bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 70,160.80 0.71%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,549.40 0.80%
bnb
BNB (BNB) $ 615.80 4.89%
solana
Solana (SOL) $ 185.67 0.26%
xrp
XRP (XRP) $ 0.628704 1.26%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.651934 0.16%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.214269 1.03%

“Too Big To Fail” Banka Diye Bir Şey Yokmuş!

778346 90250572

Batmayacak denli büyük (too big to fail) bankalar da batabiliyormuş. Son günler bize bunu öğretti. İsviçre’nin iki büyük bankasından biri olan Credit Suisse batma noktasına gelince İsviçre Merkez bankası’nın zoruyla en büyük rakibi olan UBS tarafından satın alınmak zorunda bırakıldı. Her iki bankanın hissedarları da bu alıma itiraz etse de kimse onlara fikirlerini sormadı ve işlem 19 Mart Pazar gecesi geç saatlerde gerçekleşti. 

Tanım olarak, batmayacak denli büyük, ya da başka bir deyişle, batırılamayacak kadar büyük bankalara SIFI (Systemically Important Financial Institution) deniliyor. 

Sistemik olarak önemli bir finansal kuruluş (SIFI), başarısızlığı bir mali krizi tetikleyebilecek bir banka, sigorta şirketi veya mali kurumdur. Halk arasında “batmayacak denli büyük” olarak anılırlar”. [Kaynak:1]

İşte bu tanımla ifade edilen ve dünyanın batırılamayacak kadar büyük bankalarının tam listesine bir bakalım. Kasım 2022 itibariyle, FSB (Finansal Stabilite Kurulu) tarafından güncellenen listede tüm dünyanın batırılmayacak denli büyük bankaları gruplanmış büyüklük sıralamasıyla şunlar: [Kaynak:2] 

1. JP Morgan Chase (dördüncü ve en yüksek kategori) , 

2. Bank of America, 3. Citigroup, 4. HSBC (üçüncü sınıf kategori), 

5. Bank of China, 6. Barclays, 7. BNP Paribas, 8. Deutsche Bank, 9. Goldman Sachs, 10. ICBC, 11. Mitsubishi UFG, (ikinci kategori bankalar) 

12. Agricultural Bank of China, 13. Bank of NY Mellon, 14. China Construction Bank, 15. Credit Suisse, 16. Groupe BPCE, 17. Groupe Credit Agricole, 18. ING, 19. Mizuho, 20. FG Morgan Stanley 21. Royal Bank of Canada, 22. Santander 23. Société Générale Standard Chartered 24. State Street 25. Sumitomo 26. Mitsui FG 27. Toronto Dominion 28. UBS 29. UniCredit, 30. Wells Fargo 

(bunlar da en düşük olan birici kategori bankalar). 

İşte bu 30 banka arasında bulunan Credit Suisse Group AG, yine listedeki UBS Group AG tarafından 3 milyar İsviçre frankına (3.3 milyar USD) tabanca zoruyla satın almak durumunda bırakıldı. İsviçre Merkez Bankası’nın baskısıyla, daha değerli UBS hisselerini ucuzlatılmış CS hisseleriyle değiştirmek kaydıyla iki banka UBS adı altında evlendirildi. Bu işlemi 48 saat içinde yapılsın diye dayatan İsviçre merkez bankasının 2022 yılı zararı ise 143 milyar dolar. Yanlış duymadınız!

Bir Gariplik Var Bu İşte:

Credit Suisse’in (CS) sorunları Silicon Vadisi Bankasının kapatılmasından çok önce başlamıştı. Geçen yılın sonlarında bu bankanın müşterileri hesaplarındaki paraları çekmeye başlamışlardı. ABD’deki banka batışlarının ardından Avrupa’ya sıçrayan panik dalgası ile CS’in hisseleri satılmadan önceki son iş gününde 1.86 İsviçre frangı ediyordu. 

Normalde ülkelerinin en büyük iki bankasından birisinin diğerini almasına İsviçre devletinin mali otoritesi asla izin vermezdi, tekel olur diye, dahası UBS bankası, en büyük rakibi Credit Suisse’in batıyor olmasına sevinip üstüne bir de ölü toprağı atmak isterdi ama gelin görün ki, CS’in batışının global bir bank run’ı tetikleyeceğini sezinleyen İsviçre mali otoritesi, bu defa satışa izin vermek bir yana, UBS’i zorlayarak ve merkez bankasından milyarlarca franklık garantiler verilmesini de sağlayarak bu zoraki evliliği bir hafta sonunda gerçekleştirdiler.

İsviçre Merkez Bankası, daha önce 2008 krizinde UBS’i “bailout” denilen işlemle batıştan son anda kurtarmıştı. O dönemde çok eleştirilen bu hareketten sonra banka kendi vatandaşlarına söz vermiş ve bir daha asla banka kurtarmayacaklarını ifade etmişti. İşte bu eski sözünü yutmamak adına da bu defa yapılan hareketin bir bailout olmadığını defalarca söylemek zorunda kaldılar. Ancak yapılan bal gibi bir bailout idi. Bu işin içinde zorlamalarla dolu hareketler olduğunu gördük, hatta fiyatta UBS’e baskı yapıldığı ve CS’in hafta sonunda sıfıra doğru çakılan hisse değerinin üzerinde bir değere devlet zoruyla kabul ettirildiği anlaşıldı. 

Tabii bu zoraki evlilik gerçekleştikten sonra da ateş sönmedi ve iki bankanın da hisseleri Pazartesi günü çakıldı. Daha da kötüsü, CS ile birleşmiş yeni UBS’in CDS primleri de yükselmiş ve tehlikeli boyutlara gelmişti. Ancak sonradan bu biraz soğutuldu. Yine de UBS’in sistemik olarak batabilecek bankalar listesinde kalmaya mhtemelen devam edeceğini de söyleyeyim. 

Sıra Kimde?

Bu çöküşlerin hepsinde aynı tema hakim: Şu anda dünyanın büyük bankaları mevduatlarını uzun vadeli ABD hazine bonoları almakta kullanmışlarken, onlara bu bonoları satan Fed, aynı anda başka bir tarafta kendi sattığı bonoların değerini düşürmekle uğraşıyor. ABD’de 333 adet daha küçük bankanın maddi öz sermaye yeterlilik oranlarının risk eşiğinin altında olduğunu Fed’in kendisi açıklamışken [Kaynak: 3] ve buna ek olarak, Wall Street Journal 186 bankanın daha Silicon Valley Bankası ile benzer durumda olduğunu yazmışken [Kaynak:4 ve Kaynak:5], Fed çıkıp tüm bankalar sağlam durumda diye açıklama yapabiliyor. WSJ adlı gazete 186 banka ile ilgili haberinin başlığında “Dozens of banks may have similar risks…” yani, “düzinelerce banka aynı riskli durumda olabilir” diyebiliyor. Düzinelerce nerede 186 nerede?

Bundan sonra sırada hangi büyük banka var? Adı sınırda olan bankalar listesinde geçenler arasında CDS risk primi en yüksek olan banka Deutsche Bank. Sıra ona mı geldi? 

İşin kötüsü bu saydığım bankaların hepsi, yani, Credit Suisse, UBS ve Deutsche Bank her üçü de çok daha önemli bir başka grup içinde yer almaktalar: 

Benim önceki yazılarımda, buketçi ya da balyacı dediğim, orijinal terimi “bulge bracket banks” olan bir grup banka, Fed tarafından basılan ve çoğaltılan paraların balyalar şeklinde daha küçük bankalara dağıtılmasını, yani satılmasını sağlıyorlar. Özetle bu bankalar bir çeşit Fed ya da BIS acentesi gibi çalışıyor. (BIS, tüm dünya merkez bankalarının merkezinde durup onların denetimini yapan Basel’deki bankalar bankası.)

Balyacı Bankalar (Bulge Bracket Banks)

Wikipedia tarifinden:

Balyacı bankalar, danışmanlık ve finansman bankacılığı hizmetlerinin yanı sıra hisse senetleri, krediler, emtialar ve bunların türevleri dahil olmak üzere çok çeşitli finansal ürünler hakkında satış, piyasa yapıcılığı vb. işler yaparlar. Ayrıca, 1980’lerde ipoteğe dayalı menkul kıymetler (MBS), 1990’larda kredi temerrüt takasları ve 2000’lerde ve bugün teminatlı borç yükümlülükleri (CDO), karbon emisyon ticareti ve sigorta gibi yeni finansal ürünlerin icat edilmesinde de yoğun bir şekilde yer almaktadırlar”. [Kaynak:6]

Gördüğünüz gibi daha önce sorun yaratmış tüm finansal enstrümanları da inşa eden bu bankalar olmuş. Eğer bunlar teker teker batmazlarsa sırada başımıza saracakları yeni araç, karbon emisyon ticareti olacak.  

Bu bankaların da listesi şöyle:

1. Bank of America (ABD)

2. Barclays (İngiltere)

3. Citigroup (ABD) 

4. Credit Suisse (İsviçre)

5. Deutsche Bank (Almanya)

6. Goldman Sachs (ABD)

7. JP Morgan Chase (ABD)

8. Morgan Stanley (ABD)

9. UBS (İsviçre) 

(Not: Bu dizilim 2020 yılı itibariyle Kanada’lı Corporate Finance Institute tarafından hazırlanmıştır.)

Şimdi, merkez bankalarının en merkezinde yaratılan dolarları balya balya kasasına alıp sonra da dünyaya satan bu dokuz bankanın 4 numarası ile 9 numarası,  tabanca zoruyla geçen Pazar akşamı aleacele evlendirildiler. Her ikisinin de yararına olmayan bu zorunlu evlilik ile listedeki balyacı sayısı sekize düştü.

Tüm Bunlar Bizi Neden İlgilendiriyor?

Evet, tüm bu olaylarda bizler, kripto ekosisteminin analizcileri olarak neden bunlarla ilgileniyoruz onu da yazayım. Biz bu oyunda sahnede birbirini yiyen gladyatörleri koltuklarından izleyen Romalı vatandaşlarız. Bankalar ve para sisteminin sonunu baştan söylediğimiz için sadece çekirdek çıtlayarak sahadaki kanlı dövüşü izliyoruz. Bizler Bitcoin gibi kripto paraların sınırlı sayıda üretilme ve değer saklamak için alternatif olmak gibi özelliklerini, bunun önemini on yıldır bıkmadan usanmadan anlatan kişileriz. Sınırlı varlıkların sınırsız olarak üretilen ve konfeti gibi çılgınca dağıtılan fiat paraların, adı ister dolar olsun ister İsviçre frangı, bugünlerde izlediğimiz sistemik sorunları yaşayacağını senelerdir söylemekteydik. Şimdi günü ve saati geldi. Ne mutlu ki bu defa arenada, dövüş alanında olan bizler değiliz. 

Kaynak:

1- https://en.wikipedia.org/wiki/Systemically_important_financial_institution

2- https://www.fsb.org/2022/11/2022-list-of-global-systemically-important-banks-g-sibs/

3- https://archive.is/1QA4q#selection-2325.0-2325.170

4- https://archive.is/MTGuh

5- https://cointelegraph.com/news/more-186-us-banks-well-positioned-for-collapse-svb-analysis-reveals

6- https://en.wikipedia.org/wiki/Bulge_bracket

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

btchaber bh logo

Cemil Şinasi Türün

30 yılı aşkın tecrübesiyle fintech ve pazarlama dünyasındaki öncü isimlerden olan Cemil Şinasi Türün bilgisayar oyunlarından üç boyutlu sanal dünyalara kadar pek çok çalışmaya imza attı. Yerel ve uluslararası firmalar için kampanyalar hazırlayan Türün; teknoloji, blokzincir, kripto para ve dijital varlık konularında projeler üretti.
https://cemilturun.medium.com/





Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
btch x banner
btch youtube banner
Bağlantıyı kopyala