Kripto Para Nedir? Kripto Para Hakkında En Önemli Bilgiler

önce yayınlandı , Son güncelleme önce

Okuma Süresi: 8 dk

Paylaş:

Son yılların en popüler gündem maddelerinden biri olan kripto paralar nedir, kripto paraların tarihi, kripto para nasıl alınır, kripto paralar güvenli mi, kripto para ne demek, kripto para ne işe yarar, kripto para tahminleri, kripto paralar helal mi? Hepsi ve daha fazlasına bu makalede yer vereceğim.

Kripto Para Nedir?

Kripto para birimleri, itibari para birimlerine alternatif olarak kriptografi kullanılarak geliştirilmiş bir değişim aracıdır. İtibari para birimlerinden farklı olarak dijital formda geliştirilen kripto para birimleri, merkez bankaları, hükümetler ve kurumların kontrolü dışında merkezsiz bir yapıya sahip. Kripto para birimlerinin merkezsiz yapısı dağıtık defter teknolojisi (DLT) mimarisini kullanan Blockchain’lerden kaynaklanıyor.

Kripto paralar kriptografi ile güvence altına alınmış, çifte harcama ve sahteciliğe karşı dayanıklı varlıklar olarak günümüzde büyük bir popülariteye ulaştı. Kripto paraların en ayırt edici özelliği ise genellikle herhangi bir merkezi otorite tarafından kontrol edilmemeleri ve teorik olarak manipülasyona dayanıklı olmaları.

Kripto paralar her ne kadar ana akımda sanal para olarak değerlendirilse de bu yaklaşım doğru değil. Zira “sanal” kelimesinin sözlük anlamı “gerçekte olmayan, zihinde tasarlanan” şeklinde. Dolayısıyla kripto paralardan “sanal para” olarak bahsetmek doğru olmaz.

Kripto paralar için “dijital varlık” tanımlamasını rahatlıkla yapabiliriz. Öte yandan sanal para tanımı, bankalar üzerinden yapılan döviz ve altın alımları için pek tabii kullanılabilir. Çünkü bu işlemler tamamen varsayımsal olarak gerçekleşir.

Burada işin özüne inip Blockchain ve dağıtık defter teknolojilerine yakından bakalım.

Blockchain Nedir?

Blockchain Image

Kripto para birimlerinin neredeyse tamamının altında yatan Blockchain teknolojisi nedir? En basit tabirle Blockchain, ağdaki işlem kayıtlarının saklandığı blokların birbirlerine eklenmesiyle oluşan zincirdir. Birbirlerine eşten eşe bağlı olan bu bloklar bir araya gelerek Blockchain’i oluşturur.

Blockchain teknolojisine yönelik çalışmaların temeli 1970’li yıllara dayansa da Blockchain teknolojisinin ilk başarılı versiyonunu Satoshi Nakamoto tarafından Bitcoin’le geliştirildi.

Dağıtık Defter Teknolojisi Nedir?

Blockchain teknolojisinin en güzel yanı verilerin tek bir merkezde tutulmaz. Bunun yerine aynı verinin birçok farklı kopyası farklı kişiler tarafından saklanır. Bu sayede tek bir defterin senkronize kopyası olası saldırılara karşı farklı kişiler tarafından tutulmuş olur. Bir veya birkaçının aynı anda saldırıya uğraması durumunda diğer kopyalar sayesinde ağ zarar görmez.

Kripto Paraların Tarihi

Bitcoin logo

İlk başarılı kripto para 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından hayata geçirildi. O günden bu yana birçok farklı kripto para projesi geliştirildi. Bunlardan bazıları tarihin tozlu sayfalarında yerini aldı, bazıları ise günümüze kadar gelebilmeyi başardı. Ancak kripto paraların tarihi Bitcoin’den daha eskiye dayanıyor.

Altcoin Nedir?

Kripto paralarla yeni tanışanların en çok kafa karışıklığı yaşadığı konulardan biri de “altcoin nedir” sorusu. Bitcoin dışındaki diğer kripto para birimlerine “alternatif” ve “coin” kelimelerinin birleşimiyle oluşan “altcoin” adı veriliyor.

Kripto Paraların Tarihçesi

  • İlk kripto para projesi 1983 yılında Amerikalı bilgisayar bilimcisi David Chaum tarafından geliştirildi. David Chaum tarafından geliştirilen ilk kripto para eCash, 1995-1998 yılları arasında ABD’de bir banka tarafından ödeme yöntemi olarak kullanıldı.
  • 1996 yılına gelindiğinde ABD’de Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) “Anonim Kripto Para Nasıl Basılır?” başlıklı bir makale yayınladı.
  • 1998 yılına gelindiğinde Wei Dai “b-money” projesini yayınladığı bir bildiriyle duyurdu.
  • Aynı yıl bir diğer kriptografi uzmanı Nick Szabo da kendi kripto para projesini duyurdu. Bit-gold adlı bu proje anonim ve merkezsiz bir yapıya sahipti.
  • Hal Finney, Nick Szabo’nun geliştirdiği kripto para biriminden etkilenerek yeniden kullanılabilir proof-of-work mekanizmasını geliştirdi.
  • 2009 yılında ilk başarılı kripto para birimi Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafınadan Hal Finney’in geliştirdiği proof-of-work konsensüs mekanizması ve Blockchain teknolojisi kullanılarak geliştirildi.
171DtxfhSBDnAXC7O7OrnlQ

David Chaum

Sonrasını hepimiz biliyoruz. Kripto paralar günümüzde dünyanın en büyük şirketleri tarafından ödeme yöntemi, değer saklama aracı ve rezerv para birimi başta olmak üzere birçok farklı amaç için kullanılıyor.

Kripto Paralar Güvenli Mi?

Kripto paralar henüz çok yeni varlıklar olduğundan henüz daha gelişim aşamasında. Bu nedenle zaman zaman arka plandaki kodlamalarda kritik hatalar olabiliyor. Sonuçta bu kripto para birimleri de insanlar tarafından geliştiriliyor. Burada güvenliği en üst düzeyde tutmak için bağımsız analiz şirketlerince denetlenmiş projeler tercih edilebilir.

Bunun yanı sıra ilk kripto para birimi çalışmalarının 1980’li yıllarda başlamış olmasına rağmen 2008 yılına kadar başarılı bir projenin geliştirilememiş olmasının ana nedenlerinden biri de kripto para birimlerinde çifte harcama (double spending) sorununa çözüm bulunamamasıydı. Satoshi Nakamoto, Bitcoin’le birlikte double spending problemini çözmeyi başardı.

Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da dolandırıcılara karşı tedbir alınması. Zira zaman zaman yüksek kâr vaadiyle dolandırıcıların yatırımcıları tuzağa düşürdüğüne şahit oluyoruz. “Bedava peynir sadece fare kapanında olur.” sözünü aklımızdan çıkarmadan dikkatli ve doğru bilgiyle hareket etmemiz gerekiyor.

Kripto Para Birimlerinin Avantajları & Dezavantajları

Kripto Para Birimlerinin Avantajları

Kripto para birimleri, banka veya kredi kartı şirketi gibi güvenilir bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan doğrudan iki taraf arasında para transferinin gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Kripto para birimleriyle gerçekleştirilen işlemler, geleneksel sistemlere kıyasla çok daha cüzi ücretlerle gerçekleştirilebilir. 

Kripto varlıklar, paranın kontrolünü yeniden sahibine veriyor. Günümüz kripto para sistemlerinde, kullanıcılar varlıkları üzerinde tam kontrol sahibi olabilir. Kripto paralarınızı, özel anahtarına sahip olduğunuz cüzdanlarda saklarsanız varlıklarınızın üzerinde %100 söz hakkı sahibi olursunuz.

Kripto paraların en karakteristik özelliklerinden biri de belli düzeyde anonimliğe olanak sağlamalarıdır. Özellikle Monero (XMR), DASH (DASH), Verge (XVG) gibi gizlilik odaklı kripto para denilince ilk akla gelen projelerden birkaçı.

Kripto Para Birimlerinin Dezavantajları

Kripto para birimleriyle gerçekleştirilen işlemlerin kısmen anonim olması, onları kara para aklama ve terörizmin finansmanı için elverişli hale getiriyor. Önde gelen kripto para savunucuları ise kripto paraların sağladığı belirli düzeydeki anonimliğin baskıcı hükümetler altında yaşayan aktivistler ve bankacılık hizmetlerine erişimi olmayanlar için oldukça faydalı olduğunu öne sürüyor.

Kripto Para Nereden ve Nasıl Alınır?

Kripto paralara ilişkin en temel detayları öğrendikten sonra makalemizin bu kısmında Bitcoin nereden, nasıl alınır? sorularını yanıtlayacağız. Kripto para satın almak için sıklıkla tercih edilen 3 yöntem şu şekilde:

  • Borsalar aracılığıyla kripto para satın almak
  • P2P pazar yerleri aracılığıyla kripto para satın almak
  • Bitcoin ATM’leri aracılığıyla kripto para satın almak

Bu üç yöntemi de detaylı bir şekilde inceleyelim.

1- Borsalar Aracılığıyla Kripto Para Satın Almak

Kripto para satın almak isteyenlerin ilk tecihi genellikle kripto para borsaları oluyor. Kripto para borsaları aracılığıyla satın alım işlemi gerçekleştirebilmek için öncelikle tercihlerinize en uygun borsayı bulmanız gerekiyor. Sonrasında Müşterini Tanı (KYC) gerekliliklerini tamamladıktan sonra işlem yapmaya başlayabilirsiniz.

Türk kullanıcıların en çok tercih ettiği kripto para borsaları şu şekilde:

  • Paribu
  • BTCTurk
  • Trbinance

2- P2P Pazar Yerleri Aracılığıyla Kripto Para Satın Almak

Kripto para almak isteyenlerin tercih edebileceği bir yöntem de P2P pazar yerleri. Özellikle Bitcoin satın almak isteyen kullanıcıların sıklıkla tercih ettiği P2P pazar yerleri, alıcılar ve satıcıları bir araya getirerek aracıları ortadan kaldırıyor. En çok tercih edilen popüler P2P kripto para pazar yerleri şu şekilde:

  • LocalBitcoins
  • Paxful
  • LocalCoinSwap

3- Bitcoin ATM’leri Aracılığıyla Kripto Para Satın Almak

Kripto paraların ana akımda benimsenme oranının artmasıyla dünyanın dört bir yanındaki Bitcoin veya kripto para ATM’lerinin sayısı da artıyor. CoinATMRadar.com’dan edindiğimiz bilgilere göre hali hazırda her biri farklı ülkelerde kurulmuş ve faaliyet gösteren 15.770 Bitcoin ATM’i bulunuyor. Bu Bitcoin ATM’lerinin sayısı her geçen gün agresif bir şekilde artıyor.

Bitcoin ATM’leri üzerinden kripto para satın almak oldukça kolay. Ancak satın alma işlemine başlamadan önce satın almak istediğiniz kripto para biriminin cüzdanına sahip olmalısınız. Bundan sonraki süreçte ödeme işlemini gerçekleştirerek satın aldığınız kripto para birimlerini cüzdanınıza aktarabilirsiniz.

Kripto Para Nasıl Üretilir?

Kripto para sahibi olmanın iki farklı yolu var: Kripto para satın almak ve kripto para madenciliği yapmak. Bunlardan ilkini yazımızın bir önceki bölümünde anlatmıştık. Şimdi ise “nasıl kripto para üretilir” sorusunu cevaplayacağız. Kripto paralar dijital madencilik yapılarak üretilebilir. Elbette üretmek istediğiniz kripto paranın madenciliğe elverişli olması gerekiyor. Zira bazı kripto para projeleri tüm arzı daha önce kazılmış şekilde üretildiğinden kripto para madenciliği yapılamıyor.

Kripto para üretmek isteyen okuyucularımızın tercih edebilecekleri madencilik yöntemleri şu şekilde:

  • CPU madenciliği
  • GPU madenciliği
  • Bulut madencilik (cloud mining)
  • ASIC ile madencilik

CPU madenciliği günümüzde tercih edilmeyen kârlılığını yitirmiş bir kripto para madencilik yöntemi. Özellikle Bitcoin’in kullanıma sunulduğu ilk yıllarda bilgisayarların işlemci (CPU) gücüyle kripto para madenciliği yapılabiliyordu ancak şu anda işlemcinin sunduğu hash gücü kripto para madenciliği için yetersiz kalıyor.

CPU madenciliğinin güncelliğini yitirmesiyle grafik işlemci birimi olarak nitelendirilen GPU madenciliği popülerlik kazandı. Bilgisayarların ekran kartlarının işlemcileriyle yapılan GPU madenciliği Zcash ve Ethereum gibi Proof-of-Work konsensüs algoritmasını kullanan kripto para birimlerinde sıklıkla tercih ediliyor.

cloud computing

Bulut madencilik (cloud mining) ise donanıma ve elektrik faturalarına yüklü miktarda para harcamamak isteyenler için alternatif bir kripto para madencilik yöntemi. Bulut madencilik sayesinde, yeterli bilgi birikimine ve donanıma sahip olmadan internet üzerinden hash gücü kiralayarak kripto para üretebilirsiniz. Bu sayede dev madencilik çiftliklerinden belirli bir süreliğine cihaz kiralamış olursunuz.

ASIC madencilik, CPU ve GPU’nun aksine kripto para madenciliği için özel üretilmiş donanımlarla yapılan madencilik faaliyetine verilen addır. Uygulamaya Özel Entegre Devreler yani ASIC’ler yüksek kazım gücüne sahip olduğu kadar yüksek elektrik tüketimi de gerçekleştiriyor. Bu nedenle ASIC cihazlar, elektrik kullanım ücretinin nispeten daha uygun olduğu Çin, Gürcistan, Ukrayna gibi ülkelerde kurulan dev madencilik tesisleri tarafından kullanılıyor.

Yazar: Tuncay Aydıner

Öne Çıkan DePIN Projeleri

Bu yazımda MV Capital tarafından hazırlanan “The State of DePIN” raporunun detaylarını bulabilirsiniz. Rapora göre DePIN sektörünün geleceğini, tokenomi yapısını ve öne çıkan projelerden birkaçını yorumlayacağım. Öncelikle DePIN (decentralized physical infrastructure) kelimesiyle merkeziyetsiz fiziksel altyapı projelerini kastediyorum. Buradaki fiziksel kelimesi önemli çünkü bu kelime ile gerçek dünya problemlerine yönelik somut çözümler üretmeye çalışan projelerin kümesine ...

Bağlantıyı kopyala