Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından getirilen Travel Rule (Seyahat Kuralı), kara para aklamayı ve terörizmin finansmanını önlemek için tasarlanmış bir düzenlemedir. Bu düzenleme Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları (KHVS) olarak bilenen kripto şirketleri için geçerlidir.
Seyahat kuralının amacı nedir?
Travel Rule kripto şirketlerinin doğru kaynak bilgilerini edinmelerini ve bunları işlem sırasında veya öncesinde karşı taraf kripto varlık hizmet sağlayıcılarıyla veya finansal kuruluşlarla paylaşmalarını gerektirir. G-7 ülkeleri ve çeşitli politika girişimlerinden sorumlu yaklaşık 30 diğer ülkeyi
içeren bir hükümetler arası organdır.
İşlem yapan kişilere ait kişisel veriler aktarımlarıyla birlikte ‘seyahat ettiği’ için düzenlemeye ‘Seyahat Kuralı’ adı verildi.
Bu yasa, esas olarak şunlarla ilgili faaliyetleri daha iyi önlemeyi, tespit etmeyi ve kovuşturmayı amaçlamaktadır:
- Diğer mali suçlar
- Kara para aklama
- Terörizmin finansmanı
- Yaptırım ihlalleri
Seyahat kuralı kimleri kapsar?
FATF tüm yargı bölgelerinin Seyahat Kuralını aşağıdakilere uygulamasını zorunlu kılmaktadır:
- Kripto varlık transferleri yapan bankalar gibi finansal kuruluşlar
- Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları (KHVS’ler)
FATF’ye göre bir şirket aşağıdaki hizmetleri sağlıyorsa VASP olarak kabul edilir:
- Kripto varlıklar ile itibari para birimleri arasında değişim
- Bir veya daha fazla kripto varlık biçimi arasında değişim
- Kripto varlıkların transferi
- Kripto varlıkların veya kripto varlıklar üzerinde kontrol sağlayan araçların muhafazası ve/veya yönetimi
- Bir ihraççının kripto varlık teklifi ve/veya satışı ile ilgili finansal hizmetlerin katılımı ve sağlanması
Belirli koşullar altında, merkeziyetsiz finans (DeFi) ve diğer P2P platformları da KHVS olarak değerlendirilebilir ve bu nedenle Seyahat Kuralı’na uymak zorundadırlar.
KHVS tanımı, FATF’nin tanımları ve önerileri zorunlu olmadığından yargı yetkisine bağlı olarak da farklılık gösterebilir. Ancak ABD, Güney Kore ve Singapur gibi birçok FATF üye devleti kripto Seyahat Kuralını ulusal mevzuatlarında başka bir şekilde uygulamıştır. Seyahat kuralının yatırımcıları nasıl etkileyeceğini Avukat Burak Mercan’ın kaleme aldığı köşe yazısından detaylarıyla öğrenebilirsiniz.
Travel rule neden önemlidir?
Seyahat Kuralı önemlidir çünkü:
- Kolluk kuvvetlerinin KHVS’lerden ve kripto şirketlerinden işlem ayrıntılarını talep etmesini ve bunlara erişmesini sağlar.
- Kripto para kullanarak dolandırıcılık yapan yasa dışı aktörlerin izlenmesine yardımcı olur ve bazı kripto paralar ve KHVS’lerle ilişkilendirilen anonimlik kalkanını ortadan kaldırır.
Uygulamada Seyahat Kuralı müşteri verilerini toplama ve değiştirme, işlem ayrıntılarını doğrulama ve doğru kayıtlar tutma prosedürlerini oluşturmak anlamına gelir. Bu hayati önem taşır çünkü bu düzenleme kripto para aracılığıyla kara para aklamayı önlemeyi, terör finansmanını ve yaptırım uygulanan kişilere yapılan ödemeleri önlemeyi ve şüpheli faaliyetlerin bildirilmesini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.
Türkiye’deki Seyahat Kuralı uygulamaları
25/12/2024 tarihli ve 32763 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 9305 sayılı düzenlemede, Türkiye’deki lisanslı kripto para borsalarının kripto varlık transferlerini 25/02/2025 itibarıyla kayda almaları gerektiği duyuruldu.
Paribu borsası tarafından yapılan açıklamaya göre kripto varlık işlemleri sırasında alıcı veya gönderici tarafıyla ilgili ek bilgilerin beyanına ihtiyaç duyulacağını belirtti. Bu düzenleme platform üzerinde yapılan işlemleri etkilemeyecek. Paribu‘nun yayımladığı açıklamaya ve Resmi Gazete’de yer alan yönetmeliğe buradan ulaşabilirsiniz.
