Müthiş haber, tüm dünyada ve Türkiye’de bankacılar bize “kriptolarınızı artık biz saklayacağız” diyorlar. Yaşasın! Blokzinciri denilen işe yaramaz icadın saçma sapan merkezsizlik iddiası buraya kadarmış. Artık çok güvendiğimiz ama biraz eski dünyada kalmış olan bankalarımız da son yenilikleri, yani gayri-merkezi internet protokollerini, ERC-20 formatını, Solidity dilini filan öğrenip kriptoparalarımızı saklamak için kollarını sıvamışlar. Türkiye’de bu yenilikleri bilen ve takip eden gençler olmadığı için de California’da birilerini bulmuşlar ki kriptoparalarımıza güvenli saklama hizmeti verebilsinler. Harika haber! Token’larımızı ve coin’lerimizi artık sevdiğimiz ve güvendiğimiz bankalarda saklayabileceğiz.
Bankacılık sektörü yeni atılımların peşinde… Challenger bankalar, Neobank’lar atılım yapmaya hazırlanıyorlar. Bunlar da müthiş haberler, öyle değil mi?
Bu yazımın başlığı okuyarak buraya gelen ve yazılarımı daha önce hiç okumamış olan birisiyseniz size kötü bir haberim var. Çünkü ben daha 2016 yılında insanların doldurduğu salonlarda “bankalar postane olacak” diyen ve bunu her ortamda savunan bir kişiyim.
Yani, yazımın başlığı ile beni tanımayan okurları trolledim diyebiliriz. Acaba bankaların “custody” yani saklama hizmeti vermeye başlayacak olmaları bir teslimiyet ve hatta yenilgi bildirgesi mi?
Değerli bankacılar, sevgili siyah elbiseli ciddi beyler, kravatlı muhteremler… Bu haberler treni nasıl kaçırmış olduğunuzun sizlerce kabulü anlamına gelmiyor mu sizce? Oysa daha iki yıl önce kriptoparaların nasıl gelip-geçici bir moda ve saçmalıklar silsilesi olduğunu herkese anlatıyorken ne oldu da birdenbire dil değiştirdiniz? Postane olma endişesi hakikatin mi oldu?
Kriptoparalara saklama hizmeti vererek mağdur olan halka hizmet götüreceğiz söylemi bana komik geliyor. Atı alan Üsküdarı geçti, uyanın artık.
Saklama Hizmeti Nedir?
Hadi hikaye buraya gelmişken öğretmen tarafım ortaya çıktı, size biraz saklama ne demek, blokzincirinde saklama nasıl oluyor onu anlatayım.
Aslında kriptoparalar blokzincirlerinde durdukları yerde duruyorlar. Birine token yollamak istediğimizde, bize ait olan token’ların adresini, karşıdakinin yani yolladığımız kişinin adresi ile yer değiştiriyoruz. Token’lar gerçekte transfer edilmiyor sadece adresleri, yani blokzincirindeki evleri değişiyor. Bize ait olan token’ların adresinde yapılacak değişiklik talebimizi, kendi kripto cüzdanımızdaki özel anahtarımızla (private key deniliyor bunlara) imzalıyoruz, adres transferi ondan sonra gerçekleşiyor.
Gördüğünüz gibi, bu işlemlerde bir kripto borsası yer almıyor. Benim bu transfer işlemini yapmam için tek ihtiyacım olan bir “kripto saklama cüzdanı”. Peki kripto saklama cüzdanı nedir?
Kripto saklama cüzdanı nedir?
Kriptolarımıza erişebileceğimiz saklama cüzdanlarının iki çeşidi var.
Paribu gibi işlem platformlarının bize açmış oldukları cüzdanlar,
App store’lardan indirip kendi cep telefonumuza kurduğumuz saklama cüzdanları.
Birinci çeşit cüzdanları da yine App Store’lardan indiriyoruz. Ancak birinci çeşit cüzdanlar bizlere sadece işlem platformlarındaki (yani Paribu’daki) hesabımıza erişim yetkisi veriyor. Bu tür cüzdanlarda asıl blokzincirinde (mesela Ethereum’da) doğrudan işlem yapabilme kabiliyeti bulunmuyor.
İkinci tür saklama cüzdanları ise doğrudan doğruya blokzincirleri üzerinde token ya da coin transferi yapabilmemizi sağlıyor. MetaMask, Trust Wallet ve Argent bu tür cüzdanlara örnek. Bu cüzdanların içinde kendi özel anahtarımız bulunuyor ve bu özel anahtarımızı asla kaybetmememiz gerekiyor.
Şu anda token’larımızı saklamak için bu iki çeşit cüzdan da kullanılmakta. Ancak kullanıcıların büyük çoğunluğu hala banka paradigmasında oldukları için, kendi token ve coin’lerinin şifrelerinin (private key’lerinin) bir otorite tarafından saklanmasını doğal ve gerekli olarak algılıyorlar.
Kriptopara işlem platformları milyonlarca kullanıcıya ulaşmış durumda. Sayı milyon olunca da bunca insanın her birisinin özel anahtarını kaybetme riski önemli bir risk haline geliyor. Henüz dünyada kendi özel anahtarlarımızı saklama paradigmasının yerleşmiş olduğu söylenemez, daha profesyonel kripto kullanıcıları için uygun olan ikinci tür cüzdanların yaygınlaşması için bu cüzdanlarda daha epey geliştirme yapılması lazım.
İkinci tür cüzdanların geleceği var mı?
Aslında bu yazıda tartışmak istediğim konu ikinci tür cüzdanların geleceği! Yazının başlığında bankaların saklama hizmeti vermeye başlamaları haberine atıf yaptığımda aslında ikinci tür cüzdanların zamanı geldi mi diye kendi kendime soruyorum. Zira bankalar yavaş yavaş Paribu gibi işlem platformlarına benzer bir işe soyunuyorlar. Bu platformlar sadece alım-satım yapmamıza yardımcı olmuyorlar aynı zamanda kriptoparalarımıza saklama hizmeti de veriyorlar.
İkinci tür saklama cüzdanlarından olan Ethereum’a özelleşmiş bir cüzdan var: MetaMask. Ben bu cüzdanı uzun zamandır kullanıyorum. MetaMask, kendi içinde benim özel anahtarımı 12 adet ingilizce kelime olarak saklamakta. Tabii uygulama içinde bu anahtar kelimeler aslında birer sayı olarak saklanıyor. 2024 kelimelik bir veri tabanından rastgele seçilen kelimeler aslında 12 adet sayıya denk geliyor. Bu sayıların yanyana konulması ile de benim özel anahtarım oluşuyor.
Dolayısıyla, MetaMask cüzdanı kendi içinde benim özel anahtarımı şifreleyerek saklamış oluyor. Oysa bu anahtar da yine blokzincirinde saklanabilir. İşte başka bir Ethereum cüzdanı olan Argent isimli cüzdan tam da bunu yapıyor. Argent cüzdanını app store’dan indirip kurduğumda bana SMS ile 6 haneli bir şifre yolluyor. Aynı anda Argent uygulaması benim için Ethereum blokzinciri üzerinde bir akıllı kontrat oluşturuyor. Yani sadece benim değil, her kullanıcının Ethereum platformunda özel bir smart contrat’ı oluşturuluyor. Bu da epey maliyetli bir işlem. Örneğin ben Argent’in bana özel olarak oluşturduğu kontratı Etherscan yazılımı ile incelediğimde, yani işlemin kaportasını kaldırıp Ethereum’da kayıtlı asıl motora göz attığımda benim adıma Argent şirketinin 118 dolar masraf yapmış olduğunu görüyorum.
Sanıyorum Argent şirketi bana SMS ile yolladığı 6 haneli şifreyi de benim akıllı kontratım içersinde kaydediyor. Sonra o şifreyi değiştirmek istediğimde de blokzincirinde yukarıdaki resimde çizdiğime benzer bir imzalama ile bana ait akıllı kontrat içindeki şifremi değiştirip yenisini Ethereum platformuna kaydediyor.
Bu da elbette pahalı bir işlem! Ethereum platformuna her yazma işlemi gas denilen bir ether coin masrafı yapılmasına neden oluyor. Şu anda gas fiyatları da yüksek seyrettiği için, sadece şifremi değiştirmek bana 12 dolara maloldu.
Bu bölümün sorusuna geri geleyim: İkinci tür saklama cüzdanlarının geleceği var mı? Yani saklama işlemini merkezi bir otoriteye değil de blokzincirinin kendisine verdiğimiz cüzdanların geleceği var mı?
Bence gelecek burada. Ama önce büyük bir engel olan Ethereum işlemlerinin ucuzlatılması lazım. Bu amaçla yapılan Layer 2 çözümlerini başka bir yazımda anlatmıştım. Yine Ethereum 2.0 çalışmaları da aynı amacı sağlamaya yönelik.
Sonuç:
Bankalar uzun zamandır dışarıdan izledikleri kriptopara saklama işine giriyorlar. Bunu yapmaya tüm dünyada ve ülkemizde hazırlanıyorlar. Ancak yapmayı duyurdukları saklama işi de artık yavaş yavaş cep telefonları içinde çalışan MetaMask ve Argent gibi cüzdanlara geçiyor. Bu tür cüzdanların yaygınlaşması ile de aracılar ortadan kalkıyor olacak, ne var ki cüzdanların yaygınlaşmasının önünde hala esaslı engeller var. Ethereum gas ücretleri yüksek ve kullanıcıların anahtarlarını kaybetmeleri hala önemli bir sorun.
