Ethereum Vakfı yeni bir yola girmeye hazırlanıyor. Vakıf, yayımladığı blog yazısında Ethereum’un temel katmanında sıfır bilgi ispatları (ZK proofs) üzerine inşa edilen bir zkEVM altyapısını başlatmak üzere çalışmalara hız verdiğini duyurdu. Vakıf bu adımla Ethereum’un güvenlikten ödün vermeden daha verimli hale gelmesini amaçlıyor.
ZK teknolojisini anlamak için bir benzetme yapmak gerekirse: Geleneksel blokzincirlerde her katılımcı, işlemleri baştan sona tekrar oynatarak doğrulamak zorundadır. zkEVM ise işlemlerin doğruluğunu tek bir kanıtla “ispat edebilen” bir sistem sunar. Tıpkı bir sınavın sonucunu görmeden, sadece öğretmenin verdiği geçer notla öğrencinin doğru yanıtladığını kabul etmek gibi. Bu sayede ağ daha hızlı, daha ucuz ve daha ölçeklenebilir hâle gelir.
Verimli ve güvenli bir ağ yolunda
Vakıf tarafından yayımlanan yazıda, ilk etapta bazı doğrulayıcıların bu yeni sistemle blokları doğrulamayı tercih edebileceği, zamanla ise sistemin güvenilirliğinin kanıtlanarak yaygınlaşacağı belirtildi. Nihai hedef, tüm doğrulayıcıların yalnızca ZK ispatlarını kullanarak işlemleri onayladığı, daha sade ve verimli bir Ethereum ağı yaratmak.
Ethereum Vakfı yaptığı açıklamada bu yeni yapının herkes tarafından erişilebilir olmasını önemsediğini belirtti. Gerçek zamanlı ispatlanabilirlik için 10 saniyede ispat üretimi ve 10kW’ı aşmayan güç tüketimi gibi kriterler yer alıyor. Vakıf’ın amacı böylelikle bu sistemin sadece dev veri merkezlerinde değil, ev kullanıcılarının da katkıda bulunabileceği bir altyapıya dönüşmesi.
Öte yandan Ethereum ağının geçtiğimiz bir yıldır hararetli tartışmalara sahne olduğunu da hatırlatalım. Ether fiyatının piyasanın geneline kıyasla düşük performans göstermesi ve rakiplerin geride kalınmasıyla Vakıf’ın yönetim katında kargaşa çıkmıştı. Ethereum Vakfı’ndaki muhalif kesimin başını çektiği eleştirel sesler sonucunda Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, “Vakfı kimin yöneteceğine ben karar veririm. Böyle yaparak işimi zorlaştırıyorsunuz” diye konuşmuştu. Sancılı geçen sürecin ardından Vakfın yöneticisi Ayako Miyaguchi görevinden istifa etmiş, yerine yönetici ortağı Hsiao-Wei Wang geçmişti. Wang, Ethereum blokzincirinin proof-of-work konsensusundan proof-of-stake’e dönüşümünü gerçekleştiren Birleşme (Merge) güncellemesinin kilit isimlerinden biriydi.
