Bu yazımızda kripto para sektöründe de örneklerine çokça rastladığımız insider trading yani içeriden öğrenenlerin ticareti hakkında bilinmesi gerekenlere değinecek, kripto para piyasasında en çok ses getiren insider trading vakalarına değileceğiz.
Insider trading, kamuoyuna açık olmayan, finansal varlıkların değerini etkileyebilecek bilgilerin fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksız yarar sağlamak için kullanılmasıdır. Insider trading birçok ülkede yasadışıdır.
Tüm finansal piyasalarda olduğu gibi kripto para piyasasında bazı haberler, dijital varlıkları olumlu veya olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Bu tür bilgilere kamuoyuna açıklanmadan erişen bazı kişiler, piyasanın bu gelişmeye vereceği tepkiyi öngörerek büyük karlar elde etmek üzere pozisyonlar açabilir.
Insider Trading Nasıl Gerçekleştirilir?
Insider trading’i şu örnekle basitçe anlatabiliriz:
Ahmet bir kripto para borsasında çalışıyor ve çalıştığı borsanın bir kripto para birimini delist edeceğini öğreniyor. Henüz kamuoyuna açıklanmamış bu bilginin delist edilecek kripto para biriminde önemli değer kayıplarına yol açacağına öngören Ahmet, bu coin’de short pozisyon almanın kârlı olacağını düşünüyor. Ahmet bu bilgiyi arkadaşı Mehmet ile paylaşıyor ve Mehmet bu bilgi üzerine harekete geçerek bilgi kamuya açıklanmadan önce delist edilecek kripto para biriminde short pozisyon açıyor.
Sonuç olarak bu bilgi nihayet kamuya açıklandığında söz konusu coin, delist edilmesiyle büyük bir değer kaybı yaşar ve Ahmet ile Mehmet içeriden öğrendikleri bu bilgiyle kazanç elde etmiş olur.
İçeriden öğrenenlerin ticareti yani insider trading, bir kişi veya kuruluşun kamuoyuna açık olmayan önemli bilgileri kullanarak bu durumdan fayda sağlaması durumunda yasa dışıdır. Bilgi kamuoyuna açıklanmışsa, haksız bir avantaja sahip olmayacağınız için bu bilgi üzerinden ticaret yapmak artık yasa dışı değildir.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), insider trading’i şu şekilde tanımlıyor:
Güvene dayalı bir görevi ya da başka bir güven ve itimat ilişkisini ihlal ederek, menkul kıymet hakkında kamuya açık olmayan önemli bilgilerden yola çıkarak bir menkul kıymeti satın almak ya da satmak.
Insider trading, hem şirkete, hem şirketin çalışanlarına hem de yatırımcılara önemli zararlar verir. Bu tür eylemlerin sorumluluğu idari olarak (milyonlarca dolara varan büyük para cezaları) veya hatta cezai olarak cezalandırılabilir.
Insider Trading Kripto Para Piyasasında Yasal mı?
Kripto para piyasasında insider trading yasal bir şekilde yapılabilir. Bir şirkete, projeye dair içeriden bilgi edinmenin yolu, zincir üstü verilerin analiz edilmesidir. Örneğin merkezsiz kripto para borsalarındaki token alımları, büyük kripto para kredileri vs. gibi verileri, insider trading için kullanılabilir. Bazen de bir varlığın fiyatı, farklı platformlar arasında değişiklik gösterebilir. Bu gibi durumlarda ise arbitraj imkanı ortaya çıkar.
Insider trading ile kazanç sağlayan kişiler genellikle elde ettikleri kazançları uzun bir süre hareket ettirmez ve izini kaybettirmeye çalışır.
Kripto Para Piyasasında Insider Trading Örnekleri
Binance’te Rocket Pool (RPL) coin’in listelenmesi bir insider trading vakasına konu oldu. Listelemenin duyurulmasından önce kimliği bilinmeyen bir kişi veya grup, merkezsiz kripto para borsası 1inch üzerinden 200.000 dolarlık RPL alımı yaptı. Binance’in RPL’yi listelemesinin ardından token’in fiyatı %25 oranında arttı ve söz konusu kullanıcı satın aldığı RPL’leri 250 bin dolardan satarak 50 bin dolar gelir elde etti.
Alameda Research, FTX borsasının yerel token’i FTT’yi henüz FTX’te listelenmeden önce satın aldı. Her iki platformun sahibi de Sam Bankman-Fried’tı. Sam Bankman-Fried’ın bu işlemden milyonlarca dolar kazandığı tahmin ediliyor.
Kripto para sektöründe son dönemde en çok ses getiren insider trading vakalarından biri Coinbase’te gerçekleşti. Coinbase’in ürün müdürü, şirket içerisindeki özel bilgileri kardeşi Nikhil Wahi ile paylaştı. Nikhil Wahi, bu bilgileri kullanarak 25 farklı işlem gerçekleştirdi1,5 milyon dolar kazandı. Nikhil Wahi suçunu itiraf ettikten sonra 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Bir diğer önemli insider trading vakası da popüler NFT pazar yeri OpenSea’de gerçekleşti. OpenSea’nin üst düzey yöneticisi Nathaniel Chastain, platformda öne çıkarılması planlanan NFT’lerin alım satımını yaptı. Yaptığı ortaya çıkınca kripto paraların menkul kıymet yasalarına tabi olmadığını ve bu nedenle de suçlanamayacağını iddia eden eski OpenSea yöneticisi için yasal süreç hala devam ediyor.
Kripto para piyasasında insider trading vakalarının sayısı giderek artıyor. Bu durum hem yatırımcıları, hem kripto para piyasasının itibarını hem de piyasadaki likiditeyi olumsuz etkiliyor.
