Cengiz Han’ın ordusunun bir özelliği vardı: Kazan-kazan mantığında işlerdi. Kendisinden önceki dünya kralları, sultanları sadece güce ve despotluğa dayalı rejimler işletirken, Cengiz onları bu kazan-kazan fikriyle alt etmişti.
Genişleyen her devletin ve her organizasyonun, tüm paydaşlarına değer katması ve herkesi kazançlı kılması esastır. Cengiz Han’ın imparatorluğu bu açıdan fazla değerlendirmeye konu edilmemiştir. Oysaki, organizasyon yapısı açısından incelenmesi, o devrin paradigmasını kökünden değiştiren bu adamın ne kadar devrimci bir iş yapmış olduğunu gösterecektir.
Cengiz Han’ın hayatını ve yaptığı işleri en iyi analiz eden ve onu en iyi anlatan Amerika doğumlu Kızılderili-beyaz karışık antropoloji profesörü Jack Weatherford’dur. Bu hocanın kitaplarından okuduğum Cengiz Han, Batılı diğer kaynaklarda yazan Cengiz’den çok ama çok farklıdır.
- Kendi ordusunu doğru vizyonla yönlendiren bir lider,
- Bilime ve bilgiye çok değer veren bir bilge,
- Tüm inançları tanımaya çalışan toleranslı bir devlet adamı,
- Doğu ile Batı’yı birleştirmeyi başarmış bir dünya kişiliğidir. Zamanının çok ötesindedir.
Altın Ordu onun ölümünden sonra çocuklarıyla devam eden ulusunun adıdır. Kendisinden sonraki Türk devletleri de aynı değerleri korumuş ve bu şekilde ilerlemişlerdir. Zaman içinde Altın Ordu Devleti önce Türkleşmiş sonra da zamanla modern Rus Devletinin temelini oluşturmuştur. Rus parlementosu Duma hâlâ bu eski Türk devletinin zihniyetini yansıtmaktadır, nüfusa göre değildir, birlik içindeki her milletten 2 temsilci alır.
GameStop Olayı ve Reddet Ordusu…
Geçtiğimiz hafta okuduğum yerli ve yabancı kaynaklarda yanlış anlaşılan bir konu var: 4.5 milyon Reddit kullanıcısı bir arada ve aynı bilgi ile hareket etti. Bunların hepsi aynı amaca doğru ama birbirinden bağımsız olarak hareket ettiler. Yani her bir bireyin kendi portfolyosu, kendi hayalleri ve ümitleri vardı. İşte bu şekilde bakıldığında Reddit (reddet diye yorumluyorum) ordusu da Cengiz’in ordusu gibi:
- Gayri merkezidir, yani her birey kendi çıkarına göre hareket eder,
- Aynı vizyonun yönlendirmesi ile topluca hareket eder ve karşı güçleri ezip geçer.
- Bir çıkar birliği organizasyonudur.
- Dağıtıktır ama dağınık değildir.
Milyonlarca kişinin aynı enformasyonla hareket etmesinde bir anormallik yok: Mesela tüm Türkiye ekonomisi ben kendimi bildim bileli tek bir bilginin yorumlanması üzerinedir; doların kaç lira olduğu üzerine! Tek bir bilgi vektörü o kadar çok kararı etkiler ki, birisinin gelip sadece bu tek bir bilgi parçasını, doların TL fiyatını etkileyecek bir hareket yaptığında 80 milyonluk bir ülkenin kaderinde etki yapabilir. Ama bu bilgide bir vizyon yoktur, yön gösteren bir şey yoktur. Sonuç yoktur, sadece dolara karşı savunma vardır.
Şimdi Reddet Ordusu önce gümüş için sonra da zamanla altın için birleşip saldırıya geçecektir. Ancak bu saldırıyı kendilerine ihanet eden RobinHood ile tekrarlamayacaklar. Bildiğiniz gibi, Reddit üzerinden organize edilmiş olan ilk baskında büyük Wall Street fonlarına karşı RobinHood isimli aplikasyon ile sınırlı bir başarı elde edilmiş ve kalenin ortasında delik açılabileceği anlaşılmıştı. Ama sonra RobinHood gerçek rengini göstermiş ve kullanıcılarına ihanet etmişti.
Bundan sonra yapacakları, bu gedikten ilerlemek değil, duvarın ya da kalenin başka taraflarından daha koordine bir saldırı olacaktır. Güçlerin tek bir odağa konsantre edilmesi lazer etkisi yapmaktadır. Bunlar herkes tarafından görülmüştür.
UniSwap Stratejisi
Reddit gençliğinin bundan sonraki stratejisi, ihanete uğramayacakları bir gayri-merkezi mecradan, mesela UniSwap gibi merkezsiz bir borsadan bu saldırıyı tekrar etmektir. Bu defa yapılacak girişim Altın Ordu gibi, düzenli, gayri-merkezi ve aynı vizyonla düzenlenmiş olacaktır. Temel fark ise, bir telefonla işlemlerin Beyaz Saray ya da başka herhangi bir merkezden durdurulamayacak olmasıdır.
Şu anda gayri-merkezi borsalar bu girişime hazırlar, ama sanıyorum iki üç ay içinde daha fazla hazırlık yapılmış olacaktır. Örneğin, dolara denk stable- coin’lerin yanı sıra başka paralara denk stable-coin’ler de yapılacaktır. Bu arada gümüş ve altın stable-coin’leri de çıkacaktır.
Gümüş Stratejisi
Altın Ordu, altın üzerinde bir saldırı planlamadan önce gümüşte çalışacaktır. Gümüş, Wall Street tarafından on yıllardır sanallaştırılmış bir emtiadır. Fiyatını baskılamak için fiziki gümüşe dayalı olmayan, ya da sadece kaydi olarak veya belli bir yüzdede gümüşle ilişkilendirilmiş kağıt kontratlarla doludur Wall Street. Bu kontratlar sayesinde, gerçekte olmayan milyarlarınızla varmış gibi işlem yaparsınız ve gümüşün fiyatını çok düşük seviyelerde tutarsınız. Bunu yapmak zorundalar, aksi takdirde ABD borsalarının foyası ortaya çıkar. Karşılıksız basılan dolarlarla satın alınmış olan batık durumdaki şirketlerin hisseleri o kadar sanallaşmış durumda ki, şirketin yöneticileri dahi bu durumun sonuçlarından korkup 2019’da sürüler halinde istifalarını verdiler.
İşte GameStop, “Oyunu-Durdur” girişimi bu ortamda yapıldı. Şimdi de sanallaştırılmış gümüşe, belki bir sonraki adımda da sanallaştırılmış altına karşı saldırı olacak. Sanallaştırılmış gümüşe karşı saldırının anlamlı olması için gerçekten arkasında gümüş olduğu bilinen bir yapının gümüş-stable- coin’i yapması gereklidir. Bu konu Tether’de olduğu gibi sulandırılmamalıdır.
Üst Akıl, Müst Akıl…
Tabii, burada yapılan eleştirilerden biri, Reddet kitlesinin arkasında bir üst akılın olduğunun ifade edilmesi. Bu doğru olabilir ama sonuç açısından önemli değil. Cengiz Han kadar görünür olmasa da arkada akıl sahibi, hem Wall Street’i çok iyi tanıyan hem de parası olan kişiler vardır muhtemelen. Bunlardan birisi Michael Burry. Elon Musk ise daha çok gösteri yapan bir hokkabaz gibi olayları hızlandıracak tweet’ler atıyor. Kendisi de durumlarla oynuyor. Arada bir de Bitcoin’i hızlandırıyor: Mesela az önce Tesla şirketinin 1.5 milyar dolarlık BTC aldığını SEC’e bildirmesi ile birlikte yeniden tüm zamanlar rekoru kırıldı.
Reddet kitlesinin arkasında akıl var, belki Rockefeller bile olabilir. Yazar Michael Lewis de bir kaç ay sonra yeni bir kitap çıkarıp, olayların perde arkasını ilginç ve eğlenceli bir biçimde anlatacak olabilir. Hepsi mümkün. Nasıl ki Lewis kimse konuyu bilmezken HFT (yüksek frekanslı alım-satım) konusunu işleyen bir kitap yazdı (Flash Boys) ve orada inovasyon yapan bir şirketin penceresinden olayları anlatıp, hepimize anlaşılır kıldı: İşte şimdi de çıkıp Reddet devrimini Michael Lewis dökümante edebilir, hiç şaşırmam.
Ülke Stratejileri
Gelelim Reddet akımının ülkeler boyutuna… Burada short’lanmış, yani hisseleri açığa satılmış bir şirket veya şirketler var. Yakın zamanda mercek altına girecek olan gümüş gibi madenler var. Ama acaba aynı şey ülke paraları için de yapılamaz mı?
Yani mesela short’lanmış ülkeler, Venezuela gibi İran gibi, hatta Türkiye gibi ülkeler silkinip de altına veya gümüşe endeksli kriptoparalar çıkartıp Wall Street ve FED’i silkeleyemezler mi? Pekala silkeleyebilirler. Bunun için bir alt- reddit grubu da yeterli olabilir.