Son zamanlarda kripto paralar cephesindeki fiyat ve regülasyon haberlerinin nahoşluğuna rağmen kripto sektörüne akmaya devam eden yatırımlar ekosistem için pozitif beklentilerin uzun vadede değişmediğine işaret ediyorlar.
Farklı yöntemlerle yapılan yatırımlara ve toplanan fonlara örnek olarak sayılabilecek birçok girişim bulunmakta: Framework Ventures’ın DeFi’ye 100 milyon, Blockchain Capital’ın PayPal ve Visa’nın desteğiyle 300 milyon, BitDAO’nun 230 milyon, Fox grubunun NFT projesine 100 milyon, Solana’nın 314 milyon, Ledger’in 380 milyon dolarlık yatırımları bunlardan sadece bazıları.
Bir Silikon Vadisi risk sermayesi (venture capital) şirketi olan Andreessen Horowitz’in (a16z) geçtiğimiz günlerde duyurduğu Crypto Fund III isimli kripto fonu ise aldığı 2,2 milyar dolarlık büyük yatırımla en üst sıralara çıkarak dikkat çekti.
Şirketin bundan evvel 2018’de 300 milyon dolar, 2020 Nisan’da 515 milyon dolar yatırım almış kripto fonları var. Kripto ekonomisine katkısı ve gücü geniş bir alana yayılmış durumda: Kripto startup’ları, NFT platformları, blokzinciri altyapısı, DeFi, Web3, borsalar gibi geniş bir yelpazeleri var ve portföyünde Dapper labs, Celo, Uniswap, Coinbase ve Near gibi önemli yapılar bulunmakta.
Son zamanlarda düzenleyici kurum ve hükümet kadrolarından aldığı önemli isimlerle de yönetimini güçlendirmiş durumda. Şirketin bu kadar büyük yatırım alabilmesinin arkasında elde edilmiş iyi getiriler yatmakta keza talebin daha önceki kripto fonlara da katılmış ve iyi getiriler elde etmiş sınırlı ortaklardan geldiği söyleniyor; örneğin Coinbase’in de ilk yatırımcıları arasında olan şirketin, borsanın halka açılmasıyla 450 milyon dolar tutarında hisse sattığı ve ortaklarına iyi kazandırdığı bilinmekte.
Andreessen Horowitz’de yönetilen toplam varlık 18,8 milyar dolar. Fonun yönetimi için aldıkları ücret %2,5 ile piyasa ortalamasının üstünde ki sırf bu son fon için yıllık 50 milyon dolar ediyor. Buna ek olarak fon performansından alınacak %25 getiri var.
Bir risk sermayesi şirketi olarak getiri motivasyonu bir yana Kripto III fonu şirketin uzun vadede kripto sektörünün geleceğine ne kadar inandığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir; zaten tanıtımı yapılan blog yazısında vizyon net bir şekilde anlatılmış. Fonu ortaklaşa yönetecek iki yöneticiden biri olan Katie Haun’un geçtiğimiz günlerde The New York Times’a verdiği röportaj ise hem yönetilecek tutarın büyüklüğü ve dolayısıyla yüklediği sorumluluk ve güç, hem de sektöre bakış açısını yansıtması bağlamında bilgiler içeriyor. Kendisinin eskiden savcı olarak çalıştığı Adalet Bakanlığı’nda federal düzeyde ilk kripto para eylem gücü kurmuş bir isim ve ilk üst düzey kripto para ilişkili vakada (Silk Road) çalışmış biri olması ayrıca ilginç. Aşağıda bu röportajdan kısaltılmış alıntılar yer almakta:
“Kriptoya Uzun Vadeli Yatırım Yapıyoruz”
S: Çin bitcoini tamamen yasaklarsa ne olur, bitcoin piyasası masadan kalkar mı?
C: Aslında Çin 2017’de de benzer adımlar attı. Çin’deki borsalarda bitcoin alım-satımının yasa dışı ilan edilmesiyle bitcoin fiyatı düştü. Önümüzdeki on sene içinde kripto ve blokzincirine öncelik verdiğini zaten açıkça söylüyor ve planı kendi versiyonu kripto para dijital yuanı ihraç etmek, ticareti buna bağlamak ve tüm dünyada insanları bunu kullanmaya teşvik etmek.
İnternet için uyguladığı Güvenlik Duvarı buna benzetilebilir ama tabi Çin için bitcoini tamamen yasaklamak bundan çok daha zor olacaktır. Her zamanki gibi zaman zaman artan baskıcı kontrolleri olacaktır. Ama 2017’deki haberlere bakarsak aslında Bitcoin gibi merkeziyetsiz ve açık bir sistemin ayakta kalma gücü ortada.
S: ABD dolarını istikrarsızlaştırmak için stratejik olarak bitcoin ve diğer kripto paraların yükselişini görmeyi isteyebilir mi?
C: Hayır, dijital yuanı üzerinde kontrol sahibi olmak isteyecektir. Kapalı, izinli bir sistem geliştiriyorlar ve esasen her şeyi gözetlemek ve kontrol etmek istiyorlar. Evet, doların küresel rezerv para statüsünün bozulmasını görmeyi çok isterler ama bunu yapmanın yolu insanların dijital yuanı kullanmasını teşvik edecek şekilde ihraç etmek.
S: Sizce ABD’de kripto düzenlenecek mi?
C: Kripto kurucularının vahşi batı istedikleri bir mit; aslında istedikleri düzenleyicilerin kuralların ne olduğunu söylemesi. CFTC’den Hazine’ye ve üstüne eyaletlerdeki farklı düzenleyicilere kadar mevcut karışıklıkları çözmeye çalışmak çok fazla zaman, para ve özel kaynaklar gerektiriyor. Sadece menkul kıymete bakan SEC’nin çabaları yetmez. Benim görmek istediğim federal düzeyde bir “regulatory sandbox” ve bunun için yasama gerekli, (Düzenleyici Kum Havuzu/ Oyun Alanı yeni projelerin hayata geçirilmeden kontrollü bir ortamda test edilerek geliştirildikleri yapılar). Böylece projeler bazı kurallarla çıkar ama vahşi bir ortamda nasıl çalışacaklarına dair önemli bir test ortamı sunulmuş, aynı zamanda düzenleyicilerin bu yeni teknolojileri deneyimlemeleri sağlanmış olur.
S: Peki tüketicileri nasıl koruyacaksınız? Bu işler olurken belli ki halk bu kum havuzunda olamaz veya korunamaz?
C: Bu gerçekten önemli ama insanlar bu ürünlere ve hizmetlere erişmek istiyorlar ve biz buna ABD’de de izin vermiyoruz demek cevap değil çünkü bir internet bağlantısı ve VPN ile herkes başka yerlerde sunulan ürünlere erişebilir. ABD için denizaşırı, offshore platformlarda neler oluyor polisliği yapmak neredeyse imkânsız.
S: Eski bir savcı olarak Colonial Pipe örneğinde olduğu gibi kriptonun bu kadar çok fidye yazılım saldırısında kullanılmasına ne dersiniz? Suç örgütleri bitcoini neden bu kadar çok seviyorlar?
C: Bunlar bu teknolojiyi erken benimseyenler ve bir şekilde beta tester gibi çalışıyorlar. Aslında kolluk kuvvetleri ödemenin fiattan çok bitcoinle yapılmasını daha çok isterler. Eski bir savcı olarak bunu kabul etmek durumundayım; geleneksel finans kullanılan vakalarda iş sanıldığı kadar kolay değil, banka kayıtları verecek biz de gidip parayı kurtaracağız, işin gerçeği böyle değil.
Fidye tehditlerinin sebebi kripto değil. Adalet Bakanlığı’nın birçok büyük online kara para aklama vakalarının takibini yaptım. Fiat sistemlerde kara para aklama iddialarının %99,9’u başarılı oldular. Fidye ataklarında göze çarpan bir şey var, Colonial Pipe örneği gibi. Uluslararası bir yasa dışı olayından paranın bu kadar çabuk kurtarılması inanılmaz; bu normalde yıllar alır.
S: Kripto sisteminde ne kadar risk/kaldıraç var?
C: Geleneksel finansta olduğu gibi burada da kaldıraç var bu kabul. Ancak insanlar denizaşırı platformlarda da buna erişebiliyorlar. O zaman bu ülkede sorumlu yenilikleri teşvik etmek düzenleyicilerin ve tüketicilerin lehine. Kaldıraç kullanamazsınız demek yerine limitlerin ne olduğunu, anlaşabileceğimiz kuralların ne olduğunu konuşalım.
Son zamanlarda Kongre’yi ortak tavır almaya iten tek konu Çin; bence kripto ve blokzinciri konusunda geri kaldığımızı anlamaya başladılar. ABD hükümetinin DARPA ile birlikte interneti yaratırken üstlendiği rolün tersine bir durum var burada.
S: Bu atmosfer içinde bu fona 2 milyar dolar yatırım aldınız, nasıl değerlendirirsiniz?
C: Biz 7-10 yıl vadeli yatırımlar yapıyoruz, bu üçüncü fonu da çok önceden planlamıştık.
Altyapı, ölçeklenme, kullanıcı deneyimi, NFT’ler, oyun sektörü, DeFi her alanla ilgileniyoruz.
S: Bu fon birinci ve ikinciden büyük, bu ne anlama geliyor?
C: Evet, son fonumuzun 4 katı büyüklüğünde. Çok talep aldık ve istesek rahatça daha fazla alabilirdik ama sadece rakam büyük olacak diye daha fazla fon toplamak istemedik. Bu olayı aynen yıllar önce internet için fon toplamaya benzetiyorum. Şimdi bir şey düşünmemize gerek yok; tüketici, altyapı, kurumsal, oyun sektörü her biri için ayrı ayrı fonlarımız var. Kriptonun büyüme potansiyelinin internetin büyüme potansiyeli kadar çok olduğunu düşünüyoruz.
Finansın Geleceği Kripto
Röportajın sonunda Haun’un belirttiği ve blog yazısında vurgulandığı gibi grup “kriptonun sadece finansı değil internetin ilk günlerinde olduğu gibi yaşamın tüm yönlerini dönüştürmeye hazır olduğuna” inanıyor. Bu öngörüde olan yatırımların çoğalması örnek olma ve inancı devam ettirme anlamında kripto sektörünün şekillenmesinde, istikrar kazanmasında önemli rol oynayabilir; bu yatırım özelinde de zamanlama ve sermaye bolluğu konusunda verdiği mesaj ayrıca dikkat çekiyor. Bloomberg haberine göre 2021 Haziran itibariyle kripto sektörüne yapılan risk sermayesi yatırımları 17 milyar doları bulmuş durumda. Bu ilginin ne kadar devam edeceği ise işin asıl önemli ve heyecanlı kısmı gibi durmakta.
