bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 70,785.97 2.87%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,572.19 2.46%
bnb
BNB (BNB) $ 583.66 2.68%
solana
Solana (SOL) $ 186.77 2.41%
xrp
XRP (XRP) $ 0.629922 2.60%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.653483 1.94%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.221442 20.71%

Yongalar Dünyası ve Blokzincir Teknolojisi

Yongalar Dünyasi ve Blokzincir Teknolojisi

Bu hafta yeniden yongalar dünyasını ziyaret edeceğim. Yongalar dünyasında deprem niteliğinde değişiklikler olmakta, bu değişikliklerin blokzinciri dünyasını ve kriptoparaları yakından ilgilendiriyor. Ortaya çıkan değişiklikleri tam olarak kavramak için öncelikle bazı temel bilgileri listelemek gereği duydum.

Temel Bilgi 1: Dünyada her sene 1 trilyon yonga üretiliyor. Bu sayı, her sene, dünyadaki insan için 128 adet chip-yonga üretilmesi anlamına geliyor. Bu yongalar yeni nesil otomobillerde üretim maliyetinin yarısını oluşturuyorlar. Bir Tesla içinse muhtemelen daha fazlasını.

Temel Bilgi 2: Bitcoin madenciliği için ASIC denilen, sadece bu kriptoparanın madenciliğini yapmaya yarayan özel yongalar kullanılmakta. Bunları üreten Bitmain adlı şirket Çin’in başkenti Pekin merkezli.

Temel Bilgi 3: Bitmain şirketi bitcoin madenciliği için özel tasarladığı ASIC yongaları kendisi imal etmiyor. Bu yongaların son teknoloji olanları dünyada sadece iki fabrikada imal edilebiliyor: TSMC ve Samsung. Yongalar wafer denilen kağıt helva gibi yassı plastik kalıplar halinde üretilip sonra yongalar buradan çıkartılarak siyah plastik kutucuklar içine gömülüyor. Bitmain’in tasarladığı yongalar sürekli daha yeni ve daha yoğun wafer’lar halinde basılmak durumunda. En son nesil yongalar Antminer S19 serisi olarak adlandırılıyor ve 5nm boyutta üretiliyorlar.

Temel Bilgi 4: Dünyada şu anda üretilebilen en küçük yonga boyu 5nm yani 5 nanometre. Bu boyutu canlandırmak hayli zor: Hücrelerimizdeki DNA’dan biraz büyük virüslerden biraz ufak, bakterilerden ise 100 kat daha küçük bu yongaların içindeki bir transistör. Bu seviyede yonga üretebilen fabrikalar sadece TSMC ve Samsung şirketlerine ait. Yonga üretiminin dünyada öncüsü olan Intel şirketi ise 10nm düzeyinde takılıp kalmış durumda.

Temel Bilgi 5: TSMC şirketi dünyada yonga üretiminde en ileri teknolojiye sahip kuruluş. Bu şirket Tayvan adlı ada ülkesinde kurulu ve bu ülke kuruluşu ve tarihi itibariyle ABD’ye hayli yakın duruyor. Ancak Tayvan coğrafi olarak Çin’in hemen dibinde, bizim Kıbrıs’la olan yakınlığımıza benzer bir yakınlığa sahip.

Temel Bilgi 6: Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan devleti üzerinde hak iddia etmekte ve gerekirse askeri müdahale ile girerim diyor. Bu ada şu anda ABD ve Çin arasında çok yüklü bir siyasi manevra sahası olmuş durumda. Bu nedenle de ABD, bu adadaki en stratejik kuruluş olan TSMC’yi Amerika kıtasına taşımayı (ya da taşıtmayı) düşünüyor. TSMC’nin CEO’su C. C. Wei, geçenlerde yaptığı bir açıklamada 2024 yılında Arizona eyaletinde, ayda 20,000 Wafer’lık 5nm bir tesis kuracaklarını açıkladı. Bu ilk fabrikayı 4 tane daha başka tesisin takip edeceği ve toplamda 100 milyar dolarlık bir yatırım planlandığı bildiriliyor.

Temel Bilgi 7: Dünyada şu anda 1 milyar cep telefonu, laptop ve tablet içindeki yongalar, ARM isimli şirketin tasarımı olan kapalı (yani lisanslı) bir RISC mimarisi üzerinde işlemekte. ARM’ın tasarladığı ve lisans altında ürettirdiği CPU’lar, yani mikroişlemciler, dünyadaki mobil cihaz mikroişlemci sayısının %99’unu oluşturmakta. Mesela Apple tüm telefon ve iPad’lerinde ARM lisansı ile mikroişlemci üretiyor. Kalan %1 ise Intel’in x86 mimarisi üzerine inşa edilmiş ve yine komut seti açık kaynak olmayan yongalar. Özetle ARM şirketi müthiş bir tekel durumunda mobil cihazlarda. Apple şirketi tasarımlarında ARM’a, yonga üretiminde ise TSMC’ye mahkum durumda.

Temel Bilgi 8: Ethereum madenciliği de Nvidia gibi grafik kartı üreten şirketlerin eline bakıyor. Nvidia şirketi geçtiğimiz sene RISC yongaların tasarımında tekel olan ARM firmasını 40 milyar dolara satın almak üzere başvurdu. Bu başvurusu Çin’in teknoloji yatırım ajansı tarafından incelenmekte ve ancak izin çıkarsa satış olabilecek. Bu sürecin de 18 ay alacağı söylenmişti, geçtiğimiz Ekim’den bu yana 8 ay geçtiğine göre bir 10 ay daha var karara varılması için. Bu arada, Nvidia da Apple gibi tüm yongalarının üretiminde TSMC’nin eline bakan firmalardan.

Temel Bilgi 9: 2018’den bu yana bir başka önemli gelişme daha yaşanıyor: O gelişmenin adı da RISC-V: Risk-beş (risc five) diye okunuyor. Komut haznesi daraltılmış bilgisayar (Reduced Instruction Set Computer) kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. Beş de, beşinci nesil demek. Beşinci nesil açık kaynak yongalara bu isim veriliyor. Donanım yongaları artık açık kaynak olmaya doğru gidiyor.

Temel Bilgi 10: Intel, 2017 yılında x86 mimarisinde ürettiği yongaların arka kapısı olduğu ortaya çıkınca Amerikan savunma bakanlığının ar-ge birimi olan DARPA’nın gözünden düşmüştü. Teknolojik atılımlarda da eksik kalan ve henüz 5nm yonga imal edemeyen bu köklü firma daha dün bomba gibi bir haberle gündeme geldi. Intel, RISC-V mimarisinde öncü bir tasarım start-up’ı olan SiFive ile satın alma görüşmeleri yapmaktaydı. 2 milyar dolar gibi bir fiyatın konuşulduğu pazarlıkta eğer SiFive ile anlaşma sağlarsa Intel belki bu yeni açık kaynak yarışında hayatta kalmayı başarabilecek.

Temel Bilgi 11: Blokzinciri teknolojisinin genişlemesi Bitcoin’den ziyade Ethereum üzerinde gerçekleşmekte. Dünyada geliştirilen DApp’ların çoğu, DeFi uygulamalarının tamamına yakını, on bine yakın token ve hemen tüm NFT token’ları, bunların hepsi Ethereum üzerine işleniyor. Yakın bir gelecekte Ethereum platformu bir tür “Global Devlet Kayıt Dairesi” olma yolunda ilerliyor. Bu dev kayıt dairesinin madencileri yakın gelecekte tüm dünyaya yayılmış olacak ve muhtemelen RISC-V açık kaynak yongalar üzerinde madencilik yapılıyor olacak.

Gelelim Sonuçlara:

Sonuç 1: Bitcoin madenciliği için kullanılan ASIC yongaların üretimi artık Asya’dan yavaş yavaş Kuzey Amerika’ya doğru kaydırılmak isteniyor. Apple ve Nvidia gibi firmalar için de TSMC kritik önem arzediyor ve Çin tarafından el konulması kabul edilemeyecek bir fabrika olduğu için onu Amerika’ya taşımayı planlıyorlar.

Sonuç 2: Ethereum madenciliği için kullanılan yongalar yavaş yavaş AÇIK KAYNAK donanımlara ve RISC-V mimarisine doğru kayıyor. Aynı zamanda hem mobil cihazlarda hem de standart laptop’larda RISC ve RISC-V mimarisine kayışın önümüzdeki yıllarda hızlanacağı anlaşılıyor.

Sonuç 3: Bu iki sonuç (1 ve 2) göz önüne alındığında kriptopara uzayında Çin’li madencilerin ve Asya’lı üreticilerin baskın hakimiyeti zamanla azalacak gibi görünüyor. Amerika’lı yatırımcılar ve teknoloji girişimcileri kriptopara madenciliğini Kuzey Amerika’ya yani Kanada ve ABD’ye çekmeye kararlılar. Bu da bitcoin fiyatının bir zaman sonra Çin Devletinin risklerini taşımayacağı anlamına geliyor.

Sonuç 4: Yonga üretimi dünya üzerinde daha çok yaygınlaşacak ve RISC-V açık kaynak mimarisindeki yongaların sayısı çok artacak. Bunlar dağıtık haldeki cihazların içinde çalışacaklar ve hemen her mikroişlemcili cihaz atıl zamanlarında Ether madenciliği yapacak.

Kriptoparaların fiyatı da giderek artmaya devam edecek.

Kaynaklar:

https://www.reuters.com/technology/chipmaker-tsmc-eyeing-expansion-planned-arizona-plant-sources-2021-05-04/
https://en.wikipedia.org/wiki/RISC-V
https://www.youtube.com/watch?v=SUfjtKtkS2U&list=LL&index=1

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

btchaber bh logo

Cemil Şinasi Türün

30 yılı aşkın tecrübesiyle fintech ve pazarlama dünyasındaki öncü isimlerden olan Cemil Şinasi Türün bilgisayar oyunlarından üç boyutlu sanal dünyalara kadar pek çok çalışmaya imza attı. Yerel ve uluslararası firmalar için kampanyalar hazırlayan Türün; teknoloji, blokzincir, kripto para ve dijital varlık konularında projeler üretti.
https://cemilturun.medium.com/





Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
btch x banner
btch youtube banner
Bağlantıyı kopyala