Çin Merkez Bankası (PBoC) ilk kez dijital para biriminin white paper’ını yayınladı. Doküman Çin merkez bankası dijital para biriminin akıllı sözleşme programlanabilirliğine sahip olacağını doğruluyor.
PBoC, e-CNY olarak da adlandırılan dijital yuan projesinin dijital fiat para biriminin akıllı sözleşme özellikleriyle programlanabilecek şekilde tasarlandığını doğrulayan bir rapor yayımladı. Ancak resmi lansman için herhangi bir somut yol haritası veya zaman çizelgesi belirlemedi.
White paper 2014’te başlayan e-CNY girişiminin arka planını, özelliklerini ve ilerlemesini üst düzeyde açıklıyor. Dokümana göre, Çin’i e-CNY’nin araştırma ve geliştirmesine iten konular, kripto para birimlerinin ortaya çıkışı ve mevcut finansal sisteme getirdikleri riskler ve zorluklar şeklinde sıralanıyor:
“Blokzinciri ve şifreleme teknolojisini benimseyen Bitcoin gibi kripto para birimlerinin ademi merkeziyetçi ve tamamen anonim oldukları iddia ediliyor. Ancak, içsel değer eksikliği, akut fiyat dalgalanmaları, düşük ticaret verimlilikleri ve büyük enerji tüketimleri göz önüne alındığında, ekonomik faaliyetler için günlük olarak kullanılan para birimleri olarak pek hizmet edemezler. Ayrıca, kripto para birimleri çoğunlukla spekülatif araçlardır ve bu nedenle finansal güvenlik ve sosyal istikrar için potansiyel riskler oluşturur.”
Merkez bankası “Kripto para birimlerinin nispeten büyük fiyat dalgalanması endişesini gidermek için, bazı ticari kurumlar ‘stablecoin’leri’ piyasaya sürdü ve değerlerini egemen para birimlerine veya ilgili varlıklara sabitleyerek istikrar kazanmaya çalıştı” şeklinde konuştu. Bankaya göre, “kurumlar, uluslararası para sistemi, ödeme ve takas sistemi, para politikaları, sınır ötesi sermaye akışı yönetimi vb. için riskler ve zorluklar getirecek küresel stabil paraları piyasaya sürmeyi bile planlıyor”.
Akıllı Sözleşmeleri Destekliyor
e-CNY’nin tasarım özellikleriyle ilgili bölümde, dijital para biriminin yedi ana özelliğinden birinin programlanabilirlik olduğunu doğrulandı. Böylece Çin merkez bankası, e-CNY’ye programlanabilirlik özelliği ekleneceğini ilk kez resmi olarak açıklamış oldu:
“E-CNY, parasal işlevlerine zarar vermeyen akıllı sözleşmelerin uygulanması yoluyla programlanabilirliğe sahiptir. Güvenlik ve uyumluluk öncülüğünde bu özellik, işi kolaylaştırmak için önceden tanımlanmış koşullara veya iki taraf arasında kabul edilen şartlara göre kendi kendine ödeme yapılmasını sağlar.”
Önceki Açıklamalar ile Çelişiyor
Açıklama, bir dereceye kadar merkez bankası yetkililerinin 2018 ve 2019’daki açıklamalarda söyledikleriyle çelişiyor.
PBoC’nin dijital para birimi araştırma laboratuvarı başkanı Mu Changchun ve PBoC’nin başkan yardımcısı Fan Yifei, e-CNY’nin “programlanabilirlik” cephesi hakkında karşıt görüşler dile getirmişti. e-CNY’nin para birimi olarak rolünü daha iyi yerine getirmesine yardımcı olacak akıllı sözleşmeler ekleyebileceğini ancak akıllı sözleşmeler için para birimi rolünün ötesinde, “ekstra sosyal veya idari işlevler ekleyerek dijital para birimine zarar verebileceğini” söylemişlerdi.
Bununla birlikte Çin’in Chengdu kentindeki en son e-CNY denemesinde dijital para birimi, belirli amaçların sınırlı kullanımını halihazırda test ediyor. Bu denemede e-CNY, yalnızca metro ve otobüs biletleri ve ortak bisiklet hizmetinde kullanılabilecek şekilde tasarlandı.
PBoC’nin yetkilendirdiği düzinelerce patent aynı zamanda, e-CNY’nin fonların amaçlanan hedeflere harcanmasını sağlamak için işlemlerin izlenmesine yönelik teknoloji yeteneklerine de işaret ediyor.
PBoC ayrıca white paper’a 30 Haziran itibariyle, Çin’in birçok şehrinde gerçekleştirilen e-CNY denemelerinde, 20 milyonu bireysel e-CNY cüzdanı ve 3.5 milyonu ise kurumsal e-CNY cüzdanı aracılığıyla olmak üzere toplam 34.5 milyon yuanlık (3.5 milyon dolara karşılık gelen) 70 milyon işlem gerçekleştirildiğini ekledi.
