Bu yazımızda en popüler katman-2 protokollerinden Arbitrum nedir konusuna ve bu protokolü eşsiz kılan konulara yakından bakacağız.
Ethereum, merkezsiz uygulamalar (dApps) için en popüler blockchain ağı. Ancak son yıllarda Ethereum’un benimsenme oranının da artmasıyla ağda ölçeklenebilirlik sorunları ortaya çıktı, işlem ücretleri astronomik seviyelere yükseldi.
Bazıları Ethereum’daki ölçeklenebilirlik sorunları için en iyi çözümün zincir üstü ayarlamalar ve yükseltmeler olduğuna inanırken bazıları ise katman-2 protokollerini destekliyor.
İşte Arbitrum da Ethereum ağındaki ölçeklenebilirlik ve yüksek işlem ücretlerine çözüm getirmeyi amaçlayan bir katman-2 protokolü. Arbitrum, bu sorunlara getirdiği yeni çözümler nedeniyle son dönemde popülaritesinde önemli bir artış yaşadı.
Arbitrum One Mainnet Lansmanı
Arbitrum, Offchain Labs tarafından geliştirildi ve 31 Ağustos 2021’de piyasaya sürüldü. Şu anda halihazırda Aave, Balancer, Band Protocol, Curve, Sushiswap ve Uniswap gibi en popüler merkezsiz finans projeleri verimliliği artırmak ve işlem ücretlerini düşürmek için Arbitrum’u kullanıyor veya kullanmak istiyor.
120 Milyon Dolarlık Yatırım Turu
Offchain Labs ayrıca Lightspeed Venture Partners liderliğindeki B serisi yatırım turunda 120 milyon dolar toplamıştı. Bu yatırım turu sonrasında şirketin değerlemesi 1,2 milyar dolara yükseldi. Arbitrum’un geliştiricisi Offchain Labs’in diğer yatırımcıları arasında Coinbase Ventures, Pantera, Compound ve Blocknation da yer alıyor.
Arbitrum Nedir?
Arbitrum, Ethereum akıllı sözleşmelerinin yeteneklerini geliştirmek için tasarlanmış bir katman 2 çözümüdür. Arbitrum, Ethereum akıllı sözleşmelerinin hızını ve ölçeklenebilirliğini arttırıyor ve ek gizlilik özellikleri ekliyor.
Proje, değiştirilmemiş Ethereum Sanal Makinesi (EVM) akıllı sözleşmelerinin ikinci bir katmanda çalıştırılmasına olanak sağlıyor, bunu yaparken de Ethereum ağının muhteşem katman-1 güvenliğinden faydalanıyor.
Arbitrum, Ethereum’un kullanıcı deneyimine zarar veren düşük verimlilik, yüksek işlem maliyetleri gibi sorunlarına çözüm getirmek amacıyla geliştirilmiştir.
Abritrum ucuz ve kullanımı hızlıdır ve tüm işlem bilgilerini ana Ethereum blockchain’ine geri iletir. Ethereum saniyede yalnızca 14 işlem gerçekleştirebilirken, Arbitrum saniyede 40.000 işlemi destekliyor. Ethereum’da işlemlerin tamamlanması Ethereum’da birkaç dolara mal olurken, Arbitrum’da yaklaşık iki sente mal oluyor.
Ayrıca Arbitrum, Ethereum Virtual Machine’i (EVM) de destekliyor, yani Ethereum DeFi geliştiricileri merkezsiz uygulamalarını (dapps) herhangi bir değişiklik yapmak zorunda kalmadan Arbitrum’a entegre edebilir.
Arbitrum’u benzersiz kılan ne?
Proje, geliştiricilerin yüksek verimli ve ölçeklenebilir Ethereum uyumlu akıllı sözleşmeler başlatmak için kullanabilecekleri kullanımı kolay bir platform sağlamak üzere tasarlanmıştır.
Ancak Arbitrum bu konuda çalışmalar yapan ilk platform değil. Bu alanda çalışmalar yürüten en az bir düzine daha popüler katman-2 çözümü var. Peki Arbitrum’u diğerlerinden ayıran nedir? Gelin Arbitrum projesinin ayırt edici özelliklerine yakından bakalım:
- Yüksek EVM uyumluluğu
Arbitrum, EVM ile en uyumlu katman-2 protokollerinden biri olarak kabul ediliyor. Arbitrum, EVM ile bytecode seviyesinde uyumlu.
- Sağlam geliştirici araçları
Arbitrum’un arkasındaki ekip, katman 2 çözümleri üzerine inşa etmek söz konusu olduğunda giriş engellerini en aza indirmek için ellerinden geleni yapıyor. Ekip, geliştiriciler için kapsamlı rehber belgeler hazırladı. Böylelikle geliştiriciler Ethereum için mevcut araçları kullanarak Arbitrum’da geliştirme yapmaya başlayabilir. Geliştiricilerin Arbitrum’a özel herhangi bir şey indirmelerine gerek yok.
- Düşük ücretler
Ethereum için bir katman-2 ölçeklendirme çözümü olan Arbitrum, yalnızca Ethereum’un işlem hacmini artırmak için tasarlanmamıştır, aynı zamanda işlem ücretlerini de en aza indirir.
- Adil mücadele
Arbitrum ağında 2022 yılının Ekim ayından bu yana birçok testnet gerçekleştirildi. Diğer katman-2 ölçeklenebilirlik çözümlerinin aksine Arbitrum’un kendi kripto para birimi veya token’i yok. Bu nedenle, içeriğin hazırlandığı 2023 yılının Şubat ayı itibariyle Arbitrum’un herhangi bir token satışı gerçekleştirmediğini söyleyebiliriz.
- İyi geliştirilmiş ekosistem
Arbitrum halihazırda Uniswap, DODO, Sushi ve düzinelerce başka proje de dahil olmak üzere çok çeşitli Ethereum DApp’leri ve altyapı projeleriyle birlikte çalışıyor.
Arbitrum (ARBI) coin nereden alınır?
Daha önce de belirttiğimiz üzere 2023 yılının Şubat ayı itibariyle Arbitrum protokolünün herhangi bir yerel token’i bulunmuyor. Ancak kripto para topluluğunda Arbitrum’un, protokolünü benimseyen erken dönem kullanıcılara Arbitrum token airdrop’u gerçekleştirebileceğine dair beklentiler var.
