ABD borsalarında yükselişler hiç bitmeyecek gibi duruyordu. Üstelik fiyat kazanç oranı, Buffet göstergesi (borsa değerinin bir yıllık üretime oranı) gibi tüm meşhur indikatörler aşırı balonlaşmaya işaret etmesine rağmen.
ABD merkez bankası FED, birkaç ayda trilyonlarca dolar basmış ve Borsayı Martta yaşanan çöküşten kurtarmıştı. Buna devam edeceğini ilan etmişti. Piyasada meşhur sözdür: “FED’e karşı oynama” FED desteği varken borsa artık asla düşmez diye düşünülüyordu.
Elbette bunu düşünen küçük yatırımcılardı. Daha önce hiç borsaya girmemiş ve özellikle daha önce pek kriz görmemiş genç, 100 binlerce yatırımcı Mart’tan sonra borsaya akın etmişti. Oysa büyük ve tecrübeli yatırımcılar tam tersi açıklamalar ve eylemler yapmıştı. Warren Buffet büyük bir nakit varlığı üzerinde beklemeye devam etti. Bir çok sektörde hisse senetlerinden tamamen çıktı. Carl Ichan aynı şekilde Hertz’den çıktı. Paul Tudor Jones, Stanley Druckenmiller, Bill Ackman gibi büyük yatırımcılar borsaya karşı uyarılarda bulundu.
Borsada bayram havası eserken gerçek ekonomi can çekişiyordu. İşsizlik ödeneği için haftalık başvurular düşüyor diye medya seviniyordu. Oysa işsizlik ödeneği almaya devam edenlerin sayıları 20 milyonu aşmıştı. Bu korkunç bir rakam. 50 milyon dolar üzeri yükümlülükle iflas başvurusu yapan firma sayısı daha şimdiden 100’e ulaşmıştı. 2008 Krizi’nin tamamında bu sayı 150 olmuştu. Tüm Amerika’da restoranların üçte ikisi ve küçük işletmelerin neredeyse yarısının iflas riski ile karşılaşması bekleniyordu.
FED sayesinde tüm bu tabloyu görmezden gelen borsa yine FED yüzünden tatlı uykusundan uyandı.
Perşembe günü ABD borsası sanayi endeksi Dow Jones, seans içinde 1900 puandan fazla yani %7’den yüksek kayıp yaşadı. Endeks günü %6,9 yani 1861 puan kayıpla kapattı. Küçük şirketlerde düşüş %7,04 oldu. Korku endeksi VIX borsa yükselirken 30 puan sınırının altına, 25’lere kadar inmişti. Hızla 40’lara tırmandı.
Peki ne olmuştu? Klasik finans medyasına göre COVID-19 vakalarında artışlar vardı. Yatırımcılar bundan endişelenmişti. Oysa vaka hızının iki katına çıktığı en az iki günlük bir haberdi. Yatırımcıların şimdi mi aklı başına gelmişti. Buna ancak gülünür.
Borsayı Alice’in Harikalar Diyarı’ndan geri çağıran, istemese de yine FED oldu. Bir gün önce piyasalara garanti vermek için 2022’ye kadar hiç faiz arttırımı yapmayacağını açıklayan FED, Borsanın görmek istemediği felaketi de açık etti. 2022’ye kadar faizler sıfır düzeyinde kalacaktı. Yani FED kendi ağzı ile gerçek ekonomiden en az 2022’ye kadar hiç ümit olmadığını itiraf etmiş oldu. Bu çok uzun bir süre. Üstelik burada Koronavirüs’ün tamamen kontrol altına alındığı varsayılıyor. İkinci bir dalga salgın yayılırsa muhtemelen bu süre 2025’e kadar uzayabilir. İşsizliğin ve iflasların boyutunu siz o zaman düşünün.
Mart ayında yaşanan büyük borsa çöküşü de bir dizi şok ve ani FED faiz indirim kararı ile tetiklenmişti. Amerikan Merkez Bankası kaş yapayım derken göz çıkarmıştı.
Perşembe günü yaşanan düşüş devam etmese bile çok kısa sürede çok büyük yükseliş yaşayan borsada yatırımcıların kulağına kar suyu kaçırdı. YouTube’da yayınladığım Dünyanın Haberi programında son haftalarda bir çok kez ifade ettiğim gibi bu koşullarda özellikle çeyrek dönem sonlarında yatırımcıların dikkatli olmasında büyük fayda var. Haziran ayının ikinci haftasından sonra ikinci çeyreğin sonuna gelmiş oluyoruz.
Burası Mart ayı benzeri bir çöküş alanına döner mi göreceğiz. Dönmese bile diğer çeyrek dönem sonları da tehlike arz etmeye devam edecek. Ayrıntıları YouTube kanalımda bulabilirsiniz.
Peki tüm bu yaşananlar altın, gümüş ya da kriptopara piyasaları için ne anlam ifade ediyor? Mart ayında borsa çöktüğünde Bu piyasalarda da büyük kayıplar görülmüştü. En az hasar alan altın olurken gümüş sert düşmüştü. Bitcoin ise bir gecede %40-50’ye varan kayıplar yaşamıştı. Benzer borsa satışları panik havasına girerse altın, gümüş ve Bitcoinde de yeni sert satış dalgaları görülebilir. Bitcoinde aynı gece satışlar yaşandı bile. Bitcoin dışındaki kriptoparalar yani altcoinler daha da risklidir. O nedenle altcoinlerde çok daha derin kayıplar görülebileceği unutulmamalı. Özellikle al-sat yani trading şeklinde yatırım yapan oyuncuların çok dikkatli olması gereken dönemlere girdik.
