2016 yılından beri sessiz sedasız geliştirme çalıştırmaları yapan Cardano (ADA) akademik çalışmalar ve araştırmalar sonucu oluşturdukları konseptleri blockchain ağlarına geçirerek birçok yazılımcının ilgisini çekmeye başladı. Ama 2021 yılına gelindiği zaman birçok yatırımcının ilgisini çekmeye başlayan Cardano, birçok kişinin beklemediği şekilde fiyatı artarak günümüz seviyelerine geldi. Biz de sizlere Cardano hakkında bilmeniz gerekenleri anlatacağız.
Cardano Nedir?
İş ispatı (PoW) ile çalışan protokollere alternatif olarak üçüncü nesil merkezsiz hisse ispatı (PoS) protokolü oluşturulan blockchain protokolüdür. PoW ağlarında genel olarak ölçeklenebilirlik, farklı blockchain ağları ile etkileşime girmek ve sürdürülebilirlik sorunlarının alt yapı yüklerinden kaynaklanan maliyetler, enerji kullanımındaki artış ve saniyede gerçekleştirilen işlemlerin azlığına çözüm getirmeyi hedefliyor.
Ethereum’un (ETH) kurucularından biri olan Charles Hoskinson, 2015’de Ethereum projesinden ayrılarak Cardano projesine başlıyor ve ADA token’ını 2017’de hayata geçiriyor.
Ouroboros mutabakat protokolünde çalışan Cardano, ana protokolün ilk aşamada oluşturulduğu ve blockchain ağları tarafından kullanılan ilk PoS protokolü hem güvenli hem de akademisyenlerin sunduğu araştırmalar tarafından kontrol edilip çalışır konuma getirilmiştir. Her bir geliştirme süreci geniş çaplı araştırmalarla desteklenirken, ayrıca araştırmalardaki diğer akademisyenlerin değerlendirmelerinden faydalanılarak Cardano’nun planladığı şekilde işlemlerin gerçekleştirilmesi kolaylaşır.
Cardano Ne Zaman Çıktı?
İlk olarak Ethereum’un geliştirilmesinde önemli rol oynayan Charles Hoskinson, 2015 yılında Ethereum projesinden ayrılarak kendi projesi olan Cardano üzerinde çalışmaya başlar. Projeye başladıktan sonra akademik çalışmaları Cardano ağı üzerine yoğunlaşan Hoskinson, 2017 yılında Cardano ağını çalıştırır. Şu ana kadar Ethereum alternatifi olarak çalışan Cardano, birçok yandan akıllı kontratlar ve bağlantılı ve merkezsiz sistemler olmak üzere Ethereum’la başarmaya çalıştığı birçok ortak nokta vardır. İkinci olarak, Bitcoin ve Ethereum ağları ile birlikte dünyada finansal sisteme erişemeyen birçok kişiyi alternatif finansal sistemlerle tanıştırmayı hedefliyor.
Cardano çoğunlukla kimlik yönetimi ve takip edilebilirlik üzerine çalışır. Önceki uygulamalar Cardano ağında kullanılabilip süreçleri kolaylaştırmak için kullanılır ve birçok farklı kaynaktan verilerin toplanmasını ister. Verilerin geri kalanı ise ürünlerin üretilme süreçlerini takip ederek sahteciliği ve hataların önlenmesi için kullanılır.
Cardano Ağını Hangi Platformlar Geliştirir?
Cardano ağı, IOHK, Emurgo ve Cardano Vakfı tarafından akademik araştırmalar ve değerlendirmeler sonucu geliştirilir. Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Cardano Vakfı, Cardano ağı üzerinde yapılan çalışmaların hukuki külfetini alır ve Cardano markasının tanıtımı üzerine çalışır. Vakıf farklı çalışmalar ile birlikte blockchain dünyasında birçok kripto para ve protokolden kendisini sıyırmayı başarır ve kanun koyucular, denetleyiciler ve akademi alanlarında güçlü bağlantılara sahiptir.
Cardano ağını inşa eden IOHK, blockchain eğitiminin yaygınlaştırılması için araştırma birimi kurar. Akademi ile yakından ilişkili olarak çalışan IOHK, hem eğitim hem de Cardano ağının geliştirilmesi için başka kişiler tarafından değerlendirilen araştırmalar üzerinden birçok kişiyi bilgilendirir. Teknoloji partneri olarak çalışan Emurgo, Cardano’nun kurumsal firmalar tarafından kullanımını artırmak için çalışır.
Cardano Gelişim Evreleri Nelerdir?
Cardano, kendi hedeflerine ulaşmak için beş farklı aşamadan geçerek uygulamaların kolaylıkla inşa edilmesini hedefler. Bu süreçlerin özellikleri, ilk olarak tarih boyunca önemli kişilerin isimleri verildi. Cardano geliştirme süreçleri, aşağıda bahsedildiği gibidir:
- Temel aşama (Byron Dönemi)
- Merkezsizleşme (Shelley Dönemi)
- Akıllı Kontratlar (Goguen Dönemi)
- Ölçeklenebilirlik (Basho Dönemi)
- Yönetişim (Voltaire Dönemi)
Byron Dönemi
Cardano ağında alım satım olanağı tanıyan Byron dönemi, Cardano da Daedalus cüzdanı ve hafif cüzdan olan Yoroi’ın ortaya çıkmasından gerçekleşir. Bu aşamanın en önemli kısmı, Cardano hakkında akademik çalışmaların başlanması ve Cardano’nun yapı taşlarının oluşturulmasıdır.
Shelley Dönemi
Byron döneminden sonra gelen Shelley, Cardano ağının büyütülmesi ve geliştirme süreçlerinin daha ileri aşamalara gelmesini sağladı. Byron döneminde Cardano merkezi bir ağken, Shelley dönemi işlemlerin daha kolay ve daha güvenli gerçekleştirilmesini ve ağın daha da merkezsiz hale getirilmesini sağladı.
Byron döneminde federasyon mantığı varken, Shelley döneminde node’ların tek bir merkeze bağlı olmamasıyla birlikte Cardano topluluğu önem kazanmaya başladı. Cardano ağında daha fazla kişi node açtıkça merkezsizleşme daha da artacak. İkinci olarak delegasyon ve teşviklerin oluşturulmasında önemli olan Shelley ağı, kullanıcıların ADA token’larını stake etmelerini sağlar. Eğer Shelley dönemi bittiği zaman Cardano’nun merkezsizleşmesi başarılı olursa, Cardano ağındaki ölçeklenebilirlik neredeyse 100 katına çıkması bekleniyor.
Goguen Dönemi
Akıllı kontratların çalıştırılması dönemini içeren Goguen, merkezsizleşme üzerine çalışılan Shelley dönemi sonrası Cardano üzerinde merkezsiz uygulamaların inşasının akademik araştırmalarla gerçekleştirilmesini hedefliyor.
Shelley dönemi ile paralel çalışan Goguen, kullanıcıların kolaylıkla Cardano akıllı kontratlarını Plutus dili üzerinden fonksiyonel programlama prensipleri üzerinden ikinci programlama dili Haskell’ın kullanımını oluşturulmasını hedefliyor. Şu an test aşamasında olan Plutus, akıllı kontratların oluşturulmasını kolaylaştırarak Cardano’nun çalışmasını etkin bir konumda gerçekleştirir. Bu dönemin amacı, akıllı kontratların daha kolay bir şekilde oluşturulmasını hedeflemektir.
Onun dışında Marlowe sayesinde finansal kuruluşların kendilerine özel akıllı kontratların oluşturulmasını hedefler ve kullanıcılar Marlowe Playground ile kontrarlarını rahatlıkla test edebilirler. Bu sayede işletmeler ve finansal kuruluşlar ciddi teknik bilgiye ihtiyaç duymadan Cardano üzerinden geliştirme gerçekleştirebilirler.
Goguen döneminin son amacı, kurumsal uygulamaların Cardano üzerinde inşa edilmesini mümkün kılmasıdır.
Basho Dönemi
Cardano ağında ölçeklenebilirliği simgeleyen Basho, Cardano ağının ölçeklendirilerek başka ağlarla etkileşime girmelerini sağlar. Basho dönemi Cardano ağında yan zincirler olarak bilinen konseptin geliştirilmesini ve Cardano ana ağının yükünün azaltılmasını destekleyerek kapasitesini rahatlıkla artırır. Ayrıca Basho dönemi, deneysel konseptlerin Cardano ağını tehdit etmeden geliştirilmesi için önemli rol oynar.
Voltaire Dönemi
Cardano geliştirme planının son dönemi olan Voltaire, Cardano’nun kendini sürdürebilir bir sistem olmasını gerçekleştirilmesini simgeler. Bu dönemde ağ içinde oylama ve hazine sisteminin oluşturulmasıyla ağdaki kullanıcılar kendi stake’lerini kullanarak ağın geliştirilmesi alanında söz sahibi olabilir.
Cardano ağının daha da merkezsiz olmasını hedefleyen geliştiriciler, ağdaki işlem ücretlerinin geliştirmeler için kullanılacağını ve bu fonların kullanılabilmesi için oylamanın gerçekleştirileceği bir platform olarak devreye giriyor. Bu dönem, Cardano ağının kimse tarafından kontrol edilemeyecek bir dönem olmasını hedefliyor.
Cardano Nasıl Çalışmaktadır?
Cardano ağı genellikle kendi kripto parası olan ADA üzerinden çalışır. Bu kripto para, Cardano ağında gerçekleşen tüm işlemler için kullanılır ve uygulamaların çalıştırılması için önemlidir. Onun dışında Cardano ağı Cardano Ödeme Katmanı (CSL) ve Cardano Hesaplama Katmanı (CCL) olmak üzere ikiye ayrılır.
CSL Cardano ağındaki işlemlerin gerçekleştirildiği kısım olarak işlemleri eklerken, CCL de Cardano yazılımını çalıştıran bilgisayarların akıllı kontrat mantığını çalıştırmak için gereklidir. Böylece kulllanıcılar üç farklı node’dan biri olabilir. Bunlar mCore, Relay ve Edge olmak üzere üçe ayrılır.
mCore Node’ları: mCore Node’ları, ADA token’larını stake ettirerek Cardano’nun yönetişiminde rol alır.
Relay Node’ları: Herkese açık internetle mCore’lar arasında verilerin yollanması için gereklidir.
Edge Node’ları: Kripto para işlemlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılır.
Cardano (ADA) Fiyatı Nedir?
Rehberimizin bu bölümünde Caradano kaç TL ve Cardano kaç dolar sorularının yanıtlarına yer vereceğiz.
Cardano Fiyatı Kaç TL?
Güncel kripto para piyasası verilerine göre 1 Cardano 15,34 TL TL‘den işlem görüyor. Cardano fiyatı son 24 saat içerisinde -0.93% değişim gösterdi. Cardano’in son 24 saatteki işlem hacmi ise $ 353,323,598 dolar, toplam piyasa değeri ise $ 16,623,994,645 dolar seviyesinde.
Cardano Fiyatı Kaç Dolar?
Güncel kripto para piyasası verilerine göre 1 Cardano $ 0.47094 dolardan işlem görüyor. 2021 yılının Ağustos ayı itibariyle Cardano tüm zamanların en yüksek seviyesi rekorunu 2.47 dolarla kaydetti. Bununla birlikte Cardano’de yılın en düşük seviyesini ise 0.0755 dolarla belirledi.
Cardano Nasıl Satın Alınır
Cardano satın almak için Binance, Coinbase ve Kraken gibi borsalarda ilk olarak hesap açıp ardından kimliğinizi doğruladıktan sonra birçok farklı işlem çifti üzerinden alım satımı gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca borsalar kredi kartı ve EFT/Havale üzerinden Cardano alımlarına olanak tanır.
