Ekonomi dergisi Forbes yaptığı bir araştırma sonucunda içlerinde Ripple (XRP) ve Cardano’nun (ADA) da bulunduğu 20 blokzinciri zombi olarak nitelendirdi.
Forbes tarafından yapılan bir araştırma, Bitcoin ve Ethereum dışında yoğun ilgi gören önemli blokzincirleri hedef aldı. Araştırma, bu iki kripto para birimi dışında 1 milyar dolar değere sahip 50 blokzincir olduğunu ve bunların 20’sinin işlevsel olarak zombi olduğunu aktardı.
Forbes’a göre, zombi olarak nitelendirilen bu 20 blokzincirin toplam piyasa değeri 100 milyar doları aşıyor. Araştırma bulgularına göre çoğunun az sayıda kullanıcısı var ve spekülatif bir değere sahipler. Peki küresel çapta popülerlik kazanan Forbes’a göre spekülatif kripto trade’i dışında çok az fayda sağlayan bu 20 blokzincir hangileri?
Listede Ripple (XRP) ve Cardano (ADA) gibi önemli projeler dikkat çekiyor.
Forbes raporunda “Çoğunun milyonlarla dolu hazineleri var, ancak ne hissedarlara ne de düzenleyicilere hesap veriyorlar” ifadesi yer alıyor.
İşte tam liste halinde Forbes’un zombi olarak gördüğü ve hakkında uyarıda bulunduğu kripto projeler:
1- Ripple (XRP)
Rapor, XRP’nin ve kripto paranın arkasındaki blokzincirin 2 milyar dolara yakın işlem hacmi kaydettiğini aktardı. Rapora göre, XRP’nin spekülasyondan başka bir amacı bulunmuyor. SWIFT’in halen daha güçlü olması ve blokzincirde ödeme yöntemi olarak stablecoin’lerin öne çıkması Ripple’ı zombi sınıfına itiyor.
Ripple hakkında sansasyonel yorumlarda bulunan Forbes, yatırımcıların yine de XRP’nin faaliyetlerini durdurmasını beklememesi gerektiğini aktardı. Kasasında milyarlarca dolar tutan Ripple’ın ayakta kalacağı aktarıldı. Rapora göre, Ripple’ın önümüzdeki dört yıl boyunca satabileceği 24 milyar dolarlık XRP’si bulunuyor.
Forbes, 900 çalışanı Ripple’ın XRP’sinin spekülatif bir varlık haline geldiğini öne sürdü.
2- Litecoin (LTC)
Forbes’un zombi olarak tanımladığı 20 blokzincir biri de Litecoin (LTC). Forbes, Litecoin projesinin bir Bitcoin çatallanması olduğunu ve 2011 yılında alternatif para birimi olarak piyasa sürüldüğünü aktardı.
Rapor, Bitcoin’in rakibi Litecoin’in geçtiğimiz yıl 380.000 dolar işlem ücreti almasını küçümsedi. Rapora göre, Bitcoin aynı dönemde 6,5 milyar dolar işlem ücretine ev sahipliği yaptı.
Forbes’a göre, 2023 sonu itibarıyla Litecoin’i destekleyen aylık aktif açık kaynak geliştiricisi sayısı yalnızca 74 iken, Bitcoin’de 1.000’den açık kaynak geliştiricisi bulunuyor. Ethereum blokzincirinde ise bu rakam 7.000’den fazla.
Rapora göre, Litecoin’in Bitcoin ile rekabeti bitmiş ve popüler blokzincir zombi haline gelmiş durumda. Yine de piyasa değeri ve likidite durumu, Litecoin’i zombi olarak yaşatmaya devam edecektir.
3- Bitcoin Cash (BCH)
Forbes’un raporunda yer alan ve zombi olarak nitelendirdiği bir başka kripto projesi Bitcoin Cash (BCH) oldu. Forbes’a göre, her ne kadar büyük bir piyasa değerine sahip olsa da Bitcoin Cash de zombi olarak bundan sonraki serüvenini sürdürecek.
Rapora göre Bitcoin Cash, 7,9 milyar dolarlık piyasa değeriyle Litecoin’den bile daha değerli olmasına rağmen yalnızca 30 aktif geliştiriciye sahip. Proje, 2023 yılında 49.000 dolar işlem ücreti geliri elde etti.
Forbes, 2017 yılında doğan Bitcoin Cash’in hard fork’lar arasında yer aldığını ve esasen değişim aracı olmaya çalışmasına rağmen yitip gittiğini dile getirdi.
4- Bitcoin SV (BSV)
Forbes’un zombi altcoin’ler listesinde yer alan bir başka kripto projesi de Bitcoin SV (BSV). Bitcoin hard fork’larından Bitcoin SV, Forbes’a göre Satoshi vizyonuyla çıktığı yolda zombi haline geldi.
Bitcoin SV her ne kadar Coinbase tarafından delist edilse de 1,6 milyar dolar piyasa değerine sahip. Forbes’a göre, kullanıcıların pek tercih etmediği blokzincir projesi spekülasyonlar ve haber akışlarıyla alım satım görüyor ve gelecekte de zombi olarak varlığını sürdürecek.
5- Ethereum Classic (ETC)
Forbes, zombi blokzincir projelerinden birinin de Ethereum Classic (ETC) olduğunu söyledi. Forbes’a göre, Ethereum zincirini çatallandıran Ethereum Classic, geliştiriciler tarafından yavaş yavaş terk edilen, ancak 4 milyar doların üzerinde piyasa değerinde bir proje olarak öne çıkıyor.
Forbes, her ne kadar Ethereum Classic’in orjinalliği korunmaya çalışılsa da zombi varlık olarak sektörde devam edeceğini aktardı.
Rapor, spekülatif bir varlığa dönüşen ve blokzincirinin “adeta ölü bir yapı” haline gelen Ethereum Classic’i listenin üst sıralarında yer verdi.
6- Tezos (XTZ)
Yeni token’lar oluşturmak için Proof of Work (PoW) konsensüsü yerine Proof of Stake (PoS) konsensüsünü kullanan ilk zincirlerden Tezos (XTZ), zombi blokzincirler listesinde yer edindi. Forbes, Tezos’un PoS mekanizmasına rağmen kullanıcı ve geliştirici ilgisini kaybettiğini belirtti.
Forbes raporu, Tezos’un ilk coin arzında 230 milyon dolar topladığını ve 1 milyar doların üzerinde piyasa değerine sahip olduğunu ifade etti. Yine de Tezos’ta Ethereum’daki 1,2 milyon işleme kıyasla 130 bin işlem gerçekleştirildiğine dikkat çekti. Ağdaki varlıkların toplan değeri ise 66 milyon dolar civarında. Forbes, tüm bu veriler ışığında Tezos’u zombi olarak nitelendirdi.
Tezos’ta ağa ödenen toplam ücretlerin yüzde 75’i tipik olarak dolaşımdan kaldırılan ya da yakılan bir mekanizma söz konusu. Fakat bu durum Forbes’u bu durum pek cezbetmiş gibi görünmüyor.
7- Algorand (ALGO)
Forbes, kripto sektörünün popüler projelerinden Algorand’ın da (ALGO) zombi blokzincirler arasında yer aldığını belirtti. Algorand blokzinciri 2023 yılında işlem ücretlerinden yalnızca 63.000 dolar elde etti.
Forbes, 2 milyar dolara yakın piyasa değeri bulunan Algorand’ın hazinesinde 500 milyon dolarlık ALGO tuttuğunun altını çizdi. Rapor, saniyede 7.500 işlem yapan Algorand blokzincirinin “Ethereum katili” olarak yansıtıldığını ancak 2023 yılındaki performansıyla hayal kırıklığı yarattığını ifade etti.
Rapora göre, kullanıcı aktivitesi ve geliştirici durumuyla Algorand da zombileşmiş durumda.
8- Cardano (ADA)
Forbes’un zombi blokzincirler raporunda belki de en çok dikkat çekeni Cardano (ADA). Rapor, Cardano’nun gidişatını ilginç bir şekilde ele aldı.
Forbes, Cardano’nun Charles Hoskinson tarafından 2017 yılında piyasaya sürüldüğünü ve 400 milyon dolara yakın toplam kilitli varlığa (TVL) sahip olduğunu belirtti. Rapora göre, 20 milyar dolardan fazla piyasa değerine sahip olan proje, zombi blokzincirler arasında yer alıyor.
Raporda Cardano blokzincirinin geçtiğimiz yıl işlem maliyetlerinden 3 milyon dolar elde ettiğini ancak bu miktarın Cardano Foundation tarafından yapılan geliştirmelere yetmediğine dikkat çekildi.
9- Fantom (FTM)
Bir önceki boğa piyasasının yıldızlarından ve katman-1 blokzinciriyle kısa sürede popülerlik kazanan Fantom (FTM), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer edindi. Forbes’a göre, Fantom da zombileşti ve artık spekülatif bir varlık olarak işlem görecek.
Forbes, Fantom blokzincirinin geliştiriciler ve kullanıcılar bakımından ilk dönemlerine kıyasla yetersiz kaldığını ifade etti.
Forbes’a göre Fantom mevcut piyasa değeri, token arzı, blokzincir işlem ücreti gelirleri ve geliştirici aktivitesi baz alındığında zombi sınıfında yer alıyor.
10- Theta (THETA)
Theta Network adı verilen bir blokzincirde çalışan ve video akışı için tasarlanan Theta (THETA), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer alıyor. Bir dönemin popüler kripto projesi Theta şimdilerde pek de ilgi görmüyor.
Forbes, piyasaya çıktığı dönemde ve önceki boğa sezonunda ses getiren Theta’nın zombi blokzincirine dönüştüğünü aktardı. Forbes’a göre, Theta’nın kullanıcı aktivitesi ve ağ işlemleri yeterli düzeyde değil.
11- Mina (MINA)
Dünyanın en hafif blokzinciri olarak piyasaya sürülen ve kısa sürede kripto yatırımcılarının ilgisini çeken Mina (MINA) Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer edindi. Araştırma raporunda, Mina projesinin çeşitli faktörlerden dolayı zombiye dönüştüğü belirtildi.
Forbes’a göre, kullancı sayısı, işlem ücretleri, ağ aktivitesi ve geliştiriciler bakımından 2023 yılında sınıfta kalan Mina spekülatif bir kripto varlığı haline geldi.
Rapor, piyasa değeri yüksek olan kripto projesinin, blokzincir anlamında yeterli görünmediğini ve zombi olarak nitelendirildiğini ifade etti.
12- EOS (EOS)
Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer alan bir başka kripto projesi de EOS (EOS). Bilindiği üzere EOS, büyük ölçekli uygulamaları desteklemek için tasarlanmış bir proje. Genellikle ticari ölçekli uygulamaları destekliyor ve internet tabanlı uygulamaların geliştirilmesini sağlıyor.
Forbes, bir zamanların en popüler blokzincirlerinden EOS’un şimdilerde zombiye dönüştüğünü aktardı. Araştırma raporuna göre EOS blokzinciri, kullanıcı aktivitesi ve işlem ücreti gelirleri kapsamında bir hayli geride kaldı.
13- Stacks (STX)
Forbes’un listesinde yer alan ve belki de okuyucuları en çok şaşırtan proje Stacks (STX) oldu. Forbes, Stacks projesinin zombi blokzincirler arasında yer aldığını öne sürdü. Stacks, özellikle Bitcoin ekosistemini geliştirme üzerine yürüttüğü çalışmalarıyla son dönemde büyük bir ilgi görmüştü.
Stacks, Bitcoin üzerinde uygulama geliştirmeye ve akıllı sözleşme oluşturmaya olanak sağlayan bir blokzincir olarak biliniyor. Forbes, bu blokzincirin kullanıcı aktivitesi ve işlem ücreti gelirleri kapsamında yeterli olmadığını aktardı. Forbes’a göre, Stacks geleceğin zombi blokzincirlerinden biri.
14- Kaspa (KAS)
DAG blokzinciriyle Bitcoin’e rakip gösterilebilecek kadar ilgi çeken Kaspa (KAS), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer buldu. Forbes, Kaspa blokzincirinin çeşitli faktörler nedeniyle zombi tanımına girdiğini ve projenin yerel token’ının spekülatif bir varlık olduğunu aktardı.
Forbes’a göre, 2023 yılında sansasyonel bir şekilde büyüyen Kaspa furya bittikten sonra blokzinciriyle baş başa kaldı. Blokzincirde geliştiricilerin ve işlem ücretlerinin zayıf görünümü, KAS coin’in performansıyla uyumlu olmadı. Forbes, Kaspa projesinin yok olmasa da zombi olarak devam edeceğini öne sürdü.
15- Stellar (XLM)
Dağıtık defter teknolojisini kullanan ve Ripple’ın (XRP) rakibi gösterilen popüler kripto projesi Stellar (XLM), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer edindi. Forbes, Stellar blokzincirinin de işlevsellik bakımından yeterli düzeyde olmadığını öne sürdü.
Forbes, Stellar blokzincirinin kullanıcı aktivitesi, işlem ücretleri, sosyal ilgi ve çeşitli faktörlerden dolayı zombi blokzincir olarak yaşantısını sürdüreceğini öne sürdü.
16- Internet Computer (ICP)
Spot Bitcoin ETF gündemiyle yükseliş yaşayan majör kripto projelerinden birisi Internet Computer (ICP), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde kendine yer buldu. Internet Computer web hızında çalışan ve sınırsız kapasite vadeden bir blokzincir olarak biliniyor.
Forbes’a göre, kripto kullanıcıları son dönemde Internet Computer’i tercih etmiyor. Nispeten zayıf bir aktivite kaydı bulunan Internet Computer, Forbes’a göre bundan sonraki dönemde zombi olarak devam edecek.
17- MultiversX (EGLD)
Sharding kullanarak daha hızlı ve daha verimli bir blokzincir deneyimi oluşturmayı amaçlayan MultiversX (EGLD), Forbes’un zombi haline gelen blokzincirler listesinde yer alıyor.
Forbes’a göre, kullanıcı deneyimi ve işlevsellik bakımından MultiversX blokzinciri de artık zombi haline geldi. MultiversX fintech ve merkeziyetsiz sistemlere odaklanıyor.
18- Flow (FLOW)
Oyun, merkeziyetsiz uygulamalar ve akıllı sözleşmeler oluşturmak için hızlı bir blokzincir ortamı sunan Flow (FLOW), Forbes’un zombi haline gelen blokzincirler listesinde yer edindi.
Forbes, Flow blokzincirinin kullanıcı deneyimi, kullanıcı aktivitesi, işlem ücretleri gelirleri ve piyasa değerine göre karşılık kategorilerine göre zombi haline geldiğini aktardı.
19- Arweave (AR)
Merkeziyetsiz alana odaklanan, kalıcı depolama ve barındırma hizmetleri sunan Arweave (AR), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde kendine yer buldu.
Forbes’a göre, her ne kadar veri kullanılabilirliği ve saklanabilirliği alanında hizmet verse de Arweave blokzinciri de zombi haline geldi.
20- Monero (XMR)
Merkeziyetsizliğin önemli olduğunu savunan ve gizlilik odaklı blokzincir hizmetlerine odaklanan Monero (XMR), Forbes’un zombi blokzincirler listesinde yer alıyor.
Geçtiğimiz aylarda Binance tarafından da delist edilen Monero, çeşitli faktörlerden dolayı zombi ibaresini aldı. Forbes, özellikle kullanıcı aktivitesi konusunda Monero’nun geride kaldığını bildirdi. Forbes’a göre Monero, bundan sonraki dönemde zombi olarak işlem görecek.
