Daha önceki yazılarımızda Bitcoin nedir, Satoshi Nakamoto kimdir sorularını ele almıştık. Bu yazımızda ise Bitcoin alım satım işlemlerinin büyük bir kısmının gerçekleştiği “Bitcoin borsaları nasıl çalışır?” sorusunu ele alacağız. Coin borsası nedir, kripto para borsaları nasıl çalışır, Bitcoin fiyatı neye göre belirleniyor, hepsi ve daha fazlası rehber içeriğimizde.
Kripto paraların hayatımıza girmesiyle birlikte bu yeni nesil finansal varlıkların alınıp satıldığı platformlara yönelik bir ihtiyaç ortaya çıktı. Sanılanın aksine coin borsası olarak da bilinen kripto para alım satım platformlarında fiyatlar alıcı ve satıcılar tarafından arz ve talebe göre belirleniyor. Bu nedenle kripto para piyasasında serbest piyasa modelinin uygulandığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Coin borsası nedir? Bitcoin fiyatı neye göre belirleniyor, Bitcoin fiyatı neye endeksli, Bitcoin fiyatını kim belirliyor, Bitcoin fiyatı nelerden etkilenir? gibi sorularla sıkça karşılaşıyoruz. Rehberimizin bu bölümünde kripto para borsalarının çalışma mantığına ve Bitcoin’in fiyatının nasıl belirlendiğine değineceğiz.
Bitcoin Borsaları
Kullanıcılar arasında Bitcoin takas, alım satım işlemlerinin gerçekleştirildiği, fiat para birimleriyle BTC alım satımına olanak sağlayan platformlara Bitcoin borsası adı veriliyor. Bitcoin dışında farklı kripto para birimlerini de destekleyen platformlar ise kripto para borsası olarak biliniyor.
Bitcoin borsalarına üye olmak tamamen ücretsizdir. Borsalar alıcı ve satıcıları bir araya getirerek yapılan işlemlerden komisyon geliri elde etmeyi amaçlıyor. Bazı borsalar para çekme ve yatırma işlemleri için de komisyon talep edebiliyor. Bireysel kullanıcılar Bitcoin (BTC) satın almak için genellikle Bitcoin borsalarını tercih ediyor.
Coin Borsası Nasıl Çalışır: Kripto Para Borsalarının Çalışma Mantığı
Coin borsası, Türk Lirası, dolar, euro gibi itibari para birimleriyle kripto para alım satım işlemlerinin gerçekleştirildiği platformlardır. Kripto para borsaları tıpkı, geleneksel borsalara benzer şekilde bir çalışma mantığına sahiptir, yani alıcı ve satıcıları bir araya getirir. Fiat (itibari) para birimlerinizi bu borsalar aracılığıyla kripto para birimlerine çevirebilirsiniz.
Geleneksel borsaların çalışma mantığıyla çok benzer bir sisteme sahip olan kripto para borsalarında işlemler 7 gün 24 saat boyunca yapılabilir. Yani kripto para borsalarında seans açılışı, kapanışı gibi detaylar yoktur. Kripto paraların fiziksel formlarının olmayışı nedeniyle coin borsasındaki fonlar dijital cüzdanlarda depolanırlar.
Borsalar Arasındaki Farklılıklar
Her kripto para borsası kullanıcıları için farklı özellikler sunuyor. Örneğin borsalardaki komisyon oranları, desteklenen kripto paralar farklılık gösterebiliyor. İhtiyaçlarınıza en uygun Bitcoin borsasını seçebilirsiniz. Türk Lirası, dolar, euro gibi itibari para birimlerini destekleyen borsalar olduğu gibi bazı borsalar da sadece kripto para yatırma ve çekme işlemlerini destekliyor. Yani bu borsalara fiat para giriş çıkışı yapılmıyor. Dolayısıyla para yatırmak için yine farklı bir borsayı veya kripto para cüzdanını kullanmalısınız.
Kripto para borsalarında bazı kripto para birimleri öne çıkıyor. Çoğu borsada Bitcoin gibi hacmi yüksek kripto paraların, stabil kripto paraların, ve borsa token’larının paritelerini görmek mümkün. Öte yandan kripto para borsaları, hizmet verdikleri, hitap ettikleri yatırımcı kitlesine göre de ikiye ayrılıyor. Örneğin bazı kripto para borsaları bölgesel bazda hizmet verirken bazı kripto para borsaları ise dünyanın dört bir yanından kullanıcı kabul edebiliyor.
Türkiye’de faaliyet gösteren kripto para borsalarına şu platformlar örnek gösterilebilir:
- Paribu
- Trbinance
- BtcTurk
Uluslararası alanda hizmet veren Bitcoin borsaları ise şu şekilde:
- Binance
- OKEx
- Huobi
Rehber içeriğimizin ileriki kısımlarında bu önde gelen kripto para borsalarını tek tek inceleyeceğiz.
Bitcoin Borsalarında Nasıl Alım Satım Yapılır?
İhtiyaçlarınıza ve tercihlerinize en uygun Bitcoin borsasını seçtikten sonra kayıt olarak işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de Müşterini Tanı (KYC) gereklilikleridir. Çoğu kullanıcı, bu prosedürler yüzünden kripto para borsalarına kayıt olmaktan vazgeçebiliyor.
Aslında KYC prosedürleri, hemen hemen her borsanın uygulaması gereken kara para aklama karşıtı (AML) ve terörizmin finansmanını önleme engelleridir. Bu, finansal düzenleyicilere hesap verebilirlik açısından önemlidir.
Kayıt olup KYC doğrulamasını gerçekleştirdikten sonra hesabınıza para yükleyerek alım satım işlemlerinize başlayabilirsiniz. Hemen hemen tüm kripto para borsalarında “Gelişmiş” ve “Kolay alım-satım” kısımları bulunur. Gelişmiş alım satım kısmından güncel fiyattan daha düşük bir fiyat seviyesinden satın alım yapmak için emir girebilirsiniz. Eğer fiyat işlem emri oluşturduğunuz seviyelere gerilerse işleminiz otomatik olarak gerçekleşir. Bununla birlikte “Kolay alım-satım” kısmında ise o anki en uygun fiyattan işleminizi gerçekleştirmiş olursunuz.
Borsalardan Türk Lirası, Kripto Para ve Bitcoin Çekim İşlemleri
Bakiyenizdeki Türk Lirası bakiyenizi, kendi adınıza kayıtlı banka hesabınıza çekebilirsiniz. Kripto para borsalarından Türk Lirası çekim işlemleri, işlem saatlerine ve kripto para borsasının birlikte çalıştığı bankalara göre değişiklik gösterebiliyor. Bununla birlikte Bitcoin başta olmak üzere kripto para birimlerinizi de desteklenen cüzdanlara ve farklı borsalara kolaylıkla aktarabilirsiniz.
Bitcoin’in Fiyatı Neye Göre Belirleniyor?
Bitcoin’in fiyatı serbest piyasa koşullarına göre belirlenir. Bitcoin almak ve Bitcoin satmak isteyen kullanıcıların bir araya geldiği alım satım platformlarında (coin borsası) arz ve talebe göre Bitcoin fiyatı otomatik olarak belirleniyor. Bu fiyat borsadan borsaya değişebilir. Bitcoin analizi ve Bitcoin yorumları da BTC’nin fiyatında oldukça önemli bir etkiye sahip.
En Popüler Bitcoin Borsaları Hangileri?
1. Paribu
Türkiye’nin en yüksek hacimli Bitcoin borsalarından biri olan Paribu, 14 Şubat 2017’de faaliyetlerine başladı. Çok kısa bir süre içerisinde büyük bir kullanıcı kitlesine ulaşan Paribu, kullanıcılarının Türk Lirası yatırarak Bitcoin’in (BTC) yanı sıra çeşitli kripto para birimlerini satın almasına olanak sağlıyor.
Paribu web sitesinde yer alan verilerde şirketin ödenmiş sermayesinin 12 milyon TL seviyesinde olduğunu görüyoruz. Ayrıca Paribu’nun toplamda 700 bini aşkın kullanıcısı bulunuyor.
İşlem hacmine göre şu anda dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan Paribu, Türkiye’de tamamen yasal bir şekilde faaliyet gösteriyor. Bu nedenle “Paribu yasal mı?” sorusuna evet yanıtını rahatlıkla verebiliriz.
Şu anda hali hazırda Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Avalanche (AVAX), Polkadot (DOT), Chiliz (CHZ), Bitcoin Cash (BCH) Cardano (ADA) ve Galatasaray Fan Token gibi 42 farklı işlem çifti listelenmektedir.
2. Trbinance
Kripto para borsası Binance’in Türkiye’deki yerel platformu olan Trbinance üzerinden kullanıcılar doğrudan doğrudan banka kanalı üzerinden Türk lirası (TRY) yatırma ve çekme işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar. Binance’in Türkiye’deki yerel kripto para borsası Trbinance, TRY işlem çiftleri ile kripto para alım satım işlemleri gerçekleştirebilmesi için açıldı. Banka hesabınız üzerinden Trbinance borsasına havale veya EFT ile para yükleyerek Bitcoin ve kripto para alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
Trbinance’in borsa arayüzü, Binance’in global versiyonu ile birebir aynı. Hatta Binance hesabınızla Trbinance hesabınızı birbirine bağlayabilirsiniz. Ancak Trbinance’in en önemli dezavantajı, desteklediği kripto para birimlerinin kısıtlı olması. Zira Trbinance, Binance’in global versiyonuna kıyasla çok az kripto para birimini destekliyor.
Trbinance.com borsasının sahibi Binance, Türkiye’deki operatörü ise BN Teknoloji A.Ş. olarak görünüyor. BN Teknoloji A.Ş. bir fintech şirketi olarak Türkiye’de kuruldu. Binance TR’deki kullanıcı fonları da tıpkı Binance borsasında olduğu gibi Binance SAFU fonu tarafından güvence altına alınmıştır.
3. Binance
Dünyanın en büyük kripto para alım satım platformlarından biri olan Binance, işlem hacmine göre bu alanda açık ara lider. Bu rehberin hazırlandığı sırada yaklaşık 28 milyon dolarlık işlem hacmine sahip olan Binance en yakın rakibine yaklaşık 20 milyar dolarlık fark atmıştı. 2017 yılında Changpeng Zhao tarafından kurulan Binance, kullanıcılarına kripto para takas işlemlerinin yanı sıra çok çeşitli hizmetler sunuyor.
Kullanıcılarına yüksek ticaret hacmi sunan Binance, kullanıcı dostu borsa arayüzü ve yüksek hizmet kalitesi sayesinde rakiplerinden birkaç adım önde. Binance borsası 2017 yılından bu yana CEO Changpeng Zhao’nun (CZ) yönetiminde tüm dünyada büyük bir popülariteye ulaşmayı başardı. Binance’in bugün ABD, Singapur, Türkiye ve Hindistan gibi birçok ülkede iştirakleri ve partnerleri bulunuyor.
Sektörde günden güne büyüyen ve başarılı kripto para girişimlerini destekleyen Binance, geçtiğimiz yıllarda da Trust Wallet, WazirX ve CoinMarketCap gibi girişimlere yatırım yapmıştı.
5. Huobi
Huobi hem ülkemizde hem de dünyada en çok tercih edilen Bitcoin borsalarından bir tanesi. Geçtiğimiz yıllarda Türkiye ofisini açan Huobi, bu sayede Türkiye’deki operasyonlarına yasalara uygun bir şekilde başlamış oldu. Huobi tıpkı Binance gibi alım satım işlemlerinin yanı sıra kullanıcılarına birçok farklı alanda hizmet sunuyor. Huobi’nin ayrıca Huobi Token (HT) adlı bir de platform token’ı bulunuyor. Bu token Huobi kullanıcılarına alım satım gibi işlemlerde bazı avantajlar sunuyor.
iOS, Android, MacOS ve Windows platformları için uygulaması bulunan Huobi Global borsası aynı zamanda Türkçe dil desteğine de sahip. Huobi Global, Türk Lirası yatırma ve çekme işlemlerini destekliyor, bunun TL paritesi aracılığıyla doğrudan kripto para satın alabilirsiniz.
6. Kraken
Günümüzde kripto para borsalarının sayısı kripto para projelerinin sayısı ile yarışıyor. Ancak bundan 10 yıl önce kripto para borsalarının sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu. İşte Kraken da bu borsalardan biri. 2013 yılında Mt. Gox’a rakip olarak faliyetlerine başlayan Kraken uzun yıllardır faaliyetlerini sürdürüyor.
Güvenlik ve müşteri desteği konusunda zaman zaman kullanıcılarına sıkıntılar yaşatan Kraken borsasının avantajlı yanları ise şu şekilde: Düşük işlem ücretleri, müşteri ve mobil uygulama desteği.
Kraken, ABD’nin ve dünyanın en popüler kripto para borsaları arasında yer alıyor. Kraken borsasında 270’i aşkın farklı işlem çifti yer alıyor. Kraken borsasında şu an hali hazırda Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Polkadot (DOT), Stellar (XLM), Chainlink (LINK), Uniswap (UNI), Kusama (KSM) Aave (AAVE) ve Filecoin (FIL) gibi 271 farklı işlem çifti listelenmektedir.
7. OKEx
İlk global kripto para borsalarından biri olan OKEx, 2014 yılında Çin’de kuruldu. Daha sonra operasyonlarını yasal düzenmeler nedeniyle Malta’ya taşıdı. OKEx’e şu an aralarında Türkiye’nin de dahil olduğu 100’ü aşkın ülkede milyonlarca kullanıcıya hizmet veriyor.
Peki OKEx hali hazırda kullanıcılarına hangi avantajları sunuyor? OKEx’in avantajları şu şekilde sıralanabilir:
- Hızlı müşteri desteği,
- Kullanıcılarına yüksek güvenlik sunması
- Türkçe dil desteği
Elbette neredeyse tüm popüler kripto para borsaları gibi OKEx’in de kendi mobil uygulamaları iOS ve Android uygulama marketlerinden indirilebilir.
OKEX borsasında şu anda hali hazırda Bitcoin (BTC), Kleros (PINK), Polkadot (DOT), Stellar (XLM), Sun (Sun), Nebulas (NAS), Just (JST) Tellor (TRB) ve Solana (SOL) gibi 400 farklı işlem çifti listelenmektedir.
8. PrimeXBT
Yukarıdaki borsalara nispeten çok daha yeni bir kripto para borsası olarak ön plana çıkan PrimeXBT, en popüler kaldıraçlı işlem platformlarından biri. 2018 yılında Seyşeller merkezli olarak kurulan PrimeXBT kısa bir süre içerisinde büyük bir popülariteye ulaşarak faaliyetlerini 150 ülkeye genişletti.
Bugüne kadar hiçbir şekilde saldırıya uğramayadan faaliyetlerini sürdüren PrimeXBT bu anlamda en güvenli kripto para borsaları arasında gösteriliyor. Kaldıraçlı kripto para borsası PrimeXBT’nin ayrıca iOS ve Android platformları için uygulama desteği bulunuyor. Hızlı ve 7 gün 24 saat müşteri desteği sunan PrimeXBT, kripto paraların dışında geleneksel varlıkların alım satım işlemlerini de destekliyor.
Desteklenen kripto para sayısının kısıtlı olması ve Müşterini Tanı (KYC) prosedürlerine çok fazla önem vermemesi PrimeXBT platformunun dezavantajları arasında sayılabilir.
9. BtcTurk Pro
Türkiye’nin ilk, dünyanın 4. kripto para alım satım platformu olarak faaliyetlerine 2013 yılında başlayan BtcTurk, kripto para yatırımcılarının en çok tercih ettiği bir diğer borsa olarak göze çarpıyor. BtcTurk, 2017 yılına kadar sadece Bitcoin’i destekliyordu sonrasında Ethereum, Stellar, Litecoin ve Tether gibi kripto para birimlerini de listelemeye başladı. BtcTurk, 15 Nisan 2019 tarihinde ise profesyonel yatırımcılar için BtcTurk Pro platformunu duyurdu.
Sadece Bitcoin alım satım işlemlerini gerçekleştirmek isteyen kullanıcılar BtcTurk’ü, Bitcoin’le birlikte altcoin’lerle de ilgilenen kullanıcılar ise BtcTurk Pro’yu tercih edebilir. BtcTurk hali hazırda Akbank, Fibabanka, Denizbank, Vakıfbank ve Ziraat Bankası ve Papara ile iş birliği yapıyor. Dolayısıyla bu bankalar ve ödeme kuruluşları aracılığıyla para yatırma ve çekme işlemlerinizi 7 gün 24 saat boyunca gerçekleştirebilirsiniz.
BtcTurk ve BtcTurk Pro platformlarının iOS ve Android platformlarında mobil uygulamalarının bulunduğunu da belirtelim.
