Ethereum internette devrim yaratmaya aday olsa da, yüksek gas ücretleri ve saniyede gerçekleştirilen işlem sayısının düşüklüğü, geliştiriciler için ciddi bir sorun teşkil ediyor. Peki StarkNet’in konumuzla ne alakası var?
Ethereum ağındaki ölçeklenebilirlik sorunları aynı zamanda Ethereum’un Web3 ekosistemindeki varlığına yönelik tehditlerden biri.
Bu nedenle birçok katman-2 protokolü, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarına çözüm getirmek için çalışıyor. Bu projelerden biri de StarkWare tarafından geliştirilen bir blockchain ağı
Peki StarkWare ve geliştirdiği Starknet projesi nedir, yaklaşan token airdrop’una nasıl katılabilirsiniz?
StarkWare nedir?
StarkWare şirketi 2018 yılında ZK-STARK’ın yaratıcıları ve Zcash‘in kurucu bilim insanları tarafından kuruldu. Misyonu, StarkNet ve StarkEx ile blockchain’in ölçeklenebilirliğini ve gizliliğini geliştirmek.
ZK-STARK, tarafların birbirlerine gerçek bilgileri açıklamadan o bilgilere sahip olduğunu kantılamasına olanak sağlayan bir kriptografik kanıt teknolojisi.
Örneğin, Ahmet, Mehmet’e, hesabının gerçek ayrıntılarını veya içeriğini paylaşmadan, bir krediyi ödemek için banka hesabında yeterli parası olduğunu kanıtlayabilir.
İşte StarkWare’ın geliştirdiği teknoloji budur.
StarkNet nedir?
StarkNet, Ethereum ağında katman-2 zinciri olarak çalışan merkezsiz bir ZK-rollup’tır. ZK-rollup, ZK-STARK gibi çalışmak için sıfır bilgi teknolojisini kullanan bir katman-2 zinciridir.
Nasıl çalışır?
StarkNet’teki tüm işlemler periyodik olarak bir araya getirilir (ya da toplanır) ve daha sonra Ethereum üzerinde doğrulanan bir ZK-STARK kanıtı verilir. Bu sayede binlerce işlem StarkNet ile zincir dışı bir şekilde, doğrulanır ve gruplanır. Bu hem gas tasarrufu sağlar ve çok daha ölçeklenebilirdir.
Bir işlem grubu, ZK-STARK kanıtı oluşturulduktan sonra, Ethereum işlem grubunun geçerli olduğundan emin olmak için kanıtı doğrulayabilir ve ardından yeni bakiyeleriyle birlikte dahil olan tüm cüzdanları güncellemeye devam edebilir.
Böylelikle Ethereum ağını her bir işlemin geçerliliğini tek tek doğrulamak zorunda kalmaktan kurtararak ölçeklenebilirlik ve tıkanıklık sorunlarının önüne geçiyor.
StarkNet Alpha, 2021 yılının Kasım ayında deneysel ve denetlenmemiş bir sürüm olarak piyasaya sürüldü. 13 Temmuz 2022’de StarkWare, StarkNet’i Ethereum veya İnternet gibi bir halka ait bir ürüne dönüştürmek için merkezsizleştirme planlarını açıkladı.
StarkNet, Ethereum’un güvenliğini korurken aşırı gas ücretlerinden kaçınmak için Web3 uygulamalarının üzerine inşa edileceği protokollerden biri. Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin, StarkNet gibi ZK-rollup’ların Ethereum’un saniyede 100.000 işleme kadar ulaşmasına yardımcı olabileceğini belirtti.
StarkEx nedir?
StarkEx, StarkNet gibi çalışır, ancak merkezsizleştirilmemiştir ve kullanıcılarına daha sorunsuz ve daha ucuz bir deneyim sağlamak için ZK-STARK teknolojisinden yararlanmak isteyen uygulamalar için özel olarak tasarlanmıştır.
Hem dYdX hem de Immutable X, StarkEx’i kullanmaktadır; yani bu platformlar kullanılarak gönderilen işlemler StarkEx tarafından zincir dışında işlenmekte ve gruplandırılmakta ve ardından tıpkı StarkNet gibi zincir üzerinde doğrulanmaktadır.
StarkEx, Haziran 2020’deki lansmanından bu yana, bu yazının yazıldığı sırada 696 milyon dolar toplam kilitli değer’e (TVL), 635 milyar kümülatif işlem hacmine sahiptir.
StarkEx uygulamalar ve projeler için bir hizmet olarak tasarlanmıştır. StarkNet, StarkWare’in ZK-STARK teknolojisini herkes tarafından kullanılabilen açık bir katman-2 zinciri aracılığıyla halka sunma konusundaki bir sonraki adımıdır.
StarkNet Token ve airdrop’a katılma
13 Temmuz 2022’de StarkWare, ERC-20 tabanlı StarkNet Token’ı duyurdu. İlk arz 10 milyar olacak ve protokolün gelecekte topluluk tarafından onaylanması durumunda daha da fazla token basılabilecek.
StarkWare’e göre, token üç kullanım alanına sahip olacak:
1- Yönetişim
2- Protokoldeki işlem ücretlerinin ödenmesi
3- Ağın mutabakat mekanizmasına katılmak için stake etme
Kimler airdrop’a hak kazandı?
İlk StarkNet Token tahsisinin yüzde dokuzu, StarkNet veya StarkEx’i airdrop olarak geliştiricilere ve 1 Haziran 2022’den önce protokolü kullanan ilk kıllanıcılara dağıtılacak.
Airdrop’a, dYdX, Immutable X ve diğer StarkEx tabanlı platformların kullanıcıları da dahil olabilir. Henüz kesin ayrıntılar açıklanmadı, ancak 1 Haziran’dan önce bu uygulamalarla etkileşime girdiyseniz bulunduysanız, token piyasaya sürüldüğünde airdrop almaya hak kazanabilirsiniz.
