Oyun dünyasının bugüne kadarki evriminde, ilk oyunumu programladığım 1982 yılından, 2020 yılının sonuna kadar olan gelişmeleri bu sektörü yakından takip eden birisi olarak izledim. Türkiye’de dağıtıma ve satışa çıkan ilk iki 3 boyutlu bilgisayar oyununun (“Pusu” ve “Yami: Mekanik İstila”) yapımcısı ve Türkçeye tercüme edilmiş ilk yabancı AAA oyunun (“Crysis”) yerelleştirilmesi görevini üstlenmiş birisi olarak, ülkemizde oyun sektörünün gelişimini de merkezine yakın bir yerden takip etme imkanım oldu. İnovasyon ile ilgim sadece oyunla sınırlı olmadı.
Oyun içinde kullanılan dijital paraların gerçek dünyada, mağazalarda geçmesi üzerine kurmuş olduğum bir girişim sayesinde 2011 yılında Satoshi Nakamoto’nun Bitcoin makalesiyle ve dolayısıyla blokzinciri teknolojisi ile tanıştım. Ancak blokzincirinin dağıtık-merkezsiz yapısının önemini ve geleceğini o yıllarda hemen kavrayamadım. Dijital para girişimimiz, aynı Facebook Diem’in (eski adıyla Libra) olduğu gibi merkezi bir yapıdaydı. Yıllarca çabaladıktan ve blokzinciri yerine üç boyutlu sanal bir dünya koyup olmadığını gördükten sonra, 2014 yılında bu girişimi sona erdirdim. O andan sonra geleceğin merkezsiz olacağına emindim. Bu dersi zaman ve para harcayarak öğrenmiştim.
Şimdi 2030’a kadar, önümüzdeki dokuz yılda oyun dünyasının blokzinciri ile nasıl dönüşeceğini göreceğiz. Bu iki inovatif alanın, oyun ile blokzinciri teknolojilerinin nasıl birbirlerini etkileyebileceğini dünyada en iyi tahmin edebilecek insanlardan birisiyim sanıyorum. Her iki alana da 10,000 saatten fazla yatırımım var. Bu iki alanda da uzmanlık seviyesinde geçmişi olan sanıyorum dünyada yüz kişi yoktur.
Konuyu şu 4 açıdan inceleyelim:
1- Oyuncular açısından
Oyuncular günümüzde, oynadıkları oyunlarda geliştirdikleri karakterlere, oyun içi eşyalarına ve diğer değerlere ancak oynadıkları oyun platformu içinde sahip olabiliyorlar. Bu varlıkları oyunun dışına çıkartamıyorlar. Ancak Steam gibi platformlardan yine aynı oyunu oynayan diğer kişilere satabiliyorlar. Bu satışlar da sadece Steam gibi merkezi dağıtımcılar aracılığıyla olabiliyor.
Oysaki blokzinciri dünyasını 2021’den başlayarak silkeleyecek olan NFT yani non- fungible-token’lar, (tekil tokınlar, tek-tok’lar isimli yazıma BTC-Haber sitesinden bakabilirsiniz) oyun dünyasını da değiştirecek. Yakında oyuncular oyun içi item’larını NFT’lerle etiketleyerek başka yerlere taşımak isteyecek ve Uniswap veya benzeri gayri-merkezi borsalarda bunları alıp-satabilecekler.
Yine başka bir olanak, oyuncuların bu varlıklarını paraya çevirip dış dünyada da alışverişlerde kullanabildiklerini, marketlerden ekmek, meyve, çikolata, online mağazalardan istedikleri eşyaları alabildiklerini de göreceğiz. Bu gidişle de oyunculuk, yani iyi oyuncu olmak para kazandıran bir meslek haline gelebilecek. Şu anda da profesyonel oyuncular var ancak bu gelişme ile usta oyunculuk mesleğinin çok yaygınlaştığını göreceğiz. Toplum da bu usta oyuncular için yeni para kazanma alanları bulacak.
2- Kimliklerimiz Açısından
Şu anda internette yaptığımız etkinliklerde, alışverişlerde, sosyal medyada yaptığımız gezintilerde bizim kendimize ait bir kimliğimiz yok. Kimliklerimiz Facebook ve Google gibi dev merkezi tekellerin elinde ve bizim kendi kimliklerimiz üzerinde kontrolümüz yok. Bu kontrol olmadığı için internet üzerinde yaptığımız işlemlerden para da kazanmıyoruz. Oysaki kimliklerimiz kendi elimizde olsa, ve bize ait bir dijital cüzdana bağlı olsa o zaman başkalarının bizim sırtımızdan paralar kazanmasını engelleyebilirdik ve kazancımız kendi cüzdanımıza kalabilirdi.
Bunun müzisyenler, karikatür sanatçıları, yazarlar, ressamlar ve dijital sanatçılar, film oyuncuları vb. açısından çok büyük önemi var. Bu yaratıcı eser üreticileri internetin şu andaki halinde kazançlarından anlamlı düzeyde gelir elde edemiyorlar, zira internette ticari döngü henüz tamamlanmış değil. Ancak NFT’lerin ve NFT uyumlu browser’ların ve tabii uyumlu cüzdanların oturmasıyla ve yaygınlaşmasıyla sanatçılar bundan sonra interneti sevmeye başlayacaklar.
Oyuncular için de, kimliklerini ellerinde bulundurmaları ile birlikte oyunların merkezi dağıtımlarını ve merkezi her türlü otoriteyi yıkma olanağı doğuyor. Bunun ilk başta kötü bir gelişme olacağını düşünenlere, bağımsız oyun geliştirici stüdyolar açısından çok faydalı bir gelişme olduğunu söylemek isterim. Şu anda mobil oyunlardan para kazandığını zannedenler bir de Apple App Store ve Google Play Store’un olmadığı, herkesin ürettiği oyuna kitle fonlaması ile kaynak bulabildiği, ve oyun satışlarından doğrudan kendi cüzdanlarına gelir elde edebildikleri bir dünyayı hayal etsinler.
3- Yazılım ve Donanım Açısından
Amerikan savunma sanayi araştırma ve geliştirme ajansı DARPA’nın 2018’den beri dünya yonga (chip) endüstrisini yeniden, open-source ve kullanım hakları bedava olan RISC-V mimarisi üzerine inşa etme planından oyunun geleceğini ayrı düşünemeyiz. OpenRoad Project3 denilen bu kalkışımın etkileri henüz dünyada hissedilmeye başlamadı. Ancak blokzinciri bu gidişle RISC-V mimarisinde tasarlanan yongaların üzerinde çalışacak ve bu yongalar hepimizin cep telefonları içinde blokzinciri işlemlerimizi imzalama, yani madencilik amacıyla işliyor olacak. Bir de kendi kimliğimizin kaydını yine telefonumuz içindeki bir donanım tutuyor olacak. Buna da cüzdanımız bağlı olacak. Yakında oyunlardan ve yaratıcı etkinliklerden elde edeceğimiz gelirleri yongalar içinde ve çok güvenli olarak kendi cebimizde (aslında şifresini kendi cebimizde hukuki ispatını blokzincirinde) saklıyor olacağız.
Gayri merkezi paradigmanın yerleşmesi ile oyunlarda da merkezi dağıtımcılara bağlı oyun imalat şirketlerinin yerini, küçük ve daha becerikli stüdyoların alması, hatta startup oyun konsolu firmalarının ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır. Bunların iş ve gelir modellerinin yine donanım tabanlı kimliklerimiz ve blokzinciri üzerinden işleyecek olması kaçınılmaz.
Blokzincirleri, değer aktarım işini bir internet protokolü haline getirmekte. Bu da, artık ödeme için bankaların POS cihazları kullanması devrinin geçtiğine işaret etmekte. Bundan sonra, parasal değerler, ödemeler bugün email’de olduğu gibi farklı bir internet protokolü içinden yollanacak, alışverişler de aynı şekilde yapılacak.
Peki oyun içinde kazandığımız değerler ne olacak? Aylarca uğraştığımız ve inşa ettiğimiz bir oyun karakteri, günlerce uykusuz kalıp elde ettiğimiz o tek atışta vuran sniper tüfeği! O tüfeği daimi olarak kendi cüzdanınızda görmek istemez misiniz?
Şu anda eğer oyuncuysanız, oynadığınız oyunun sahibi (yayıncısı/dağıtımcısı) tarafından merkezi olarak kayıt edilmiş durumdasınız. Eğer bir Playstation oyuncusu iseniz, sizin tüm hareketleriniz ve sahip olduğunuz tüm oyun içi varlıklar Sony’nin kontrolündedir. Aynı şey X-Box konsolları için de geçerlidir. Orada da Microsoft şirketi sizin tüm tahsilatlarınızı yapar, sizi elinde tutar. Mobil oyunlarda da durum benzer şekilde. Yukarıda bahsettiğim app store’ların gelirleri kontrol etmesi dışında, kimin neyi yayınlayacağının kontrolü de merkezi tekellerin elinde. Aynı zamanda tüm oyuncu verileri de öyle.
Önümüzdeki dönemde Blokzinciri protokolü ile bütün bu durumlar değişecek gibi görünüyor. Bu merkezi şirketlerin elinden oyuncu kitlelerini hızla çekemesek bile kazançlarını hızla çeksek zaten gelecek merkezsiz olarak inşa edilmeye başlayıverir.
Referanslar:
1- Bir konunun uzmanı olmak için o konuda 10 yıl ya da 10,000 saat harcamak gerektiği yolundaki bilimsel bir makaleden yola çıkarak çok satan kitabında işleyerek ünlü eden Malcolm Gladwell’e göderme yapıyorum. Kitabı: “Outliers” Türkçeye “Çizginin Dışındakiler” diye çevirildi.
2- https://www.btchaber.com/tekil-tokinlar-tek-tok-non-fungible-tokens/
3- https://theopenroadproject.org/
