Bu haftaki yazımda tamamen yapay zekâ alanına odaklanmayı planlıyordum. Ancak piyasa koşulları risk metriği, global likidite, onchain ve teknik analize değinmeyi gerektiriyor. Bu nedenle bu başlıklarla ilgili verileri paylaştıktan sonra Bittensor ekosistemi ile ilgili detaylara geçmek istiyorum.
Bitcoin
Risk metriği 50 seviyesinde. MVRV, SOPR, kısa vadecilerin maliyeti gibi metriklere baktığımızda orta bölgede yer aldıklarını ve fiyatın yükselmesi için gerekli altyapının hazır olduğunu söyleyebiliriz.
Döngüsel analize baktığımızda Bitcoin’in yukarı yönlü kırılım şansını iyi değerlendiremediğini ve güç toplamak için yeni likidite alanlarına yönelebileceğini görüyoruz. Bu analize göre Eylül ayında güç toplayıp yılın son çeyreğinde döngü tepesini görmemiz muhtemel.
Global likidite penceresinden baktığımızda geçtiğimiz haftalardaki yazılarımda ağustos ayında bir tepe görüp sonrasında düzeltme ihtimâlinin yüksek olduğundan çokça kez bahsetmiştim. Güncel likidite hareketlerine bakınca döngüsel analize paralel bir yapı görüyoruz.
Onchain verilerine göre yatırımcılarda pek bir alım hevesi yok ancak çok fazla satış yapan da yok (uzun vadeciler koyu mavi: kârda, kısa vadecileri koyu kırmızı: kârda, açık renkli kısımlar zarar edenleri gösteriyor ve yok denecek kadar az). Küçük yatırımcılar alımlarını yapmış, büyük yatırımcıların veya yeni yatırımcıların Bitcoin alıp fiyatı artırmasını bekliyorlar. Mevcut durumda Bitcoin fiyatı biraz düşse de satış hevesi düşük görünüyor.
Noktaları birleştirdiğimizde önümüzdeki günler için nispeten düşüş yönlü bir testere piyasası bekleyebiliriz. Bitcoin 2024 ve 2025’te bu tarz dönemlerden geçti. Sonrasında ise artan talep sayesinde yeni zirveler gördü. Bu senaryoyu bir kez daha yaşamamız muhtemel görünüyor. Ancak hem düşüş hem de yükseliş yönlü senaryoları düşünmeliyiz.
Yükseliş yönlü MVRV, Fibonacci grafikleri 132-150 bin dolar seviyelerini hedef olarak gösterirken talep bölgeleri 100-110 bin dolar bölgelerine işaret ediyor. Ben her zaman olduğu gibi risk metriğini takip edip ona göre hareket etmeyi ve sizi güncellemeyi planlıyorum.
Ethereum
Risk metriği 41 seviyesinde. Ethereum çok hızlı bir fiyat artışı sergilediği için bazı metrikler sıcak ve bir süre durulması faydalı olabilir ancak yine de yükseliş için önünün açık olduğunu söyleyebiliriz. Bitcoin dominansının aşağı yönlü kırılması bu metriğin hızlı yükselmesi için ön şart olarak görünüyor.
ETH / BTC grafiği hâlen güçlü görünüyor. Market bir süre güç topladıktan sonra Ethereum ve ekosisteminin tekrar momentum yakalayabileceğini, bu döngüde en azından 0,053 seviyesini görmemiz gerektiğini düşünüyorum. Eğer Bitcoin 132 bin dolar seviyesini görürse ve ETH / BTC grafiği bu bahsettiğim seviyeye ulaşırsa Ethereum 7 bin dolar seviyesine ulaşmış olacak.
Başta ABD olmak üzere tüm dünyada merkeziyetsiz finans, stabilkoin, tokenizasyon gibi başlıklarda çokça gelişme yaşanıyor. Bunların Ethereum ve ekosistemi için pozitif bir hava oluşturması en muhtemel senaryo.
Bittensor ekosistemine giriş
Yapay zekâ asistanları, compute/GPU projeleri, prediction/tahmin modelleri, verification/kanıtlama projeleri, DeFi projeleri, veri/model geliştirme projeleri derken yüzlerce subnet/proje mevcut. Bunların içinden en iyileri ayıklamak epey emek istiyor. Doğru kaynakları kullanarak, proje ekipleriyle görüşerek, gizli ve/veya beta sürümde olan araçları kullanarak birlikte olabildiğince ilerlemeye çalışalım.
Eskiden Bittensor’un subnet sistemi doğrulayıcıların (validators) ekosistem projelerinin (subnet) modellerini değerlendirerek model kalitesine göre ödül dağıtımı yapması şeklinde çalışıyordu. Doğrulayıcıların sistemi kendi çıkarlarına göre kullanıp tüm TAO kaynaklarını birkaç projeye dağıtmaları, üretilen tüm modelleri değerlendirmek için gerekli zamana ve bilgiye sahip olmamaları gibi nedenlerle daha adil ve yenilikçi bir model geliştirilmesine karar verildi.
2025 başında Dynamic TAO (dTAO) devreye girdi ve bu yeni sistemle her subnet için bir token (genel ismine Alpha deniliyor) oluşturuldu. Değerlendirme işi doğrulayıcılardan çıktı ve kullanıcılara & yatırımcılara geçti.
Bir örnekle şu şekilde açıklayabilirim: Diyelim ki Subnet 64 (Chutes) tokeni almak istiyorsunuz. Bunu elinizdeki TAO ile alabiliyorsunuz. Siz alım yaptığınızda ilgili havuzdaki Chutes miktarı azalıyor, Bittensor (TAO) miktarı artmış oluyor ve token fiyatı TAO’ya göre artıyor.
Sizin Chutes almanız için de bu projenin iyi bir ürün sunması, birçok kullanıcı tarafından kullanılıp reklamının yapılması gerekiyor. Kısacası artık subnet token fiyatının kontrolü doğrulayıcılardan çıkıp ürünün kalitesine ve kullanıcıların & yatırımcıların davranışlarına göre şekilleniyor.
Hangi subnet iyi iş yapar ve kazandırır?
Bunu iyi anlamak için ilgili havuz sistemini bilmek gerekiyor. Bittensor her bir blokta 1 TAO ödül olarak dağıtıyor ve günde 7200 TAO dağıtılıyor. Dağıtılan bu ödüllerin bir kısmı ilgili havuzlara dahil oluyor. Eğer havuzda TAO miktarı artarsa Alpha token fiyatı düşer, bu nedenle bu arzı karşılayacak bir talep oluşması gerekiyor.
Bunu takip edecek güzel bir TAO web sitesi hazırlanmış. Buna göre TAO emisyonu (token salınımı: yeşil) subnet token (alpha) talebinden fazla görünüyor. Buradan genel olarak subnet token fiyatlarında TAO fiyatına göre düşüş eğilimi var diyebiliriz. Tabii ki 150’nin üzerinde subnet olduğunu ve her birinin farklı fiyat aksiyonu göstereceğini de bilmemiz gerekiyor.
Hangisi iş yapar dediğimizde 2 üstte paylaştığım görsel subnet projelerinin market değeri büyüklüğüne göre sıralanmış halini gösteriyor (SN64, 56, 8, 4, 44 gibi). Büyük yuvarlaklara sahip projeler tanınmış, global hesaplar tarafından paylaşılan ve iyi ürünlere sahip projeler.
Subnet projeleri Base ağında da alınıp satılmaya başladı. Bu tarz geliştirmeler subnet tokenlerine olan talebi artıracaktır. Ayrıca yıl sonunda Bittensor halving ile birlikte tokenominin iyileşmesi subnet fiyatlarına da pozitif yansıyacaktır. Ancak en önemli konu subnetlerin iyi bir ürün sunmaları, global hesaplar tarafından paylaşılmaları ve talep görmeleri. Ben de bu konuda kendi payıma düşen analizleri yapmayı planlıyorum.
Öne çıkan subnet projeleri
Şu anda bu alanda uzman ve marketi yönlendirebilecek olan isimlerden 3 tanesi 0xJeff, 0xPrismatic, S4mmy. Bu yazımda onların ön plana çıkardığı birkaç projeyi listeleyeceğim. Önümüzdeki haftalarda araştırmalarımı derinleştirip birkaç proje ekibiyle görüşüp iyi ürün sunan ve fiyatlanabilecek projeleri tespit etmeye çalışacağım.
- Templar (Subnet 3) – Merkeziyetsiz AI model geliştirilmesi için GPU sunan bir subnet.
- Chutes (Subnet 64) – Server olmadan inference/etkileşim sağlayan bir subnet (Rayon Labs tarafından destekleniyorlar).
- Gradients (Subnet 56) – Kod gerektirmeden herkesin görsel, yazı üretebileceği bir subnet.
- Masa (Subnet 42) – Sosyal medyadan scraping ile veri çeken ve yapay zekâ asistanlarına bu verileri sunan bir subnet.
- Dippy Roleplay (Subnet 11) – Dippy AI ekibi tarafından desteklenen, yapay zekâlı bir arkadaş/sevgili ile muhabbet edebilmeyi sağlayan bir subnet. Mobil bir uygulaması olduğundan bahsediliyor.
- Tensorplex Dojo (Subnet 52) – Bir verinin insan tarafından doğrulanması için gerekli altyapıyı sunan bir subnet. Katılımcılar sağladıkları hizmet sayesinde TAO kazanabiliyor şeklinde bir bilgi mevcut.
- Score Vision (Subnet 44) – Geçmiş tüm maçları analiz ederek canlı bahisler için veri sunan bir subnet. Polymarket ve benzeri platformlarla entegrasyonu hem 0xJeff hem de 0xPrismatic tarafından öne çıkarılması ilgimi çekiyor.
- BitMind (Subnet 34) – Deepfake analizi için çalışan bir subnet. Bir verinin gerçek insan ya da yapay zekâ modeli tarafından üretildiğini tespit etmek üzerine çalışıyor.
- Protein Folding (Subnet 25) – Merkeziyetsiz bilim (DeSci) alanında protein yapıları simülasyonları üzerine çalışan bir subnet. Ne demek istediğini henüz tam bilemiyorum açıkçası. Macrocosmos tarafından desteklenmesi dikkatimi çekiyor.
- 404-GEN (Subnet 17) – Yazı ile 3 boyutlu varlık üretilmesini sağlayan bir subnet. Oyunlar, AR/VR gözlükleri için çeşitli entegrasyonları mevcut. Unity entegrasyonu sunan bir model geliştirme aracı da üretmişler.
- Zeus (Subnet 18) – makine öğrenmesi ile hava tahmini yapan, buna göre dünyada hangi ürünlerin (kakao, mısır vb.) fiyatının artıp düşeceğini hesaplayan bir subnet. Geleneksel modellerden daha hızlı ve isabetli çalıştığına dair çok fazla içerik var bu nedenle ilgimi çekiyor.
Sonuç ve tavsiyeler
Bittensor ekosistemini daha derinden analiz edeceğim. Yeni bir yapay zekâ trendi oluştuğunda yükselme potansiyeli olan projeleri bu sayede çok daha kolay tespit edebileceğimi düşünüyorum. Ayrıca Virtuals, CreatorBid gibi farklı ekosistemleri de inceleyeceğim. Haftaya Almanak, Giza, Onfinit gibi DeFi + AI projelerinin potansiyelinden de bahsetmeyi planlıyorum.
Genel olarak market koşullarına baktığımızda ise portföyüme çok fazla dokunmadığım, Bitcoin & Ethereum ve stabilkoinlerimin bir kısmı ile özellikle Hyperliquid (HyperEVM) ekosisteminde potansiyel airdrop için işlemler yaptığım bir dönemdeyim. AAVE ve FLUID pozisyonlarımı yaklaşık 2x seviyesinde kapattım.
Her yazımda olduğu gibi risk yönetimi ve cüzdan güvenliği konularını hatırlatmak istiyorum. İnsan bir hevesle kendini kaptırıp ani kararlar verebiliyor. Böyle aksiyonlar alacaksanız kendinize ayrı bir cüzdan açıp içine kaybedebileceğiniz kadar bakiye eklerseniz en azından kayıp miktarınız belli olur, kazanırsanız zaten her şey yolunda demektir.
