Ethereum blokzincirinin özel bir standardı ile hayatımıza giren ve ‘Non Fungible Token’ olarak adlandırılan NFT’lere Türkçe’de benzersiz yada biricik kripto varlıklar diyoruz. 2017 yılına dayanan geçmişine rağmen özellikle adetsel olarak, pazar hacmi olarak ve popülerite olarak 2021 yılı şüphesiz NFT’lerin yılı oldu. Hatta dünyaca ünlü ve kabul gören İngiliz Collins sözlüğü NFT’yi yılın kelimesi olarak seçti geçtiğimiz yılın sonunda. Hem NFT üretilen blokzincir altyapıları, hem pazar yerleri, hem de üreticiler ve tüketicilerin müthiş bir hızla arttığı 2021 yılı sanırım yakın geleceğin inşasının da sinyallerini verdi hepimizi. Sanatta yepyeni bir akımı tetikleyen NFT’ler daha yıl bitmeden oyun sektöründe de dinamikleri değiştirmeye başladı. Ve bugün metaverse sohbetleri yada projelerinde mutlaka NFT var. Dünyanın en pahalı NFT’sini konuşurken bir anda dünyanın en değerli NFT’lerinin raporlarını okumaya başladık ve geçen yıl yayınlanan dünyada en fazla NFT sahipliği ve alım-satımı yapılan ülkeler raporu (Finder’s NFT Adoption Report) eminim benim gibi birçok kişiyi şaşırttı. Asya ülkelerinin başı çektiği raporda, Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa sıralamada üstlerde yer alıyor. Yine bugün için en büyük NFT pazaryeri olan OpenSea’de 6.000 adedin üzerinde en az bir kere satış işlemi görmüş koleksiyon varmış. Çok yeni bir Statista (2022) raporuna göre dünya üzerinde 280.000 tekil NFT alıcı ve satıcısı var. Ve 15 Aralık 2021 tarihi ile 15 Ocak 2022 tarihleri arasında sadece Ethereum blokzinciri üzerinde 44 bin adetten fazla NFT satışı gerçekleşmiş. Bu arada henüz bir NFT işlemi yapmamış olanların endişelenmesine gerek yok çünkü yine aynı rapora göre dünya üzerindeki insanların yüzde 60’ından fazlası henüz NFT’lerin ne olduğunu dahi bilmiyor.
NFT’lerden bahsettiğimizde sadece farklı projeleri temsil eden kripto varlıklardan bahsetmemiz artık mümkün değil. Çünkü büyük resimdeki blokzincir yada kripto ekosistemi ile entegre ama bir yandan da özerkleşen bir ekosisteme de sahip NFT’ler. İşte ben de bu yazımı jenerasyonuna bağlı olarak ‘boomer’ olanlar, ya da bu ekosistemde yaşından bağımsız kendisini ‘boomer’ hissedenler, ve bir de NFT ekosistemine yeni girenler için hazırlamak istedim. Oldukça aktif ve nispeten uzun zamandır bu ekosistemin içerisinde olmama rağmen benim de zaman zaman ilk kez duyduğum bazı terimler oluyor ve anlamını araştırmadan cümlenin sonuna devam edemiyorum. Ve maalesef bunun henüz bir sözlüğü olmadığı için sadece araştırmak değil, anlamak dahi zaman alıyor. NFT jargonundan bahsediyorum özetle. Kendine has kültürünü önce dili ile inşa etmeye başlayan NFT ekosisteminin jargonundan..
Fransızca’dan dilimize geçmiş sözcüklerden olan “jargon” Türk Dil Kurumu’na göre “aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığı” olarak tanımlanıyor. Bir nevi sokak dili olarak da tabir edilen dönüştürülmüş kelimeler ve deyimlerden bahsediyorum. Ve tabi dijital dünyada ekosistemin sokakları belirli sosyal medya mecraları artık. Bugün NFT ekosisteminde özellikle Twitter ve Discord yazışmalarında sıkça rastlayabileceğiniz klasikleşen bir kaç kelimeyi mümkün olduğu kadar açık ve tabi Türkçeleştirirken biraz yorumlayarak paylaşıyorum.
OS: Bununla başlamak istedim çok daha popüler kelimeler olduğu halde. Aslında yazımda OpenSea’den bahsettiğim için ve bugün için en büyük pazar yeri olduğu için sıkça NFT konuşmalarında denk gelebileceğiniz ve OpenSea demek yerine kullanılan OS kısaltmasını hemen en başa bırakıyorum.
Gm: Buna kripto ekosisteminden alışkınız ama günaydın demek için ve yeni bir haberi duyururken saatten bağımsız kullanılıyor genelde. Tabi Twitter’ı her açtığınızda gm görmenin keyfini yaşamak ve yaşatmak için de bir alışkanlık haline geldiğini söyleyenler var. Bu ekosistemin ne kadar küresel olduğunu ve her an bir yerlerde sabah oluyor olmasının bunu hissettirdiğini inkar edemeyiz.
GN de kullanılmaya başlandı, iyi geceler demek için ama o kadar yaygın değil.
WAGMI: Hep birlikte başaracağız. (We are all gonna make it) Aslında çıkış noktası zannediyorum GMI. Başarılı olacak yani değeri çok yükselecek kripto projeleri için kullanılmaya başlayan GMI (gonna make it) özellikle NFT yükselişi ve ekosistemde ‘biz’ kültürünün ve dilinin yerleşmesi ile yakın zamanda WAGMI’ye dönüştü.
NGMI: Neredeyse NFT ekosistemi uzmanlarının çok sık kullandığı ve WAGMI nin bir anlamda karşıtı olan NGMI, değerlenme ihtimali düşük projeler için yada bu fikrini belirtmek isteyenler tarafından kullanılıyor. (Not gonna make it) Kısaca olmaz, bu proje başarılı olmaz yada bunun fiyatı/değeri çok artmaz mesajlarını kısaca verebilirsiniz bu 4 harf ile.
LFG: Duruma göre iki farklı kullanımı var; Dahil olunacak yada destek istenecek grup arayışı veya ‘haydi hep beraber sonuna kadar gidiyoruz’ mesajını vermek için kullanılıyor. (Looking for group, lets fucking go) Özellikle büyük NFT projesi haberleri ve lansmanlarıda kullanılan ve motamot çeviride ‘lets fucking go’ kısaltması olarak çok net anlamını ifade eden bir tabir LFG.
BTFD: Olabilecek en dip fiyattan alım yapıldığı mesajı yayılırken yada bu fırsattan bahsederken kullanılıyor (Buy the fucking dip)
TTM: Aya gidiyoruz, hatta kısaca ‘uçuyoruz’ mesajını dağıtırken kripto topluluklarının çok uzun zamandır kullandığı hatta emojisi ile sembolikleşen bu tabir NFT ekosisteminde de yaygın. (To the moon)
Apeing: Tam anlamı ile bir fizibilite yada ön araştırma yapmadan ve bir anlamda fırsatı kaçırma endişesi ile kendi bütçenize göre yüksek bir tutarda alım yapılan projeler için kullanılıyor. Meşhur ape NFT serisi ile de ilişkilendirebilirsiniz. ‘Maymun’ yada ‘taklitçi’ karşılıkları üzerinden de yorumlayabilirsiniz. Aslında trende göre davranma, ve bunu teknik ve davranışsal olarak maymun yada taklitçi gibi yapıyor olma ruh haline vurgu yapıyor.
Diamond hands: Tam anlamı ile her şeye rağmen sahip olduğu bir varlığı tutanlar için ve tutma/satmama hali için durumsal olarak kullanılıyor bu tabir. Kendi emojisi de olan ve hemen her NFT projesinin temalarında olan bu jargon hem sıfat hem de fiil olarak kullanılabiliyor yani. ‘Pırlanta eller’ olarak çevirmek çok içime sinmese de Hawaii’deki bir volkana verilen elmas kafa isminin dilimizde bu şekilde kullanıldığını düşünerek çeviriyi de buraya not bırakıyorum. Tüm olumsuz haberler, manipülasyonlar, fiyat değişiklikleri ve piyasadaki olumsuz gidişata rağmen bir kripto para yada NFT’yi satmayan ve uzun süre tutarak sonunda çok yüksek bir değere ulaştığını görenler için aslında özellikle fiil olarak kullanımına rastlayabilirsiniz. Düşünsenize bazı pırlanta eller 2027’den bu yana CryptoPunk’larını satmadı hala..
Hemen buraya yeni bir başlık bile açmadan “Paper Hands” tabirini de bırakıyorum. Pırlanta ellerin bir nevi zıt anlamlısı olan bu kağıt eller de tahmin edebileceğiniz gibi çok değerlenme potansiyeli olan bir NFT’yi çok düşük bir fiyattan satanlar için kullanılıyor.
PFP: Alında akışta başka bir sırada olmalı belki ama bir önceki tabirde CryptoPunklardan bahsettiğim için hemen buraya PFP’yi eklemek istedim. Sosyal medyada kullanılan profil fotoğrafı anlamına geliyor PFP. Özellikle belirli NFT’leri Twitter ve Discord’da bu ekosistemde profil fotoğrafı olarak kullanmak çok genel ve moda olduğu için bu kelimelerin kısaltması olan PFP’yi sıklıkla yazışmalarda görebilirsiniz. Aynı zamanda profil fotoğrafı olarak kullanmaya uygun NFT yada avatar bazlı projelerden bahsederken de çok kullanılıyor bu kısaltma.
Floor: Taban yada taban fiyat olarak kripto ekosisteminden aşina olunan bir tabir bu ve NFT’ler için de özellikle bir projenin el değiştiren NFT’sini alabileceğiniz en düşük fiyatı refere ediyor. Aynı zamanda bu taban fiyat NFT projelerinin değerlemesi yapılırken çok dikkat edilen bir metrik olarak da çokça belirtiliyor ve kullanılıyor.
Rug, Rugpull: Bana kriptoda çok aşina olduğumuz scam kelimesini çağrıştırıyor rugpull ve NFT projelerinde benzer durumlarda sıklıkla kullanılıyor. Yani satın aldığınız bir NFT’nin projesinin arkasındakiler ortadan kaybolduğunda artık o NFT’nizin ikinci el pazarının olmaması yada daha iyi bir fiyata satma imkanınızın kalmaması durumu. Bu tip projeler için sıfat olarak kullanıldığı gibi başınıza gelen benzer durumu anlatmak için eylem olarak da kullanılıyor.
MM: Zaten oldukça meşhur olan MetaMask cüzdan için kısaca MM diye bahsetmek özellikle NFT ekosisteminde bugün için en fazla kullanılan cüzdan olduğu için hızla yaygınlaştı.
NFT ekosisteminde de kullanılan ama halihazırda yıllar önce kripto ekosisteminde HODL ile başlayan ve artık bilinçli olarak hatalı telaffuz edilen kelimeler de var. Hepsini tek tek detaylandırmayacağım çünkü bunlara artık çok aşinayız ve tekniği standart olduğu için anlaşılması da zor değil. Basitçe Türkçe çevirileri ile onları da buraya bırakıyorum. HODL (satma, tut), BUIDL (geliştir), Wen (ne zaman), Ded (ölü), Rekt (enkaz) en popülerleri..
Katıldığım ekosistem sohbet buluşmaları yada konuşmalarda sıklıkla kullanıyorum bu kelimeleri ve o an çekindiği için soramayan ama bana sonrasında ulaşıp soran yada merak edip araştıranlar olduğu geri bildirimlerine istinaden kısada olsa bir yazı hazırlamak istedim. Belki de teknik anlamda çok değerli olmayan ama kültüre yayılmak ve içselleşmesindeki dil bariyerini ihtiyacı olanlar için yıkmak amacı ile Türkçe bir kaynak olması için bu yazıyı paylaşıyorum. Eminim bunlar kadar sıklıkla kullanılmasa da bu jargonda bir çok kelime ve tabir daha vardır. Aklınıza gelenleri bana veya BTCHaber’e yazın ltf.
