BlackRock, müşterileri adına kontrol ettiği 9,4 trilyon dolar ile dünyanın en büyük varlık yönetim şirketi. (1) New York merkezli firma Haziran ayında ABD’de bir Bitcoin ETF’i yani borsa yatırım fonu başvurusu yapması ile çok konuşuldu. (2) Söz konusu ETF, piyasadan gerçek Bitcoin satın alıp fiyatı yukarı itme potansiyeli nedeniyle özellikle kripto camiasında büyük ilgi gördü.
Öte yandan, BlackRock hakkında 1 Ağustos’ta çıkan önemli bir haber ise neredeyse hiç dikkat çekmedi. Temsilciler Meclisi’nin Çin Komünist Partisi’ni takip eden bir komitesi BlackRock ve MSCI hakkında soruşturma başlattı. Komite, iki firmayı ABD tarafından güvenlik ya da insan hakları nedeniyle aslında yasaklı olan 60 kadar Çin’li şirkete yatırım yapılmasına aracılık etmekle suçluyor. (3)
BlackRock özel yatırımcılar ya da eyaletler düzeyinde tartışmalı bir firma. Çevreci kurallara uymayan şirketlere yatırım yapmaması ya da kendi koyduğu bu ilkeleri ihlal etmesi gibi konularda sık sık eleştirilerin odağı haline geliyor. Ancak federal devlet tarafından doğrudan bir soruşturmaya maruz kalması sık görülen bir durum değil. Son 10 yılda BlackRock sadece bir kere ülkenin sermaye piyasaları denetleme kuruluşu SEC tarafından özel olarak suçlandı. 2017’de SEC BlackRock’ın işten ayrılan çalışanlarını, içeride yaşanan sorunlar hakkında ihbarda bulunmamaları konusunda baskı altına aldığını iddia etti. (4) Bunun dışında 2008 Krizi sonrası varlık yönetim şirketlerinin bankalar gibi tehlike oluşturduğuna dair incelemeler yapılmıştı. Ancak bu BlackRock’a özel değil sektör geneline yayılan bir risk değerlendirmesiydi.
Öyle ise 10 yıldır fedaral devlet tarafından pek hedef alınmayan BlackRock neden birden kötü çocuk oldu? Söz konusu 60 Çinli firmaya yıllardır yatırım yapılıyordu. Washington’ın aklı bugün mü başına geldi? Ayrıca soruşturma BlackRock ve MSCI’ı hedef alıyor ancak
VettaFi’dan Todd Rosenbluth’a göre aslında birçok başka şirket de bu tip tartışmalı yatırımlara aracılık ediyor. (5) Bu durumda Amerikan devleti diğerlerini görmezden gelip neden BlackRock’a saldırdı?
10 Yıldır ciddi bir soruşturmaya uğramayan BlackRock’ın Bitcoin ETF başvurusunun hemen ardından hedef alınması, konunun kripto ile ilgili olduğunu düşündürüyor. ABD’nin mevcut Demokrat Parti iktidarı, Bitcoin ve kripto varlıklara destek verdiği için adeta BlackRock’a ‘Aba altından sopa gösteriyor’. Hatırlarsanız zaten BlackRock’ın Bitcoin atağı da SEC önderliğinde kripto varlıklara karşı başlatılan bir çeşit ‘haçlı seferi’ne bir cevap olarak gelmişti. Anlaşılan taraflar satranç tahtası üzerinde birbirlerine karşı yeni yeni hamleler yapıyor.
BlackRock bu korkutma girişimine pabuç bırakır mı? Sanmıyorum. ABD artık üretici bir ekonomi değil. Dış ticaret ve devlet bütçesi sürekli trilyonlarca dolar açık veriyor. Sağlık, sosyal güvenlik ve savunma harcamaları her yıl katlanarak artıyor. Amerika’nın altyapısını yenilemesi gerekiyor. Üstelik Çin vb. jeostratejik rakipler ile mücadele amacıyla yeni sanayi tesisleri kurması da şart. Bunlar için de trilyonlarca dolar ek kaynağa ihtiyaç var. Ülkede artık maddi üretim ve ihracat fazlası olmadığı için tüm bu finansman ancak para basarak karşılanabilir. Fakat bu da doların değer yitirmesi ve küresel rezerv pozisyonunu kaybetmesi demek.
Bu açmaza karşı ABD içinde çeşitli kesimler doların yapısı üzerinden birbirleri ile mücadele ediyor. Bugün iktidarda olan Demokrat Parti içinden bir grup doların mevcut pozisyonunu savunuyor. Yani dolar altın vb. ile sınırlı olmadan, bedavaya, istenildiği kadar üretilsin ve küresel rezerv pozisyonunu korusun. Bunlara bir kısım Cumhuriyetçi de destek veriyor. Trump etrafında toplanmış bir başka kesim ise eskiye dönüşü arzuluyor. Bu ikinci taraf doları tekrar altına bağlamak istiyor. Amaç “altın fiyatı yükselsin ve hala dünyanın en çok altınına sahip olan ABD söz konusu büyük masrafları işte bu altın varlığı ile karşılasın”. Üçüncü bir kesim ise sorunu teknoloji ve bilgi ekonomisi ile çözmek taraftarı. Yani şöyle düşünüyorlar: “Bitcoin ve kripto varlıklara önem verelim, Amerika’yı küresel bir Blockchain ve kripto varlık merkezi haline getirelim. Dünyanın özgürlük isteyen tüm yatırımcılarını böylece ülkemizi çekelim. Önümüzdeki inanılmaz masrafları ancak bu şekilde karşılayabiliriz.”
BlackRock belli ki bu 3. tarafın ön cephesinde. Demokrat Parti içinde önemli bir grup 1. Tarafta. Trump 2. Taraf’ın adeta kurucusu. Mesela Elon Musk hem 2. hem de 3. tarafa göz kırpıyor.
BlackRock teknoloji ve bilgi ekonomisi cephesinin ‘koç başı’ gibi hareket ediyor. BlackRock’ın temsil ettiği ‘bilgi ekonomisi’ mevcut yönetimin korumaya çalıştığı eskiyen ‘sanayi ekonomisi’ne karşı üstün. Ayrıca BlackRock, özellikle finans ve hukuk alanlarında uzman. Bu temel nedenlerle BlackRock’ın Bitcoin ETF başvurusu sürecinde, Çin soruşturması gibi çeşitli engellerle karşılaşsa da eninde sonunda başarılı olacağını düşünüyorum.
Kaynaklar:
(1) https://en.m.wikipedia.org/wiki/BlackRock
(2) https://www.reuters.com/business/finance/blackrock-close-filing-bitcoin-etf-coindesk-2023-06-15/
(3) https://www.wsj.com/articles/blackrock-msci-face-congressional-probes-for-facilitating-china-investments-2147ce2c?mod=latest_headlines
(4) https://www.sec.gov/news/press-release/2017-14
(5) https://www.marketwatch.com/amp/story/house-panels-probe-into-blackrock-and-mscis-approach-to-china-ignores-other-companies-doing-the-same-thing-expert-says-69928d79
