2022, kripto para sektörü için olaylarla doluydu. Aynı zamanda birçoğu kripto para fiyatlarını olumsuz etkiledi ve sektörü yeni bir kripto ayısına itti. Ancak, her fırtınanın ardında bir gökkuşağı vardır. Zor olaylardan alınan dersler, genel gelişimi daha iyi ürünlere, daha sürdürülebilir modellere ve kitlesel benimsemeye doğru ilerletebilir. Bu makalede, yılın beş dersine ve bunların kripto para endüstrisinin daha da gelişmesini nasıl etkileyebileceğine bakacağız.
1. Piyasa döngüleri, birçok projenin uygulanabilirliğinde önemli bir faktördür.
2022’de kripto para ayısı resmen geldi. Bitcoin, en yüksek seviyelerinden %75’ten fazla düşerken, birçok altcoin fiyatı %90 düştü. Kasım 2021’deki tüm zamanların en yüksek seviyelerinden düşüş kademeliydi ancak nihayetinde bekleniyordu. Kripto para endüstrisinde bununla birçok kez karşılaştık, en son ayı sezonları 2014-2015 ve 2018-2019’da yaşandı.
Uzun zamandır beklenen kurumların ve önemli yatırımların gelmesiyle birlikte, piyasanın döngüsel doğası değişmedi. Sadece ölçek arttı. Mevcut kripto para ayısı, önceki zamanlardan daha zorlu. Şu anda kimse başarısız olamayacak kadar büyük değil (3AC, FTX, Luna) ve ayakta kalanlar maliyetlerini, terfi bütçelerini önemli ölçüde azaltıyor ve çalışanlarını işten çıkarıyor.
DeFi sektöründeki durum daha da karmaşık. Azalan kilitli likidite, sonunda proje geliştirmede yavaşlamaya yol açtı. Sonuç olarak, küçük ekipler ve meraklılar sıklıkla yeni teknolojiler geliştirirken, büyük şirketlerin hayatta kalmaya çalıştığını bir kez daha görüyoruz.
2. Kripto ürünlerini yeniden tasarlamanın kaçınılmazlığı
Geçen yılki olaylar, endüstrinin birçok sorunlu yönünü ön plana çıkardı. FTX’in çöküşü, bizi kripto borsaları için önemli bir sonuca götürdü. Operasyonlarına ve hizmetlerine daha şeffaf bir yaklaşım bir zorunluluk olmalı. Bu yöndeki ilk adım, birçok üst düzey borsadan gelen Proof-of-Reserve raporları oldu. Önümüzdeki yıl, bu kripto şeffaflık sisteminin büyük kripto platformları için yeni denetimler oluşturmasını bekliyoruz.
Ancak, yeni yaklaşımlar bulması gereken tek oyuncu merkezi borsalar değil. DeFi sektöründe, yield çiftçiliği ve token kilitleme konseptinin tamamının da yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Önceden, token’larınızı bir süreliğine kilitleyebilir ve karşılığında getiri (yeni projelerin tokenleri dahil) alabilirsiniz. Yeni proje tokenlerini dağıtmaya yönelik bu yaklaşım başarılı ve adil olmadı: bu şekilde dağıtılan tokenlerin çoğu geçen yıl %90’dan fazla düştü.
Algoritmik sabit paralar, NFT’lerin kullanım durumları, DeFi projelerinin güvenliği… Kripto para endüstrisinin yeniden kurgulaması gereken çok şey var.
3. Kripto kışında bile teknoloji geliştirme devam ediyor
Ethereum Merge yükseltmesi, 2022’nin ana olaylarından biriydi. Ayrıca yıl sonunda proje ekibi, önümüzdeki yıllar için güncellenmiş ayrıntılı bir yol haritası yayınladı.
Bu arada, ETH Layer 2 çözümleri 2022’de popülerlik kazandı. Optimism ve Arbitrum birçok ölçümde önemli büyüme gösterdi ve TVL’yi diğer L1 çözümlerinden uzaklaştırdı. Ayrıca Starknet ve zkSync gibi ZK çözümlerinin önümüzdeki yıl popülerlik kazanmasını bekliyoruz. Varsayım, gelecekte ETH L2 çözümleri ve diğer blok zincirleri arasında bir savaş göreceğimizdir.
4. ESG artık kripto para endüstrisinde de bir trend
ESG (Environmental, Social, and Governance) projeleri, Çevresel, Sosyal ve Yönetişim sorunlarını ile ilgili projelerdir. Küresel sorunları ele almanın önemi daha da arttığından, birçok kripto projesi ESG’ye bağlı kalmak için ellerinden geleni yapıyor. Bu, Ethereum’u Proof-of-Work konsensüs modelinden Proof-of-Stake modeline geçmeye iten faktörlerden biriydi. Öte yandan, Bitcoin’in çevre üzerindeki Proof-of-Work etkisi de devam eden bir tartışma konusudur.
Sonuç olarak, ESG projeleri 2022’de üç ana vektörde gelişti. Birincisi, enerji tüketimini ve emisyonları azaltıyorlar. Ethereum tüketimi %99,9 oranında azaltıyor ve Polygon kendisini karbon-nötr olarak konumlandırıyor. İkincisi, karbon emisyonlarını azaltmak için finansal teşviklerle deneyler yapan yeni bir yenilenebilir finans trendi olan ReFi. Ve sonuncusu, ESG projeleri için hayırseverlik, geri dönüşüm ve eğitim gibi sürdürülebilir girişimlere verilen destektir.
5. Kripto para endüstrisi hala makroekonomik faktörlerden etkileniyor
İşte basit bir örnek. Bahsettiğimiz gibi, Ethereum ağının Merge yükseltmesi, yılın en önemli teknolojik atılımlarından biriydi. Ancak ne yazık ki, makro olaylar ETH fiyatının ciddi şekilde yükselmesi için çok şiddetliydi. Fed’in politikaları ve faiz oranı kararları, şu anda kripto para endüstrisinin piyasa değerini diğer birçok faktörden daha fazla belirliyor.
Tarihsel olarak, kripto para endüstrisi 4 yıllık döngülerde çalışır. 2022 yılı boyunca sektör tarihinin en zorlu yıllarından birini yaşadık. Bununla birlikte, her kripto para ayısı, sektördeki yeni teknolojileri artırdı. Örneğin, 2018-2019’daki son ayı piyasası sırasında birçok iyi bilinen DeFi ve altyapı protokolü oluşturuldu ve hatta 2015’in başlarında birçok BTC ticaret ve depolama altyapısı şirketi ortaya çıktı. Bu nedenle, 2023 ve sonrasında ana odak noktası olması gereken şey, daha ileri bir teknolojik gelişmedir.
