding bu iddiaların yalan olduğunu ve böyle bir basın açıklamasında bulunmadıklarını belirtti.
Bu yalan gelişmeler sürerken bir haber de Terra’nın CEO’su Do Kwon’un eşinden geldi. Do Kwon’un evinde saldırıda bulunduğu iddia edilen birisinin gelişi üzerine Kwon’un eşi polislerden kişisel koruma istedi.
Bu sırada projenin CEO’su Do Kwon ise kurtarma planını paylaşıyor anca plan her ne kadar aktif olarak etkileşim alsa da sorunda iyiye doğru bir gelişme olmuyordu. Bunun üzerine birçok borsa tarafından sırasıyla delist edilen LUNA ve UST, Binance üzerinden yeniden LUNA/BUSD paritesi üzerinden işleme açıldı.
14 Mayıs’ta Terra Kaynaklı Kayıplar 45 Milyar Doları Aştı
Bir süredir üzerine planlamalar yapılan Terra dApp Expo da yaşanan kriz nedeniyle 14 Mayıs’ta iptal edildi. Öyle ki durum ciddileşirken Terra kaynaklı kayıplar 45 milyar doları aştı. Ancak Terra’nın CEO’su yaptığı açıklamada yaşanan bu çöküş sırasında hiçbir şekilde UST ve LUNA satmadığını söyledi.
16 Mayıs’ta Binance’in CEO’su Terra’nın Çatallanma Planını Eleştirdi
Terra Blockchain ağı aralıklı olarak kapatılıp açılırken, Do Kwon yeni bir çözüm önerisi ile geldi. Kwon, ağın yeniden kararlı hale gelebilmesi için birkaç öneriyi topluluğa sundu. Bu önerilere arasında en dikkat çeken ise şüphesiz Terra ağının çatallanmasıydı. Bazı kullanıcılar bu kararlı olumlu karşılarken, aralarında Binance’in CEO’su Changpeng Zhao’nun da bulunduğu büyük bir kısım bu kararın çözüm olmadığını belirtti. Ek olarak bir kısım kullanıcılar ise merkezi borsalardaki varlıklarının bu durumdan önemli ölçüde kötü etkileneceğinden endişelendi.
17 Mayıs’ta TerraForm Labs’in Hukuk Departmanı İstifa Etti
Terra’nın yaşadığı çöküş sonrası milyonlarca yatırımcının varlıkları bir gecede eridi desek sanıyoruz abartmış olmayız. Bu yüzde başta kurum ve kuruluşlar olmak üzere birçok kişi TerraForm Labs‘a dava açtı. Bu davaların altından kısa bir süre içerisinde kalkamayan projenin hukuk departmanının yanı sıra, Terra’nın genel danışmanı olan Marc Goldich, dava ve düzenleyici danışmanı Noah Axler ve Terra’nın baş kurumsal danışmanı Lawrence Florio da dahil olmak üzere pek çok üst düzey isim projeden istifa etti.
18 Mayıs’ta BNB Chain, Terra Geliştiricilerini Ekibe Çağırdı
Terra ekosisteminde yaşanan çöküş sonrası belki de en çok eleştiriyi alan Terra’nın CEO’su Do Kwon ve geliştirici ekibi oldu. Ancak ilginç bir şekilde dünyanın dört bir tarafından eleştiri yağmuruna tutulan ekip, Binance’in Blockchain ağı BNB Chain ekibine davet edildi.
20 Mayıs’ta İlgiltere Düzenleyicisi FCA Terra Krizini İncelemeye Aldı
Terra’da yaşanan milyarlarca dolarlık çöküş, doğal olarak ülkelerin düzenleyicilerini de alarma geçirdi. Birçok ülke Terra nezdinde soruşturma açarken bu düzenleyicilerden birisi de FCA oldu. Finansal Davranış Otoritesi piyasalar direktörü Sarah Pritchard konu hakkında yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Bu, hem iyi işleyen bir pazar hem de açıkçası tüketicinin korunması açısından burada var olan gerçekten önemli sorunları akılları önünde gösteriyor. Önemli fiyat hareketlerini gördüğümüz geçen hafta, bunu ön plana çıkarıyor ve insanların paralarını nereye koyduklarına dair bir risk olduğunu anlamalarını sağlamanın önemini gösteriyor”
21 Mayıs’ta Coinbase Cloud, Terra Blockchain Ağına Desteğini Kesti
Terra Blockchain ağı LUNA’da yaşanan devasa düşüş sonrası oldukça kararsızlaşmış ve doğrulayıcılar tarafından kasıtlı olarak 2 kez üst üste durdurulmuştu. Bunun üzerine birçok DeFi projesi aksamış ve duraklatılmıştı. Bunun üzerine 21 Mayıs’ta Coinbase Cloud da Terra Blockchain ağına olan desteğini sonlandırdı.
25 Mayıs’ta Do Kwon’un Yeni Blockchain Önerisi Topluluk Tarafından Onaylandı
Terra Blockchain ağının iki farklı ağa ayrılma önerisi için kullanıcıların yüzde 83.27’sinin oy kullandığı oylamada, oy kullananların yüzde 13.20’si öneriyi kesinlikle reddederken, yüzde 20.98’i çekimser kaldı. Bunun üzerinde topluluk yeni ağın hazırlıklarına başladı.
26 Mayıs’ta Binance LUNA 2.0’ın Airdrop’unu Destekleyeceğini Açıkladı
Terra’nın CEO’su Do Kwon’un topluluğa sunduğu onay sonrası Terra Blockchain yeni bir ağa ayrılacağı ve eski ağın Terra Classic olarak adlandırılması kabul edildi. Bunun üzerine Binance, yeni Terra ağının yerel token’ı olacak olan LUNA 2.0′un airdrop’unu destekleyeceğini açıkladı.
