Blokzincir ve kripto para dünyasının önemli isimlerinden Cemil Şinasi Türün, Erkan Öz, İsmail Hakkı Polat ve bölüm konuğu Hulki Okan Tabak, Paribu sponsorluğundaki BTCHaber canlı yayını KriptoVeteran’da buluştu.
KriptoVeteran buluşmalarının onuncusu dün gerçekleştirildi. Kripto para dünyasının tanınmış dört ismi canlı yayında bir araya gelerek, geçtiğimiz günlerin önemli gelişmelerini değerlendirdi. Bu bölümün konuları şu şekildeydi:
- Microstrategy’den sonra Tesla da 1.5 milyarlık BTC alımıyla kurumsal kripto yatırımcılar arasına katıldı. Sırada ne var?
- Herkes Bitcoin’e odaklanmışken Blockchain cephesinde neler oluyor? Ethereum blokzincirindeki işlem ücretlerinin roket hızıyla artışının önüne geçilebilir mi? Daha ekonomik blokzincir çözümleri var mı?
- Non-Fungible Token (NFT) ne demek? Türkçesi ne? Bize faydası ne?
- NFT hangi alanlarda kullanılır? Neyi çözer, neyi çözmez? Güzel birkaç örnek?
- NFT olayının geleceği var mı?
Neler Konuşuldu?
İsmail Hakkı Polat ve Erkan Öz, kripto para dünyasınında zamanın hızlı aktığına dair kısa bir konuşmanın ardından, son zamanların en önemli gündem maddelerinden biri olan Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk hakkında konuştu. Öz, Elon’un 1.5 milyar dolarlık Bitcoin hamlesi hakkında şunları kaydetti:
“Şimdiye kadar oyun oynuyordu. Şimdi bilançosuna ekledi. Tesla’nın SEC dökümanında bir madde vardı. Kimsenin dikkatini çekmedi. Farklı dijital varlıklar alabiliriz, politikamızı buna göre değiştirebiliriz diyordu. Çok geniş etkileri olacak bir hamle. Binlerce firma Tesla’yı örnek alacak. Almaya başladı bile.”
Polat daha sonra sözü Cemil Şinasi Türün’e bıraktı:
“Microstartegy’in BTC aldığını söylemesinin ve almaya devam etmesinin ardından, bu bir reklama dönüştü ve olayın binlerce takipçisi oldu… Elon ile bir tweet’leşmeleri oldu. Musk, Bitcoin 38.000’lerdeyken DOGE hikayesine başladı. Sonra toplamış oradan. Tesla da alınca insanlar rahatladı. İllegal meselesini saçma bulmaya başladılar. Yellen’ın açıklamaları havada kaldı.”
Daha sonra Polat, birçok projenin Ethereum’dan yararlanmasına ve marketin ikinci büyük kripto para birimi olmasına rağmen neden Bitcoin’in bu kadar gerisinde olduğunu sordu. Türün’ün cevabı şu şekilde oldu:
“İnsanlar Bitcoin’i biliyor. Çok az kısmı Ethereum’u biliyor. Ethereum’un marka değeri düşük. Aslında insanlar token’ların, DeFi’ın orada çalıştığını bilse… Bu mesele sanıyorum etkili.”
Okan Hulki Tabak da Elon Musk konusuna şu eklemelerde bulundu:
“Borçlanarak oynuyor bu oyunu. Amaç Tesla’nın marka değerini artırmak, BTC fiyatı aynı kalsa bile, reklam, getirdiği iyi niyet ile sempati kazanıyor.”
Öz, Musk konusunun biraz daha detaylandırarak şunlardan bahsetti:
“Saylor da Musk da şirketlerini yeniden konumlandırmak için yapıyor bunu. Uzun zaman kârsız geldi. Şimdi nasıl kâr edeceğim? Muhtemelen Bitcoin ile yapacak. İkisi de eğer bir evanjelizme, “Bitcoin’i ben sürükliyorum”a girerlerse perişan olurlar diye düşünüyorum. Roger Ver örneğini çok iyi biliyoruz.”
Polat daha sonra, son dönemlerde kripto para topluluğunun önde gelen iki figürü haline gelen bu iki ismin ortak bir yönü olduğuna dikkat çekiyor:
“İkisi de Bitcoin‘in günleri sınırlı türünden tweet’ler attı. Olumsuz yorumlar yaptı.”
NFT (Non-fungible Token) Nedir?
Musk konuşmasının ardından Polat, NFT konusuna geçti ve Tabak’a “NFT olarak adlandırılan bir token yapısında söz ediyoruz. Nedir ne işe yarar, ne görüyorsun, hikayen ne?” şeklinde bir soru yöneltti.
“İlk NFT’ler sanal toprak satışları ile başladı… Decentraland. ERC-1155, çok az kullanılıyor. Hem fungible hem de non-fungible olabiliyor. Bunu kullanan Rarible var. Bir tarafta sanat eseri kayıtlı diğer tarafta eserin blokzincir’deki kaydı var. Ben ürünü ürettim diyelim. Bu ürünün saklandığı yer merkezi bir Database ya da web3 içerisinde bir yerde olabilir. Smart contract de iki tarafı bir araya getiriyor. İşlem bittiği zaman blokzincire kaydı oluşturuyor. Diyelim ki ben sattım İsmail hocam aldı. Onda işlemin token’ı var. Klasik dünyadan farklı olarak ne sağlıyor? Hangi cüzdanın ürettiğini kime sattığını, ne zaman sattığını, kaça sattığını vb. bilgilerle bütün secere oluşuyor burada.”
Daha sonra Tabak’a bu durumun hukuki boyutu soruluyor:
“Ürün üzerinde nasıl hukuki bir hakkın var? Hukuki hakkı ne düzenliyor? Sistemlerin kendi yönetişim yapıları var ama blokzincir dışı ile arasındaki geçirgenlik biraz gri bir alan. Patent konusu ile ilgili şunu söyleyeceğim. Her bir NFT, bizim yaptığımızı tescil ediyor sadece. Noter tasdiki gibi bir şey…”
Ayrıca 2020’deki patlamayı istatistiki verilerle ortaya koyuyor:
“2018’de başlıyor. 110.000 tane cüzdan NFT’ye dokunmuş. Bu sadece aldı sattı demek değil, teklif vermiş. 2019’da çok az bir artış var 112.000 cüzdan. 2020’de 220.000 cüzdan ile patlama görüyor.”
“NFT’lerin Önemli Bir Açığı Var”
Tabak ayrıca bu dünyanın önemli bir açığı olarak niteliği bir durumu aktarıyor:
“Biri çıkıp başkalarının eserlerini alıp satabilir. Bu dünyadaki en büyük açıklardan birisi. İçine bir şey geldiği zaman takibini güzel yapıyor. Ancak içine gelen şeyin diğer tarafla arasındaki otantikasyonunu yapmıyor. Onu başkalarının yapması lazım.”
Türün ise ilerleyen dönemlerde NFT’nin oyun dünyası ile kuracağı ilişkiye dikkat çekiyor:
“Oyun dünyası dibine kadar NFT’ye nasıl dönüşecek o zaman şaşırıp kalacağız. Oyun dünyası için tamamen kılıç sat, karakter devret, o kadar çok tekil token’a NFT’ye dayalı hadise var ki… Oyun dünyası çok hızlı adaptasyona sahip olan Z kuşağının yer aldığı bir alan. Önümüzdeki 3-4 yılı hayal edemiyorum.”
Tabak da NFT’de şu an söz konusu olan topluluk eksikliğine vurgu yaptı:
“Fikirler ve altyapılar var ama topluluk gerek. Çoğunda ürünler boş yere duruyor. Topluluk şu anda fikirleri dolduracak kadar yeterli değil. NFT dünyasında ilk defa alıcı cüzdanlar, satıcı cüzdanların üzerine çıktı.
Bence NFT çok gelişecek. İddia ediyorum ki, birkaç yıl sonra bir program yaparsak gerçek gayrimenkulların NFT şeklinde satıldığını, arabaların kullanım haklarının, hafta sonu kullanım haklarının NFT olarak paketlendiğini göreceğiz diyorum. Ama birkaç yıl daha bekleyelim bunun için.”
Polat ise yayını şu ifadelerle kapattı:
“Bu yayın gerçekten 2020’li yılların hangi döneminde açarsak açalım evergreen bir yayın oldu. Bu işin ABC’si oldu.”
Yayının tamamını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz.
