Bitcoin fiyatı arttıkça özellikle konuya yabancı olanlarda çok yanlış bir düşünce oluşuyor: “Bitcoin ve kriptoparalarla uğraşanlar hiç emek harcamadan hiç çalışmadan büyük para kazanıyor”
Her şeyden önce bir kişinin elinde kriptopara olması ve bu dijital varlıkların fiyatının çok artmış olması o kişinin para kazandığı anlamına gelmez. Dijital varlıklarını satıp kârını cebine koymadığı sürece o kişi para kazanmış değildir. Kriptoparalar çok aşırı hızlı yükselip alçalabildiği için söz konusu kişi her an portföyünde büyük erime de görebilir. Kimin gerçekten kazanıp kimin kaybettiği yükseliş sezonunun sonu geldiğinde belli olacak. O gün büyük ihtimalle Bitcoin en az %50 ila %80 değer kaybedecek. O zaman yatırımcıların ne kadarının zamanında kârını alıp çıktığını ne kadarının içeride kalıp büyük zarar yazdığını birlikte göreceğiz.
Gördüğünüz gibi kriptoparalarda para kazanabilmek için öncelikle büyük araştırma yapmak gerekiyor. Her şeyden önce yükseliş sezonu ne zaman başlayacak ne zaman bitecek bunu az çok tahmin edebilmek gerekiyor. Bunu bilebilmek için tüm Bitcoin ve kriptopara tarihini incelemek lazım. Az çok teknik analiz öğrenmiş olmak gerekli. Finansal piyasalardaki çeşitli döngü teorilerini araştırıp öğrenmek de şart. Hatta bütün bu bilgiler de yeterli değil.
Deneyim de önemli. Ya daha önce bir yükseliş ve düşüş sezonunu tamamen yaşamış olmak gerekli. Ki bu en az dört yıl zaman demek. Ya da bu deneyimi yaşamış kişileri araştırmak, bulmak, onlarla iletişime geçmek ve deneyimlerini sizinle paylaşmalarını sağlamak lazım.
Bitcoin ve altcoinlere doğru şekilde yatırım yapacak kişinin yükseliş ve düşüş sezonunun ne zaman başlayacağını tahmin etmeye çalışması sadece işin başlangıcı. Belki bundan bile önce çok yoğun okuma ve araştırma yapması gerekiyor. Bitcoin ve kriptoparalar nedir? Blokzincir teknolojisi nasıl çalışıyor? Sadece Bitcoin ve blokzinciri tam anlamanız bile mevcut sistemlere göre çok farklı oldukları için aylar sürer.
Diyelim ki Bitcoini doğru anlayabildiniz sırada altcoinler olacak. Değişik altcoinler nelerdir? Sadece Ethereum’un kendisini tam anlamak, bırakın ekosistemini, yine aylarca okuma araştırma demektir. Düşünün ki Ethereumdan sonra binlerce başka altcoin ve blokzincir projesi var.
Blokzinciri anladınız ama başka dağıtık veritabanı teknolojileri (DLT) de hızla geliyor! Haydi buyrun aylarca da bunları araştırmanız gerek. Siz okuma yaparken bu arada sürekli yeni geliştirmeler, yeni haberler devam eden projelerde akar durur.
Okurken bile yoruldunuz değil mi? Durun bakalım daha yeni başlıyoruz. Diyelim sezonun zaman aralığını belirlediğiniz, hangi projeleri seçeceğinizi de diyelim ki belirlediniz. Sıfırdan başladınız borsaları da çözmeniz lazım. Hangi kriptopara borsaları güvenli? Neye göre borsa seçeceğiz? Merkezi borsa merkeziyetsiz borsa farkı ne? Borsa benden kimlik bilgilerimi istedi ne yapacağım şimdi? İlk defa girerken mutlaka sorunlar çıkacak. Normalde 5 dakikada yapılacak işler için bazen günler harcayacaksınız. Doğru borsaları bulana kadar kim bilir ne kadar zaman ve para kaybedeceksiniz. Tam buldum derken sizin borsa çat diye erişime kapanacak. Haydi bakalım bir de bunun sinir stresiyle uğraşın. Mecburen birçok borsada hesap açmak bunların hepsini koordineli yönetmek zorunda kalacaksınız.
Bu arada şu ana kadar anlattığım yatırım yöntemi en stressiz yatırım yöntemi. Diyelim ki al-sat yani trade yaparak kriptoparalar da para kazanmaya niyetlendiniz. Buyrun sizi teknik analizini derin dünyasına alalım. Bu sefer aylar değil belki yıllar gerekecek doğru teknik analiz yöntemlerini öğrenmek için. Kitaplar okunacak, YouTube üzerinde günler, haftalar geçirilecek. Bu aşamaların her birinde sorunlar çıkacak.
Teknik analizi öğrenmek de yetmez, borsalarda dönen muhtemel dolapları da tahmin etmeniz gerek. Piyasa yapıcılar, balinalar ne düşünüyor? İnanılmaz fazla veriyi analiz etmeniz gerek. Sürekli akan haber akışını son derece dikkatli takip etmeniz gerek. Bir de bu piyasa başkaları gibi günde 8 saat çalışıp kapanmıyor. 24 saat, 365 gün. Yatağınıza öyle stressiz girmeniz mümkün değil. Ya siz uyurken planlarınızın, pozisyonlarınızın tam tersine sert hareketler olursa. Normal borsalarda işlem yapan arkadaşlar işin bu tarafını bir düşünsün bakalım.
Diyelim ki yıllarınızı harcadınız deneyim teknik analiz, marjin işlemler türevler hepsini öğrendiniz, yine de her zaman kazanmanız mümkün değil. O kadar aşırı yükseliş ve düşüşlerin olduğu bir piyasa ki mutlaka kayıplar yaşayacaksınız. Dünyada çok az kişi sürekli bu kadar yüksek fiyat iniş çıkışları ve en iyi ihtimalle arada yaşayacağınız bu kayıpların stresine dayanabilir.
Bütün bunlar da yeterli değil. Hadi bakalım yeni çıktı Merkeziyetsiz Finans (DeFi) nedir? Yüzlerce proje. Yine aylarca okumalar. Yok ben yeter artık buraya da gözlerimi kapatıyorum dediniz diyelim. İşte şu 50 kat kazandı bu 100 kat arttı. Bu seferde fırsatları kaçırdım diye stres olacaksınız.
Tam DeFi neymiş diye çözdünüz, Şak! Bu sefer de karşınıza NFT’ler çıkar. Yeni araştırmalar, yeni denemeler, yeni başarısızlıklar, yine aylarca okumalar, yine sonunda kazansanız bile acayip bir stres yükü.
Yıllarınızı verip birçok şeyi düzgün yaptınız, onca zaman ve para harcadınız, her an gelebilen FUD haberlerinin ve başarısız işlemlerin stresine katlandınız. Yine de tüm 12 yıllık macerasına ve kazanımlarına rağmen hâlâ dünyanın büyük kısmının şüpheyle yaklaştığı bir finansal piyasada adeta ince buz üzerinde yürüyorsunuz. Ve ne kadar düşünmemeye çalışsanız da buzun her an kırılabileceğinin stresi her zaman üzerinizde.
Siz dünyanın geleceğini şekillendirecek bir teknoloji ve onun oluşturduğu ürünler alanında yatırım yapmaya doğruyu bulmaya çalışırken bir de hiçbir şey bilmeden size sataşıp, laf edenler, sinirinizi bozanlar olacak. tabi bu en hafif hali. Belki de küfürlerle tehditlerle karşılaşacaksınız. Bir de bunların psikolojik yükü.
Bugün dünya çapında sayısı 100 milyonu aşan Bitcoin ve kriptopara yatırımcıları bırakın emek harcamamayı belki de tarihte herhangi bir finansal piyasada en çok emek, zaman, para ve psikolojik enerji harcamış kitledir. Normal bir borsa günde 8 saat çalışır kripto paralar 24 saat. Normal bir borsacının üç yılda yaşadığı stres ve her türlü maddi manevi yükü kripto paralarla uğraşanlar bir yılda yaşar.
Son dönemde fiyatların büyüsüne kapılıp, Twitter’da YouTube’da Yüksek takipçili ama temel teknolojik bilgilerden bile yoksun 1-2 fenomen dinleyip, hiç çaba harcamadan hiç strese girmeden para kazandığını düşünen, sezonu çok iyi karlarla bitireceğini zanneden başka bir kitle de hızla büyüyor. Çok çok şanslı olan birkaçı hariç bu arkadaşların çoğunun sonu hüsran olacak.
Kriptoparalarda sanal bir dünya olduğunu ve emek harcanmadan para kazanıldığını zannedenler muhtemelen bu finansal piyasaların başkalarından daha sert vergilendirilmesin de isteyecek. Oysa görmeleri gereken şu: Bunca eziyete katlanıp kriptopara piyasalarında başarılı olabilenler Türkiye’nin çok ihtiyacı olduğu tasarrufları ve uluslararası rezerv varlıkları ülkeye getirmiş oluyor! Gece gündüz bilgisayar başında bu kadar emek harcayan arkadaşları soğutmayın. Türkiye’ye büyük katma değer getirecek proje sahiplerini, ülkenin tasarruf eksiğini tamamlayacak bu yatırımcıları küstürmeyin.
