“Şu anda 10 milyondan fazla Rus, 10 trilyon ruble değerinde kripto para birimini tutan kripto para cüzdanlarına sahip.”
Rusya Başbakanı Mihail Mişustin.
Bu arada Bloomberg, Şubat ayında Kremlin ve hükümetin Rus kripto para piyasasını 214 milyar dolar (o zamanki döviz kurunda 16.5 trilyon ruble) olarak tahmin ettiğini yazdı. Geçen yıl Kasım ayında Merkez Bankası, Rusların dijital varlıkları olan yıllık işlem hacmini 5 milyar dolar (yaklaşık 390 milyar ruble) olarak tahmin etmişti.
2020’nin sonunda, Rusya İçişleri Bakanlığı, kripto dolandırıcılığı ve diğer ‘sanal para biriminin suç nesnesi olarak kullanıldığı suçların’ Rusya’da yıllık %400 arttığını bildirdi. Bakanlık, kripto para birimlerinin belirsiz yasal statüsünü, onları izlemedeki zorlukları ve kripto para birimlerini sivil hak nesneleri olarak sınıflandıramamayı gerekçe olarak gösterdi.
Kripto para birimini kaybetmenin en yaygın yollarından bazıları şunlar:
- Kripto para piyasası büyüdükçe hacker tehditleri de artıyor. ABD hükümetinin Lazarus, APT3, BlueNoroff ve diğerleri gibi Kuzey Koreli yetkililerle bağlantı kurduğu gruplar, Blockchain projelerine ve kullanıcılarına gelen zararı artırıyor. Hacker saldırıları, kripto para kaybetmenin tek yolu değil. Şubat ayının ortalarında Group-IB, yeni bir dijital varlık ve NFT dolandırıcılığı dalgası kaydetti. Suçlular, kripto paraları çalmak için Tesla CEO’su Elon Musk, Ripple CEO’su Brad Garlinghaus ve Ethereum yaratıcısı Vitalik Buterin’in resimlerini kullanıyordu.
- Dolandırıcılar, sahte YouTube yayınlarına ev sahipliği yapıyor ve kullanıcıların yatırımlarını ikiye katlama sözü veriyor. Gerçekte, saldırganlar kurbanların kripto para cüzdanlarına erişim sağlıyor ve varlıklarını çalıyor. Sadece üç gün içinde Group-IB uzmanları, 36 dolandırıcılık içeren çevrimiçi yayın tespit etmeyi başardı.
- E-dolandırıcılık, kripto para çalmanın başka bir yaygın yoludur. Saldırganlar, bir kripto hizmetinin sahte bir kopyasını oluşturuyor. Örneğin, bu bir borsa sayfasının kopyası veya kripto para cüzdanı olabilir. Kurban kullanıcı adını ve şifresini girer girmez, hesaba erişen ve fonları çalan bilgisayar korsanlarına bilgiler hemen gönderilir.
Benzer Vakalar
Son zamanların en çarpıcı vakalarından biri, Türkiye’de bilgi sistemlerini dolandırıcılıkla kullanmak ve suç örgütü kurmakla suçlanan kripto para borsası Thodex çalışanlarının davasıdır. İddianameye göre borsa kullanıcılarının kaybı 356 milyon lirayı (24 milyon dolar) buldu.
Rusya’daki yüksek profilli davalardan bahsetmişken, Mart ayının sonunda İçişleri Bakanlığı, kripto borsa varlıklarının zimmete geçirilmesi için ilk ceza davasını açtı. Fonlar, ticaret platformunun gerçek sahiplerinden biri tarafından zimmete geçirildi. Tutuklunun üzerinde iki bavul içerisinde toplam 190 milyon rubleden fazla nakit para vardı. Tutuklu hakkında suç duyurusunda bulunuldu ve gözaltına alındı, hesabına el konuldu ve değeri 2 milyar RUB’dan fazla olan mülke el konulması için bir dilekçe sunuldu.
Yine Nisan ayında, St. Petersburg’daki bir bölge mahkemesi, yaklaşık 1 milyar ruble değerinde çalınan Ethereum’un ele geçirilmesin sağladı. Ceza davası, bilgisayar bilgilerine yetkisiz erişim ve büyük çaplı hırsızlık maddeleri altında başlatıldı.
Kripto param çalındı, nasıl geri alabilirim?
Yapılacak ilk şey, diğer cüzdanlardan kaynaklanan olası kayıpları önlemektir. Güvenli olduklarından emin olmanız veya fonlarınızı korumak için adımlar atmanız gerekir. Örneğin, bir adresin ele geçirilmiş olabileceğinden şüpheleniyorsanız, parayı güvenli bir cüzdana dikkatlice aktarmalısınız. Ana kural sinirlenmemek ve acele etmemektir, aksi takdirde bir hata yapabilir ve daha fazla para kaybedebilirsiniz.
Kalan kripto paralarınızın güvende olduğundan emin olduğunuzda, mümkün olduğunca fazla bilgi kaydedin. Dolandırıcıyla iletişim kurduysanız, iletişim bilgilerini yazın, tüm yazışmaların ve web sitesinin ekran görüntüsünü alın. Polis bu bilgilere soruşturma sırasında ihtiyaç duyacak ve mahkemede delil olarak kullanılacaktır.
Blockchain, tüm işlemlerin geçmişini saklayan şeffaf bir sistemdir. Bir saldırgana karşı gerçekleştirdiğiniz transferiniz ve kripto paralarınızın diğer hareketleri Blockchain tarayıcıları kullanılarak kolayca izlenebilir. En popüler olanlar:
- Etherscan (https://etherscan.io/)
- Blokchair (https://blockchair.com/).
Tarayıcılar sayesinde kripto paralarınızın kaderini izlemek mümkün olacaktır.
En iyi senaryoda, saldırgan çalınan fonları merkezi bir siteye gönderir. Böyle bir durumda onlarla iletişime geçip bir an önce fonların dondurulmasını istemek gerekecektir. Bununla birlikte, kripto borsaları, kolluk kuvvetlerinin talebi olmadan büyük olasılıkla hiçbir işlem yapmayacaktır.
Moskova Dijital Okulu öğretim görevlisi Yuri Brisov, bir cüzdandan izinsiz kripto para çekilmesinin çoğu ülkede hırsızlık olarak kabul edildiğini söyledi. Suçun işlendiği yere rapor verilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Bu hem avantajlı hem de dezavantajlı bir durum olabilir. Avantajı, cüzdanla belirli bir bölgesel bağlantı olmaması. Bu nedenle, fiili olarak, kolluk kuvvetleri bölgesellik açısından kısıtlanamaz. Dezavantajı, örneğin Rusya’da, İçişleri Bakanlığı’nın belirsiz bölgesellik gerçeğini reddetme nedeni olarak kullanmasıdır.
Kripto paranız çalındıysa, Rusya’da hırsızlıkla ilgili mümkün olduğunca çok ayrıntı ve ilgili tüm cüzdanların adresleri ile doğrudan MIA web sitesindeki formu doldurabilirsiniz. Çalınan fonların bulunduğu borsaya e-posta gönderilmesini ve mektupların kopyalarının İçişleri Bakanlığı’na eklenmesini tavsiye ederiz MIA’dan bir talep olmadan, borsa büyük olasılıkla hiçbir şey yapamayacak, ancak bu şekilde hızlandırabilirsiniz.
Buna ek olarak, para zaten “kirli” bir cüzdandan büyük bir kripto borsasına gelirse, hesabın bloke edilmesi ve fonların kaynağının sorulması söz konusudur. Bu, dolandırıcının Bitcoin’leri nereden ve ne için aldıklarını göstermesini gerektirecektir.
Brisov’ın tavsiyesine göre, kripto para birimi işlemlerini yabancı bir yargı yetkisine kadar takip etmeyi başarırsanız, önce destek ekibiyle iletişime geçmeyi deneyin. Birçok destek ekibi, şüpheli bir hesabı mahkeme emri olmadan dondurabilir. O ülkede bir ceza avukatını aramak da mantıklıdır. ABD’de ise arama operasyonu bir eyalete daraltılabilirse, avukatın veya firmanın cüzdanın veya borsanın kayıtlı olduğu eyalette çalışması önemlidir. Avukat daha sonra sizden kanıt isteyecek ve kolluk kuvvetleriyle bizzat irtibata geçecektir. Avukatlar, doğrudan bir yabancıdan gelen bir şikayetin dikkate alınmasının pek mümkün olmadığını söylüyorlar. Ancak, dava büyükse ve çok sayıda temyiz olmuşsa, avukatlar devam eden bir dava veya soruşturmaya bağlı olacağınızı vurguladı.
Rusya Avukatlar Birliği Moskova şubesinin Dijital Ekonomiye Hukuki Destek Komisyonu üyesi Efim Kazantsev, kanunun kolluk kuvvetlerine başvururken standart, katı bir şekilde tanımlanmış belge listesine sahip olmadığını söyledi. Ona göre, suçluların bulunmasına ve adalete teslim edilmesine yardımcı olabilecek her türlü belge sunulabilir.
Bu durumda, saldırganın yeri bilinmiyorsa, mağdurun ikamet ettiği yerin bildirilmesi gerekir. Bunun avantajları ve dezavantajları vardır. Avantajı, mağdurun başvuru sürecini izlemesinin daha kolay olmasıdır. Ancak uzmanlar, başka bir bölgede, hatta başka bir ülkede bulunan bir suçluyu bulup kovuşturmanın yerel polis departmanı için kolay olmadığını söylüyor.
Kripto para hırsızına ait olan ve banka hesabında tutulan itibari fonların bloke edilmesinden bahsediyorsak, böyle bir engelleme oldukça mümkündür. Kazantsev, duruma göre ceza davası çerçevesinde mal haczi, hukuk veya tahkim yargılaması çerçevesinde güvenlik önlemi olarak uygulanabileceğini söyledi.
Ayrıca, sebepsiz zenginleşmenin iadesi talebi ve ihtiyati tedbir başvurusu ile mahkemeye gitmeye değer. Ceza soruşturması ve mahkeme işlemlerinin kripto para biriminin iadesini garanti etmediği anlaşılmalıdır. Şu anda, pazar gelişmenin erken bir aşamasındadır, bu nedenle Rusya dahil çoğu ülkede hala oldukça düzensizdir.
Yukarıdaki eylemlerin tümü, varlıklarınızı geri alma olasılığını artırır. Ancak, kolluk kuvvetlerinin bu tür soruşturmaları yürütme konusunda henüz bir uzmanlığa sahip olmadığı anlaşılmalıdır. Bu nedenle, kripto para biriminizi bulma işinin büyük kısmı kurbanın omuzlarına düşer.
Kripto para biriminde uzmanlaşmış hukuk firmalarının yanı sıra analitik şirketleri de vardır. Başarı şansınızı artırmak için, evrak işlerinde ve daha kapsamlı kanıt toplamada yardımcı olabilecek profesyonellere başvurmaya değer.
