Bu haftaki yazımın konusu, PayPal ve Cash App gibi yaygın ödeme servislerinin bitcoin ekosistemine etkileri, bu servislerin bitcoin madenciliğiyle alakası ve nihayet bunların BTC fiyatını etkileyip etkilemeyecekleri. Bu iki uygulama da ülkemizde kullanılmıyor ancak PayPal’in dünyada 300 milyon kullanıcısı olduğunu düşündüğümüzde BTC fiyatını etkileme olasılığını gözardı edemiyoruz.
Hikayemiz Financial Times’da yayınlanan bir makale ile başlıyor [https://www.ft.com/content/b18335fe-1926-48f5-9522-c99d27b07ade] : 20 Kasım 2020 tarihli ve Izabella Kaminska imzalı yazıyı ilk defa twitter’da paylaşan İsmail Hakkı Polat, ben de dahil birkaç BTC Haber yazarının da dikkatini çekmiş oldu. Makalede, Pantera Capital isimli bir kuruluşa referans verilerek, 30 ay önce servise başlamış olan Cash App’in müşterilerine bitcoin sattığı ve bu sebeple de yeni madenciliği yapılmış olan “taze” bitcoin’lerin büyük alıcısı olduğu bilgisi veriliyor. Pantera’nın tahminine göre bu miktar tüm yeni bitcoin’lerin %40’ı olabilir.
PayPal ve Cash App’in ABD ve global ödeme ekosistemine etkisini anlamak için bizdeki Papara, Ödeal ve Param gibi hizmetlerden örnek verebilirim. Bu kartların ve uygulamaların kullanıcı sayıları milyonlar düzeyinde, bizim ülkeden daha evvel çıkmış olan PayPal’i de tüm dünyada 300 milyon kişi kullanıyor. Bu kuruluş ismi KYC/AML olarak kısaltılan kilit servisi sağlıyor: Tüm kullanıcılarının işlem miktarlarını ve temel kimlik bilgilerini ilgili güvenlik kurumlarına düzenli olarak raporluyor. Ülkemizdeki benzer kuruluşlar da aynı şekilde (belli bir işlem kapasitesinin üzerinde işlem yapan) tüm müşterilerinin kimlik ve transfer miktarlarını ilgili devlet kurumlarına raporlamak durumundalar.
Yazar, doğru olarak PayPal’in bitcoin alım-satımcılığına girmesinin aktiviteyi artıracağı tahmininde bulunuyor, zira 300 milyon PayPal kullanıcısının tamamı KYC’lenmiş durumda, yani legalize edilmiş bir kullanıcı kitlesi. Financial Times makalesinde pazara girmesiyle birlikte, PayPal’in yeni çıkarılmış, yani madenci tabiriyle yeni “kazılmış” bitcoin’lerin %70’ini satın aldığı bilgisini veriyor. Bunu da Pantera Capital’e ve onların işlem istihbaratına dayanarak veriyor.
Bildiğiniz gibi yeni kazılan bitcoin’lerin günlük üretim miktarı 900 adet. 10 dakikada 6.25, saatte 37.5 ve 24 saatte 900 (24×37.5 = 900) Dolayısıyla bir günde kazılan taze bitcoin sayısı tüm dolaşımda olan bitcoin’lere göre oldukça düşük sayıda. Toplam tüm zamanlar basılmış BTC sayısı 18,551,000 adet, ancak bunların çoğu Hodl adreslerde ya da 9-10 yıldır hiç kıpırdamayan arkaik cüzdanlarda duruyor. Son yıllarda alınıp satılan bitcoin’ler bu sayının çok aşağısında, bir tahmine göre sadece 3.5 milyon BTC alım-satıma konu oluyor. Bir fikir edinebilmek için blockchain.com sitesindeki istatistiklere bakıp analiz etmeye çalıştım. (BTC Haber yazarı H. Okan Tabak @hotabak sağolsun bu fikri ondan aldım.)
Günlük ortalama BTC işlem miktarı 140,000 ila 150,000 BTC arasında gidip geliyor: blockchain.com sitesinden [https://www.blockchain.com/charts/estimated-transaction-volume ] son 2 aylık verileri indirip ortalama aldım, bu yılın 25 Eylül ile 22 Kasım tarihleri arasında günlük ortalama olarak 145,700 BTC alınıp satılmış. Bu da günlük olarak madenciliği yapılan 900 BTC’nin 160 misli yüksek bir değer. Yani, basit aritmetik diyor ki, PayPal, yeni çıkarılan bitcoin’lerin tamamını alsa bile bir günlük işlem hacimlerinde kaplayacağı yer yüzde yarım (hepsini alsa %0.6) civarında olacaktır. Bu da BTC fiyatını esaslı biçimde etkiler mi? Bence etkilemez.
Yapısal Bir Bitcoin Kıtlığı Oluşur Mu?
Yazıda irdelenen bir diğer mesele ise, PayPal gibi servislerin tüm yeni bitcoin’leri satın alması ile yapısal bir BTC kıtlığı oluşup oluşmayacağı sorusu.
Hızlı cevap vereyim hayır oluşmaz. Yazı klasik finansın kutsal kaynaklarından sayılacak bir gazetede yayınlandığı için ciddiye alıp analiz ediyoruz… Yoksa başka bir kaynak olsa yazarın bir çok varsayımının hatalı olduğunu görünce kapatır geçerdim.
Yapısal bitcoin kıtlığına gerekçe olarak yazar BTC madenciliğinin çoklukla Çin’de yapılmasından yola çıkarak, madencilerin elektrik paralarını ödemek için milli Çin parası yuanı kullandıklarını ve BTC kazansalar da bu faturaları ödeyecek yuanı bulmakta zorlandıklarını yazmış. Nedense, eğer Çinli madenciler elektrik paralarını ödeyemezlerse bitcoin sanki günde 900 adet değil de, mesela 500 adet çıkarılabilecekmiş gibi yazmış makale yazarı. Buna siz de benim gibi gülüyorsanız haklısınız. İngilizce bilgime güvenirim ama o cümleleri ikişer defa okudum ne olur ne olmaz diye. Hayır, aynen varsayımları bu! Yahu, eğer Çinli madenciler kontak kapatırlarsa Ukarayna’lı, İsveç’li, İzlanda’lı, ABD’li madenciler ne güne duruyor. Onlar da mı elektrik paralarını ödeyemiyorlar? İzlanda’da bazı madenciler var, elektrik aldıkları (eskiden atıl durumdaki) hidroelektrik santraline ödedikleri para sıfıra yakın. Rusya’nın Sibirya bölgesinde da kullanılmayan nükleer santralden elektrik alan madenciler var. Özetle, günde 900 BTC çıkarılması algoritma gereği, coğrafya değil. Altın veya molibdenle karıştırmışlar sanırım bitcoin’i.
Dolar Kıtlığı Oluşur Mu?
Ha, işte bu gerçekten sıkıntı olabilecek bir mesele. FT makalesi, Tether benzeri stable coin’lerin gerçek dünya dolarları ile eşliğinin bire bir olmayabileceğini, zira beher Tether için kasasında gerçek dolar bulundurma zorunluluğuna bu firmanın geçmişte her zaman uymadığını yazmış. Uymaya çalışsa da BTC fiyatının yükseldiği dönemlerde 1’e 1 aksının kayabileceğini anlatmış. Buna karşılık da yazar PayPal’in bu rolü kolaylıkla üstelenebileceğini, zira firmanın kanunen her dijital dolarına karşılık banka hesabında gerçek dolar tutma zorunluluğu olduğunu hatırlatmış. Bu kural bizim ülkemizde elektronik para lisansı almış kuruluşlar için de geçerli.
Ancak, herkesin PayPal’i kullanmak istemeyebileceğini, zira karanlık para transferi işleri yapmak isteyenlerin hiç de az sayıda olmadığını ima etmiş. Hatta bir cümlesini, “etik” BTC ile “kriminal” BTC diye bir ayrım olduğunu ifade ederek tamamlamış. Bunu ilk okuduğumda ben anlamamıştım, neyse ki İsmail Hakkı Polat (çok eski arkadaşım olmasının yanısıra o da bir BTC Haber yazarıdır) attığı bir twitiyle konuya açıklık getirdi:
Yani, Kolombiya’dan gelen “kirli” bitcoin diye bir şey varmış ve bunlar geçmişte uyuşturucu vs. alınmakta kullanılmış bitcoin’ler olabileceği için “temiz” kabul edilmiyormuş. Hmm… Bu bilgi benim için yeni ve İsmail Hakkı Hocama saygıyla kullanıyorum.
Peki Bitcoin Fiyatı Ne Olur?
İşte günün en hassas sorusuna geldik. Şimdi, bu yazılanları okuyup anlamaya çalıştıktan ve bu yazı üzerinde dostum Turan Sert ile de (işe bakın ki Turan da bir BTC Haber yazarı) yaklaşık yarım saat telefon sohbeti yaptıktan sonra Financial Times’ın kafa yapısındaki kişilerin ve yazarların bitcoin dünyasını anlamaya Kolombiya kaynaklı karanlık para işlerini anlamaktan daha uzak olduklarına karar verdim. PayPal’e gaz veren yazı, belki de içten içe BTC dünyasını manipüle etme işini Tether’in elinden alabilir miyiz diye düşünenlere aynalık yapıyordur.
Ben size şunu söyleyeyim: Bankada doları olan kişiler önce dolarları ile Tether (yani USDT) satın alıyorlar ve bunun ciddi bir maliyeti var. Daha sonra da o Tether’leri BTC’ye tahvil ediyorlar. Ama Tether’i aradan çıkarmak iyi bir fikir olmaz mıydı? PayPal’e çanak tutan FT makalesinin yazarı da bunu düşünüyor olsa gerek.
Sonuç
Artık bitcoin tüm dünyada bireyler ve kurumlar tarafından yatırım aracı olarak doların alternatifi olarak algılanmaya başladı. Bu yazıda işlediğim sebeplerden dolayı, (1) bitcoin darlığı diye bir şey olmaz ama (2) bitcoin sınırlı miktarda üretildiği için ve (3) “hodl” edenler tutmaya devam edecekleri için ve (4) doların BTC’ye göre değer kaybını görenlerin git gide daha acil bir biçimde dolardan BTC’ye geçmek istediklerinde (5) fiat para transferindeki sıkıntılar yüzünden mekanik bir darlık ve sıkışma olacağından, tüm bu faktörlerin ortak sonucu olarak BTC fiyatı önümüzdeki aylarda hızla yükselebilir. Yani, beklendiğinden de hızlı yükselebilir!
