Blockchain ağlarının en büyük sorunların arasında şüphesiz ölçeklenme sorunu yer alıyor. Bu durum her ne kadar ilk başta sorun çıkarmasa da artan kullanıcı trafikleri ve işlem sayısında devasa artış, Blockchain ağlarının darboğaza girmesine neden olabiliyor. Bu konu hakkındaki asıl belirleyici ise Blockchain ağlarının kullandığı konsensüs mekanizmaları oluyor. Bitcoin ve Ethereum gibi Proof of Work (PoW) mekanizmasına sahip ağlar bir süre sonra işlemlere yetişemediği için doğal olarak işlem önceliği ve işlem ücretleri gibi değişkenlerin verimini düşürebiliyor. Bunun en basit örneği ise şu anda Ethereum ağının yaşamış olduğu yüksek Gas ücretleri ve işlem yavaşlıkları oluyor. Ancak Etheruem‘un bu sorun için oldukça büyük bir planı var. Ethereum 2.0. Konsensüs mekanizmasını Proof of Work’ten Proof of Stake’e çevirmek. Öncelikle Proof of Work nedir açıklayalım. Sonrasında Ethereum 2.0 nedir sorusuna cevap getirelim.
Proof of Work Nedir?
Proof of Work, kripto paraların ilk örneği olan Bitcoin ile hayatımızın bir parçası haline gelmiş olan konsensüs mekanizmasıdır. Proof of Work, bir bloğun işlenmesi için yüksek işlem gücü gerektiren hash girdilerini talep eder. Yani bir Node, yaptığı işlemi doğrulayabilmek için bu işlemi yaptığına dair bir hash çıktısı yapmak zorundadır. İlk olarak Cynthia Dwork ve Moni Naor tarafından 1993 tarihli bir dergi makalesiyle ilk kez ortaya konan bu yapı, ağın güvenliği açısından oldukça önemlidir.
Bu sayede her isteyen Node, ağdaki veriler üzerinde oynama yapamaz. Doğru hash’i bulup bunu ağa gömse dahi bu işlemlerin diğer Node’lar tarafından onaylanması gerekir. Ancak her ne kadar oldukça güvenli bir yöntem olsa da Proof of Work, güncel teknolojiler ile oldukça verimsiz bir mekanizma haline gelmiştir. Bunun iki sebebi mevcut. 1.si her bir bloğun oluşturulması için gereken işlem gücü çok fazla olduğundan oldukça fazla enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Bir diğer sorun ise ağdaki yavaşlıktır. Örneğin Bitcoin’e (BTC) baktığımızda her bir bloğun oluşturulması süre 10 dakika olarak belirlenmiştir. Bu günlük hayatta kullanımı oldukça zorlaştırmış ve buna çözüm olarak layer-2 projeleri ortaya çıkmıştır. Buna en büyük örnek olarak Lightning Network verilebilir.
Ethereum 2.0 Nedir? Ne Vadediyor?
Kripto para birimleri ve Blockchain dünyasında tamamen yeni olanlar için Ethereum, dijital ödemeleri yürütmek için kullanılabilen dijital defter Blockchain teknolojisi tarafından desteklenen merkezi olmayan bir ağdır. Bu kod Bitcoin’den farklıdır ve Ethereum’un Blockchain ağında oluşturulabilir ve programlanabilir, akıllı sözleşmeler ve sürekli çalışan ve üçüncü bir tarafça manipüle edilemeyen veya kontrol edilemeyen merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmak için programlanabilir.
Ethereum 2.0 yükseltmesi ise bu ağı büyük ölçüde iyileştirmeye odaklanıyor. ETH ve Ethereum’un popülaritesi arttıkça, ağ işlemlerle daha fazla tıkandı. Şu anda saniyede 15 ila 45 işlemi gerçekleştirebiliyor. Bu her ne kadar ilk başta kulağa etkileyici gelse de dünyanın her yerinden milyonlarca Ethereum kullanıcıları olduğunu ve DeFi, NFT ve ETH işlemleri gibi milyonlarca işlemi düşündüğümüzde oldukça yavaştır.
Ethereum 2.0‘ın büyük bir girişiminin asıl amacı bu sorunu çözmek ve ağı daha ölçeklenebilir hale getirmektir. Böylece ağdaki tüm aktivite daha verimli bir şekilde yürütülebilir. Şu anda Ethereum, diğer birçok Blockchain ağı gibi, sunucular, bilgisayarlar ve cep telefonları dahil olmak üzere ağa bağlı herhangi bir cihaz olan Node’lar tarafından desteklenmektedir. Node’lar birbirine bağlıdır ve ağın güncel kalması için sürekli veri alışverişinde bulunur. Ancak bu çok fazla işlem gücü gerektirmekte ve ölçeklenebilirliği düşürmektedir. Bu yüzden konsensüs mekanizmalarını tamamen Proof of Stake’e kaydırmak isteyen Ethereum geliştiricileri, işlem yükünü sadece belirli bir miktarda ETH‘yi stake eden doğrulayıcılara vererek, işlemlerin çok daha kolay yürütülmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
