BTCHaber sitesinde yayımlanan yazılarımda daha önce de BRICS parasına değinmiştim. Bu konuya özel ilgim var: ülkeler arasında işleyen ticaret için ortak bir para birimi yapılması konusu şu anki dünya konjonktürü için çok önemli bir kalkışım. Üstelik kripto paralar ve blokzincir teknolojileri ile de yakın ilgisi olan bir konu.
tl;dr
İşte bu önemli konuda kendi düşüncelerimi baştan özetleyeyim:
1. BRICS ülkeleri kendi aralarında emtia ve benzeri büyük ticareti dolarla değil başka bir rezerv para ile yapmak istiyorlar. Ancak bu cümleden öteye bir noktada anlaşmaları çok zor. BRICS ülkeleri içindeki I ve C yani Hindistan (yeni adıyla Bharat) ve Çin devletleri göbekten İngiliz Kağıtçı (Rothschild) sistemine bağlılar. Bu iki ülkede bağımsız para biriminin ya da yeni bir rezerv para alternatifinin yeşermesi çok zor. YANİ: Bence bir şu an gidilen yoldan bir BRICS parası çıkmayacak.
2. Bu ülkeler arasında yeni bir dünya ticaret parası ortaya çıkarmaya en uygun aday Rusya. Bunun sebebi Rusya’nın dünyadaki bir numaralı emtia (doğalgaz, petrol, buğday, gübre, altın gibi fiziksel metalara, çoğul olarak emtia deniliyor) ihracatçısı olması. Yüzde 11 ile Rusya bir numaralı ihracatçı, ikinci sırada ABD var, yüzde 10,7 ile, üçüncü sırada ise yüzde 6,2 ile Suudi Arabistan geliyor. Bu üç ülke içinde Rusya ve Suudi Krallığı üretim ve satış paylarına göre açıkça ütülen ülkeler. Karşılıksız basılan dolara alternatif olarak emtiaya endeksli bir dünya ticaret parası oluşturulması gerekiyor; buna en çok ihtiyaç duyan Rusya eğer bir dünya ticaret parası çıkartabilirse birçok ülke bunu kullanmak isteyecektir. İşte o zaman global bir dolar alternatifi çıkacaktır ama buna BRICS parası denmeyecektir.
3. Rusya’nın dolara alternatif bir dünya ticaret parası ortaya çıkarması ise hiç kolay olmayacak. Bu zor işi günün birinde becerip beceremeyeceği şu anda belli değil: Ne var ki, gelecekte dünyanın nasıl şekilleneceği sorusu bu zor işin sonucuna bağlı. Kırılgan olan karşılıksız para basma sisteminin gitgide yıpranması ile bir III. Dünya Savaşı çıkmadan eğer önümüzdeki dört-beş yılı atlatabilirsek sevineceğiz.
4. Dahası, Rusya’nın emtiaya endeksli (bir emtia sepetine endeksli demek istiyorum) bir dünya parası yapmaya kalkıştığında ise bunun bir fiat para, yani ruble, yuan gibi merkez bankaları tarafından çıkartılan bir para birimi olmayacağını, bunun bir blokzincir coin’i ya da token’ı olacağını, daha doğrusu olması gerektiğini düşünüyorum. Bu token ya da coin’in dünya ticaretinde de bugünkü bankacılık altyapısı ve SWIFT gibi sistemler değil, kriptopara borsaları, kriptopara saklama ve kredi bankaları ve yaygın olarak yeni nesil cüzdanlar kullanılacak. Bu saydıklarımın bazıları henüz ortada görünmüyorsa da çalışmaları hazır. Örneğin ülkemizde bile kriptopara saklama bankalarının nasıl çalışacağını düzenleyen kanunlar yazılmış durumda.
Gelelim zurnanın zırt dediği yere…
Şimdi bu özeti verdikten sonra ve pozisyonumu açıkça belirttikten sonra dünyada yakın zamanda bu konuda olan bir gelişmeye göz atalım:
Daha üç gün önce DailyHodl diye bir web sitesinde çıkan haberde şöyle yazıyor (Kaynak:1):
“Eski bir Rus bakan, benzersiz özelliklere sahip bir BRICS para biriminin piyasaya sürülmeye neredeyse hazır olduğunu söyledi. BRICS TV’ye verdiği röportajda Sergey Glazyev, para biriminin neredeyse tamamlandığını ancak yine de ekonomik ittifakın tüm liderlerinin desteğine ihtiyacı olduğunu söyledi. Glazyev’e göre bazı üye ülkeler şimdiden desteklerini bu para birimine vermiş durumdalar.”
Bunları söyleyen Glazyev’in sözlerinin havagazı olduğunu size az sonra anlatacağım, ama önce haberde yer alan sözlerinden iki paragrafı daha okuyalım:
“Sadece siyasi iradeye ihtiyacımız var çünkü teknik olarak bu para birimi neredeyse hazır. Yazılım ve matematiksel araçlar oluşturuldu. Bu para birimini piyasaya sürebilmek için BRICS ülkelerinin siyasi onayına ihtiyacımız var; bu ülkelerden üçü, devlet başkanları aracılığıyla yeni bir para biriminin getirilmesi fikrine desteklerini zaten ifade etmiş durumda. Çin ve Hindistan’ın tepkisini bekliyoruz.“
Eski bakan Glazyev ayrıca Rusya’nın gelecek yıl diğer BRICS ülkelerini para birimine yeşil ışık yakmaya ikna edecek konumda olacağını da söyledi.
“Ve böyle bir para birimini piyasaya sürmek için Rusya, gelecek yıl başkanlık eden ülke olarak, böyle yeni bir uluslararası ödeme para biriminin uygulamaya konmasına ilişkin bir anlaşma imzalamak üzere uluslararası bir konferans toplayabilir.“
Bir bütün olarak BRICS ülkelerinin, ortak para birimine farklı düzeylerde destek verdiklerini ifade ederken, Rusya ve Brezilya’daki liderler de bu fikrin arkasında duruyor, Güney Afrika ise en muhafazakar ülke olarak ABD dolarının önemini vurgularken temkinli bir yaklaşım gerektiğini ifade ediyor demiş eski Rus bakan.
Glazyev’e göre, yeni para birimi iki sepet tarafından desteklenecek ve bu da onu ABD dolarından daha çekici ve değer kaybına karşı daha az duyarlı hale getirecek.
“Sadece üye ülkelerin ulusal para birimlerinden oluşan bir sepete değil, aynı zamanda bir takas ürünleri sepetine de dayanıyor. Model, bu para biriminin çok istikrarlı olacağını ve dolar, pound ve eurodan çok daha cazip olacağını gösteriyor.”
Evet, zurnanın zırt dediği yerde Glazyev var. Bu adam 2022 yılı başında, Ukrayna-Rusya savaşı başladığında Rusya’nın Çin ile ilişkilerinden sorumlu bakanıydı. Şimdi anlaşılıyor ki bu görevine son verilmiş. Oysa daha Nisan 2022’de ünlü gazeteci Pepe Escobar’a verdiği demeçte neler diyordu?
“Exclusive: Russia’s Sergey Glazyev introduces the new global financial system.”
Yani, “Rusya’nın Sergey Glazyev’i yeni küresel finans sistemini açıklıyor” diye havalı bir başlık atmıştı Escobar. (Kaynak:2) Bu yazıda, Glazyev haklı olarak Rus merkez bankasının uzun süredir Batı etkisinde kaldığını ve Rusya’nın ulusal menfaatlerine uygun davranmadığını söylemiş ve dolara alternatif bir uluslararası ticaret parası yapılmasının uygun olacağını belirtmişti. Bu amaçla da BRICS çatısı altında çalışmanın doğru olduğunu ifade etmişti.
Ancak aradan geçen zamanda Glazyev’in umudunu yitirdiğini ve Rusya’nın bu yeni finansal yapıda merkezi ve yapıcı bir rolde olamayacağı sonucuna vardığını görüyoruz:
“Glazyev, ağır yaptırımlara maruz kalan Rusya’nın yeni bir küresel finans sisteminin kurulmasında liderlik rolü üstleneceğini düşünmüyor. Bu, olsa olsa Çin’in Küresel Güvenlik Girişimi’nin sorumluluğuna düşebilir.” (Kaynak:3)
Bu cümle bu yılın Mart ayında yine aynı sitede yine Escobar ile yapılan bir söyleşide sarf edilmiş. Aradan geçen bir yılda Glazyev’in artık etkisinin söndüğünü, Rusya’nın içinde desteğini tamamen kaybettiğini anlıyoruz.
SONUÇ: Glazyev’in arada geçen bir buçuk seneden fazla zaman zarfında, bakanlık koltuğunu da kaybettiği Rusya’dan umudunu kestiği ve eforunu BRICS tarafına verdiği anlaşılıyor. Ama o tarafta da I ve C harflerinin desteğinin olmadığını açıkça itiraf edemeyip, bu şartlarda bile yine de bir BRICS para biriminin çıkmaya çok yakın olduğunu söylüyor. Hiç ikna olmadım. Rusya içinde bir kavga olduğu aşikar, Batılı finans sistemine ve Kağıtçıların egemenliğine başka kaldırmaya çalışanlar ile Kağıtçıların açık destekçileri arasında bir kavga var Rusya’da. Eskiden, yani 2022 Şubat’ı öncesi Glazyev’in de aynı Batılı finans çevrelerin sözcüsü olduğunu hatırlayanlar var ülkesinde demek ki. Şimdi ağız değiştirip Çin’in alternatif bir global para birimini çıkarmaya aday olduğunu söyleyen eski bakan, Rusya’nın en büyük emtia ihracatçısı olarak bu role uygun olduğunu nedense asla dile getirememişti. Yazının başında kendi görüşlerimi açıklamıştım, 3. ve 4. maddeden de anlaşılacağı gibi ben hala Rusya’nın bir emtia sepeti ile kriptopara uzayında bir dijital ticaret parası yapacağından umutluyum. Glazyev’in de söyleminde iki yıl içinde oluşan kaymanın ona hiç yararının dokunmadığını görünce bu umudum arttı. Yazının başlığına da cevap yazayım: Hayır, BRICS ortak parası henüz çıkmıyor.
Kaynaklar:
1) https://dailyhodl.com/2023/11/03/brics-currency-almost-ready-will-be-much-more-attractive-than-us-dollar-pound-and-euro-says-ex-russian-minister/
2) https://new.thecradle.co/articles/exclusive-russian-geoeconomics-tzar-sergei-glazyev-introduces-the-new-global-financial-system.
3) https://new.thecradle.co/articles/sergey-glazyev-the-road-to-financial-multipolarity-will-be-long-and-rocky
