Blokzinciri ve kripto para dünyasının önemli isimlerinden Cemil Şinasi Türün, Erkan Öz ve İsmail Hakkı Polat, Paribu sponsorluğundaki BTCHaber canlı yayını KriptoVeteran’da buluştu.
KriptoVeteran buluşmalarının dokuzuncusu dün gerçekleştirildi. Kripto para dünyasının tanınmış üç ismi canlı yayında bir araya gelerek geçtiğimiz günlerin önemli gelişmelerinden biri olan “GameStop” olaylarını değerlendirdi. Bu bölümün konusu şu şekildeydi:
“Reddit kullanıcılarının desteği ile oldukça büyük bir yükseliş ve hareketlilik yaşayan, sosyal medya ve alım satım platformlarından, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) kadar, birçok kurumu harekete geçiren WallStreetBets grubunun, Wall Street’e başkaldırısının piyasaları nasıl etkilediği değerlendirilecek.”
Neler Konuşuldu?
İsmail Hakkı Polat, öncelikle “akıllı kalabalıklar (smart mob)” olarak adlandırılan bir kavramdan bahsetti. GameStop olayının bir akıllı kalabalık olayı olduğunu söyleyen Polat, bunun dünyaya hakim olmaya başladığını ifade ederek sözü kendi bakış açılarını paylaşmak üzere Erkan Öz ve Cemil Şinasi Türün’e bıraktı. Öz şunları söyledi:
“Reddit’in WallStreetBets alt dizinindeki kullanıcılar, GameStop hisselerinde hisselerin düşeceği öngörülerek oluşturulmuş çok fazla short pozisyon fark ediyorlar ve satın alırsak zarara sokarız para kazanırız diye düşünüyorlar. Bu ise daha sonra bir intikama dönüşüyor. Büyük yatırımcılar tarafından hor görülen kullanıcılar, geleneksel finansa bir mesaj göndermek istediklerini açık açık söylüyorlar. Geçen hafta küçük yatırımcılar kazançlı gibi görünüyordu ancak bu hikaye henüz bitmedi. Bu olaydaki en önemli nokta, küçük yatırımcılar ya da WSB ve etrafındaki insanların 2018 krizi ile bağlantıları. Bunlar anlaşılmadan GameStop olayı analiz edilemez.”
2018 Krizi Önemli: “Bu Bir Pump – Dump Grubu Değil”
Öz, olayın 2018 krizi ile olan bağlantısına dikkat çekti. Kurulu düzeni savunanların olayı yanlış bir şekilde tanımladığını söyleyen Öz, olayın bir “dijital ayaklanma” olduğunu söyledi:
“Finansal sisteme zarar vermeye çalışanlar, 2018’de büyük sıkıntı yaşayan insanlar. 2018’de halkı batıran, kızgınlığa sevk eden bu krize ve para basmalara değinmeden bu olayı açıklamaya çalışıyorlar…. Aşırı risk almayı cezalandırmak istemişler. 2018’de yapılan haksızlığı, para basma olayını anlatmadan boşa anlatmış olursunuz. Bazı insanlar çıkmış romantikler diyor. Darbe ve anarşi diyenler var… Bu tip değerlendirmeler, kurulu düzeni savunma “aydınlığı”dır. Burada olan şey dijital bir ayaklanmadır. Sonunda bunu kabul ettiler. Ama buradaki sömürü aydınları bunu kabul etmedi.”
Öz, olayı indirgemeye çalışan grupları da eleştirdi:
“Bunu bir pump/dump grubu olarak göstermeye çalışıyorlar. 10 milyon üyeli bir pump grubu olur mu? Bu artık sosyo-ekonomik bir hareket olmuş… Olayın 2018 krizindeki haksızlıklarla bağlantısını koparıp kurulu düzeni savunma çabasına girdiler.”
Polat ise olayı bir hack olarak tanımladı ve Türün’e “Reddit gibi açık platformlarda açık pozisyonlar biliniyor ve ona göre hack pozisyonu alınıyor. Sen bunu nasıl görüyorsun? Bu bir hack mi?” sorusunu yöneltti. Türün şunları söyledi:
“Evet aynen öyle. İnternet üzerinden yapılan bir flash mob’un finansa uyarlanması. Reddit’te olması çok manidar. Burada bir araya gelip bu gücü ortaya koymak bunu ispatlıyor. Enformasyon asimetrisi diye bir şey var. Eskiden enformasyon her yere eşit şekilde dağılmıyordu. Şimdi ise internet ve Reddit gibi platformlarla, enformasyonun yayılmasıyla bu yerini enformasyon simetrisine bıraktı ve merkezi sistemde oturup para kazananlar, manipülasyon yapanlar bundan sonra nasıl olacak? Bu iş ilk defa GameStop’ta test edildi.”
Türün’ün odak noktası ise Michael Burry idi:
“Michael Burry, şu anda Amerika’da hisse senedi piyasasında fiyat oluşmuyor dedi. Yani fiyatlar sahte dedi, hisseler olması gereken fiyatta değil dedi. Belki de patlatalım gitsin dedi. Bunların hepsinin olasılığı var. Kesin olarak bilemiyoruz tabii… Bütün bunlar ile enformasyon asimetrisinin kayboldu ve bu 2018’de bastırılmaya çalışılmış olan olayların cevabını verebilmenin bir yolu bulundu. Bunu yol, Robinhood değil. Reddit’ler, DeFi, merkeziyetsiz borsalar… Peki aynı şey Uniswap üzerinden yapılınca nereye telefon edeceksiniz?”
Daha sonra ise Polat konu ile ilgili görüşlerini paylaştı:
“Smart mob yani kurnaz dijital topluluklar, 2000’li yılların başından itibaren ICQ, WhatsApp sosyal medya gibi alanlarda bir araya geliyorlar. Bazı konuları tartışıyorlar ve sanal veya fiziki olarak saldırıyorlar. Sistemin dışından geldiği için anarşist yönü de var ancak arka planına bakıldığında genelde bir hakkaniyetsizliğe rastlıyoruz.”
Polat bu tür riskli işlemlere giren ve emeklilik fonları yöneten Melvin Capital’i eleştirdi ve herkes küçük yatırımcıyı eleştirirken, Melvin Capital’in yaptığı bu eylemi eleştiren hiçbir platform olmadığına dikkat çekti:
“Mesela bu tür işlemlere giren Melvin Capital’ın emeklilik fonları bu şekilde riske girmiyor mu? Bunları sorgulayan bir kanal oldu mu? Küçük yatırımcılar yerine bunu tartışmak lazım.”
Öz daha sonra dikkat çeken bir ayrım yaptı ve şunları söyledi:
“DOGE ve gümüşte olanlar ile GME’yi ayırmak gerek. DOGE ve gümüşü gerçekleştirenler farklı ve WSB’yi taklit eden gruplar. DOGE ve gümüştekiler bu işten para kazanır mıyız diye düşünenler… Bu tarz doğal olmayan hareketler, çok sağlıklı hareketler değil. Ancak bazen bazı kişiler fırsat görürler işlem yaparlar, GME’de olanlar buydu. Hisse senetleri 500 dolardan 100 dolara düştü kaçan olmadı.”
Geleneksel Finansal Sistemin Büyük Oyuncuları Destekledi
Daha sonra Polat Türün’e “Bu olay, WallStreet’in düzenine karşı olan varlık sahibi insanları ve Elon Musk gibi insanları da harekete geçirdi. Bunun arkasında ne var?” sorusunu yöneltti. Türün ise şunları söyledi:
“Bunlar spekülatif, kesin bilgi olarak alınmasın ama bu ekmek kırıntıları var mı var. Atmasyon değil, gerçekten var bu kırıntılar… Silikon Vadisi’nin ana yatırımcısı Rockefeller’mış. Herkes bunu bir anlasın. Bu durum değişmedi. Elon Musk mesela, bir silikon vadisi insanı. Bu GME olayının içinde BlackRock’ı görüyoruz. Chamath Palihapitiya o da Silikon Vadisi girişimcisi, tweet’leriyle destek oldu. Musk’tan daha kuvvetli destek oldu. Sonra da CNBC spikerine “2018 krizinde neredeydiniz?” diye sordu. Gözüken şu ki, onlar da artık Wall Street’in balon şişirdiğini net bir şekilde ortaya koymak için harekete geçmişler. Daha önce yazı yazıyorlardı ama artık net bir şekilde harekete geçmişler. Bu aksiyon alıp geçmeyi, sözünü ettiğim ekmek kırıntıları ile söylüyorum ancak eğer doğru çıkarsa devam olursa şöyle şeyler gelir. Bu hisseler merkeziyetsiz bir platform üzerine yerleştirilirse, wrap edilirse, bunu kapatmak mümkün olmayacak. Tesla’da bu oldu. Tesla’yı short’ladılar, açık pozisyon gösterdiler. Tesla aslında son derece çomak sokucu bir iş yapıyor geleneksel otomobil sektörüne ama dolaylı olarak doğayı kirleten petrol gaz şirketlerine… Şimdi bu şirketlerin en büyüğü Rockefeller ancak şu anda bunlar da doğanın dengesinin bozulduğunu kabul edip buradan artık bunu Wall Street balonu ile söndürmeye karar vermiş olabilirler. Çünkü gidişat çok kötü… Yani burada doğal dengenin bozulması gerçek bir olay. Buna karşı argümanlar var ancak kritik bir seviyeye geldiğini görüyoruz hepimiz. Özetle, geleneksel finans ile teknoloji çocukların savaşını daha da net yaşayacağız.”
Polat programın başında yaptığı akıllı kalabalıklar referansını güçlendirdi ve bu işin teknolojide değil pratiklerde olduğu söyledi. “Bunlar daha da gelişecek. Bunlar kanun koyucular o kişilere engel olduğunda sosyal medya üzerinden örgütlenecekler. Pek önümüzdeki dönem nasıl bir gelişme bekliyorsunuz ekonomi ve finans ile birlikte?”
Öz şunları kaydetti:
“SEC önce gençlere sonra fonlara yönelik bir uyarı yayımladı. Burada yapılması gereken haksızlıklara yönelik çareler üretilmesi… Bunu birileri manipüle etmiş olabilir ama kimse siyasi ve sosyal bir olarak zayıflık olmadan bunu yapmaz… 2018’de yaptıklarınızı geri almazsanız hem sistemi krizden krize sokacak hem de dijital ayaklamalarla uğraşacaksınız. Sürekli piyasaları itmeyeceksiniz. Bu işler bitmediği sürece, ABD jandarmalık yaptığı sürece hem bu tarz krizleri yaşanmaya hem de kalkışmalar görmeye devam edeceğiz.”
Türün ise Öz’ün söylediklerinin hepsine katıldığını ifade etti ve şunları söyledi:
“Bilinçli olarak arkada teknolojiyi kullanan ve bunları hesaplamış olan bir kitle var. Bunlar -şişmiş olan borsadaki hisseler, burada balon Bitcoin değil burada balon Amerika’daki hisseler. Altını, gümüşü hiç konuşmayalım… Altını, gümüşü nasıl bastırdıkların hepimiz biliyoruz Erkan hocanın videolarında var.”
Kripto Para Piyasası GameStop Olayından Nasıl Etkilenir?
Polat daha sonra Öz ve Türün’e kripto para piyasasının GME olayından nasıl etkileyeceğini sordu. Türün şunları söyledi:
“2020’de tamamen araç geliştirmekle uğraşıldı. DeFi ne ki cürmü ne kaç milyarlık iş denildi…Göreceğiz diyorum ben.”
Öz de Türün gibi bu tür olayların DeFi gibi merkezsiz sistemlere yarayacağını söyledi:
“Bütün bu tarz olaylar, dağıtık sistemler ve kripto paralara yaracaklar olaylar. Birçok kişi bu oyunun hileli olduğunu gördü. Sosyal medyadan, Google’a kadar birçok platform müdahale etti. Bu nedenle, merkeziyetsiz sistemlerin değeri daha iyi anlaşılacak. DeFi’da çok büyük bir atılım yapılıyor. Hem yazılım hem de sistemler bakımından. Ethereum 2.0, buna alternatif Polkadot, Cardano vb. bir sürü sistem geliyor. Bunlar bize merkeziyetsiz, hiç para harcamadan listeleme yapılabilen, insanların toplanabilecekleri ve 365 gün işlem yapabilecekleri bir ortam kuracaklar. Bunun teknoloji fiziki altyapısı oluşturuldu. Ayaklanmalar da bunun sosyal tarafını oluşturdu. Ben izleyenlere şunu söylemek istiyorum. Neresi pump’lanacak diye bakmayın. Meseleye böyle yaklaşmayın. Bu nereyi değer olarak yükseltecek: DeFi, blokzinciri, Bitcoin başta olmak üzere kripto paraları daha da kıymetlendirecek bir mesele. İşin içine girenler, biz ne yaparsak yapalım olmayacak, merkezi sistem hileli, ne yaparsak yapalım alternatif sistemi daha da geliştirmek lazım diye düşünecekler. Bu sistemin arkasından klasik finanstan da yatırımcı, düşünce sahibi insan geliyorsa, asıl büyük patlamanın bu taraflarda olacağını görmek lazım.”
Polat ise, Türün ve Öz’ün yorumlarını “her rol Roma’ya finans piyasasında her yol kripto paralara, Bitcoin’e çıkıyor” diyerek destekledi.
Yayının tamamını aşağıdaki bağlantı üzerinden izleyebilirsiniz.
