Blokzincir ve kripto para dünyasının önemli isimlerinden Cemil Şinasi Türün, Erkan Öz, İsmail Hakkı Polat ve bölüm konuğu Paribu kurucusu Yasin Oral Paribu sponsorluğundaki BTCHaber canlı yayını KriptoVeteran’da buluştu.
KriptoVeteran buluşmalarının on üçüncüsü dün gerçekleştirildi. Kripto para dünyasının dört tanınmış ismi canlı yayında bir araya geldi. Bölüm konuğu Yasin Oral, kripto para ve blokzinciri dünyasının önemli isimlerinden Erkan Öz, Cemil Şinasi Türün ve İsmail Hakkı Polat’ın sorularını yanıtladı.
Neler Konuşuldu?
İsmail Hakkı Polat söze kripto para sektörünün gelişimini özetleyerek başladı. Kripto paraların geride bıraktığımız yılın Mart ayından bu yana büyüyerek 2.2 trilyon değerini aşan bir piyasa haline geldiğini söyleyen Polat, kripto para kullanıcılarının sayısının dünyada 100 milyonu, Türkiye’de ise 6 milyonu (sadece bir kez alım satım yapan) aştığına dikkat çekti:
“Kripto para borsalarının bir günlük işlem hacmi ilk defa Borsa İstanbul’un günlük işlem hacmini geçti. Kripto paralara büyük bir akım var. Trafik rakamlarınında da artık yavaş yavaş ilk 10’lar görünüyor. Böyle bir gidişatta Türkiye’yi dünyayı ve Paribu’yu nerede görüyorsun?”
Yasin Oral, Polat’ın sorusunu şu şekilde cevapladı:
“Geçen sene bu zamanlar ile kıyasladığımızda 40 – 50 milyon dolara seviniyorduk ancak artık 1 milyar doları normal karşılar olduk. Değişim çok büyük, tabii dünyada da aynı şekilde. Coinbase’in rakamlarını takip ederseniz, üye artışını rahatlıkla görebilirsiniz. Bu, bize daha önce karşılaşmadığımız bir yük getiriyor. Türkiye’de de normalin üzerinde bir ilgi var. Paribu olarak çok ciddi hacimleri geride bıraktık. Sürekli geliştirme yapıyoruz ancak daha fazlası geliyor. Biz de daha fazlasını yapmak üzere çalışıyoruz.”
Paribu’nun Sıralaması
Polat, Paribu’nun sıralamadaki yerini sordu. Oral değerlendirilmesi gereken çok fazla faktör olduğuna dikkat çekerek şunları kaydetti:
“Burada şuna dikkat etmek gerek. Birçok borsa sahte hacim beyan ediyor. Bunu denetleyen bir mekanizma yok. Bu şekilde baktığımızda hacim büyük bir soru işareti. Sıralama konusunda nerede olduğumuza gelirsek, en çok trafik alan ve dünyada en çok trafiği artıran platformlar arasında Türk platform olarak sadece biz vardık. Ancak bu tek referans değil. Çünkü benim mobil uygulamamın milyonlarca indirmesi var ve benim kullanıcımın çok büyük bir kısmı mobil uygulamada. Dolayısıyla değerlendirilmesi gereken çok fazla parametre var. Bu nedenle sıralamalara pek itibar etmiyorum. Paribu olarak kendimizi biliyoruz ve regülasyonlarla hazırız. Benim tek kıyas noktam var. İtibari parayla işlem yapan ve Coinbase gibi verilerini şeffaf bir şekilde halka açan platformlar arasında nerede yer alıyoruz? Sadece buna bakıyorum. Zaman zaman Bitstamp, Bittrex ve zaman zaman Kraken’i bile geçiyoruz hacim olarak. Eleştirileri kabul ediyorum ama elimizden gelen her şeyi kendim de dahil olmak üzere yapıyoruz.
Teknik olarak unicorn statüsünü geçtik ve başka bir şeyi konuşuyoruz. Tek derdimiz kullanıcıyı memnun edebilmek. Sadece 5 dakikalık bir kesintide destek ekibine gelen destek sayısı 40 bine ulaşıyor. Bu yoğunlukta bazı ciddi problemler de arkada kalıyor ve bu bizim için de oldukça rahatsız edici ve üzücü. Bununla ilgili bazı geliştirmeler yaptık önümüzdeki günlerde hızlı bir şekilde devreye alınacak ve sorun kalmayacak.”
Türün: Paribu ciddi miktarda vergi veriyor değil mi? Onu açıklayabilir misin?
“Normalin çok üstünde vergi ödüyoruz. Gelirimizin aşağı yukarı yarısı vergi olarak çıkıyor. Bu da ayrı değerli. Bunu da kenara atmamak lazım.”
Donma Sorunları, Geliştirmeler ve API
Öz: Yaptıklarınızı takdir ediyorum ancak kullanıcılar tam satış yapacağım zaman problem çıkıyor diyor. Neden orası donuyor diyor. Bunu bize teknik olarak ama çok da yaymadan anlatabilir misin? Mesela çok talep geliyor diyorsunuz. Bu talep dalgaları gelmeye devam edecek mi?
Polat da Öz’ün bu sorusuna ekleme yaptı ve donmaların kasten yapıldığı ve bundan para kazanıldığı gibi toplulukta gündeme gelen bazı iddialara yer verdi. Yasin Oral konu ile ilgili şunları aktardı:
“Sistem o sırada kapalı. O sistemde alım satım yapmam mümkün değil. Böyle bir şeyin hesabını veremem ki. Bunlar loglarda kayıtlı. Yarın bunu izah da edemem. Onu net bir şekilde ifade edeyim.
Biz tahtada yer almıyoruz. Buna ihtiyacımız yok. Yeteri kadar alıcı ve satıcı var. Neden API vermediniz diye soruyorlar. Bu planlarımız arasında ancak cevabı çok açık. Çünkü yatırımcı profilimiz daha önce bu tarz işlerle uğraşmamış bir kitle. Çok küçük bir azınlık API kullanarak çok hızlı işlemler gerçekleştirecek. Bu hıza ve işlemlere ayak uyduramayacak, bu işlemler karşısında zor durumda kalabilecek kullanıcılarımız var. Çünkü API kullanıcıları normal kullanıcıların istese de yapamayacağı türde işlemleri yapma şansı elde etmiş oluyor. Ve biz bunu yapmak istemedik. Herkes eşit şartlarda alım satım yapsın istiyoruz. Kasıtlı ve bilerek API koymadık. Geçmişte grafik de koymadık aynı mantıkla. O yüzden her kararı defalarca düşünüyoruz. İçeride 3 buçuk milyon insan var.”
Oral konuyu şu şekilde detaylandırdı:
“Erkan hocanın sorusuna gelirsek, 2017’de de böyle bir hype olmuştu. Ama önde gelen Coinbase, Kraken gibi borsalar bununla daha erken tanıştı ve geliştirmelerini ona göre yaptılar. Ancak insan kaynağı gerçekten sınırlı. İçerde çok iyi yazılımcılar var ancak hareket eden çalışan bir sistemin üzerinde test yapmak için vaktimiz yok. Eskiden hafta sonları çok rahat olurdu. 5 ila 7 arası çok sakin olurdu. Geliştirmeleri o zaman yapardık ancak ne 5’i ne 7’si kaldı şimdi. Evet problem var ama kalıcı problemler değil. Bankalar da problemlerin bir kısmını aşabilmek için geliştirmeler yapıyor. Yılların bankasının öngöremediğini benim öngörmem zaten mümkün değil. Param geçmedi problemleri çoğunlukla buradan kaynaklanıyor.
Kısaca bu problemler kalıcı değil, yükün bir anlık göğüslenmesinden kaynaklanıyor. Eskiden kilitlendiğimiz yoğunluklar şimdi normal yoğunluğumuz haline geldi ve sistem tıkır tıkır işliyor. Çok kısa süre içerisinde çok daha fazlasını karşılayabiliyor olacağız.”
Öz konuyu biraz daha derinleştirdi ve “Sistem 1 milyar doları hacim olarak karşılıyor. 2 milyar dolarda da çok büyük bir problem olmayacak ancak 4 milyara çıkarsa ne olacak?” şeklinde bir soru yöneltti. Oral şu şekilde yanıtladı:
“4’e yarın çıkarsa problem. Ama çıkmayacağını hepimiz biliyoruz. Ancak hiçbir şekilde kesilmemek ve tıkanmamak için gece gündüz çalışıyoruz.”
İnsan Kaynakları Sorunları ve Paribu HUB
Türün, Oral’ın dikkat çektiği insan kaynağı eksikliği konusunda Paribu’nun çalışmaları olup olmadığını sordu: “Türkiye’de blokzincirde kod yazmayı bilen çok insan yok. Dakikada 250.000 ziyaretçi Türkiye tarihinde hiçbir site görmedi. Daha önce deneyimlemiş birisiyim. Paribu’nun insan kaynağı konusunda bir geliştirmesi var mı?” Oral yanıtladı:
“Paribu HUB dahil olmak üzere birçok proje 2018’den beri iş listemizde bekleyen işlerden. Bu projelerde yine insan kaynağı engeline takıldık. Kurguladığımız şekliyle bu iş ilerlemeyecek diye düşündük. Paribu HUB’a bu haliyle başladık. Girişimcileri seçip içerisinde uygun girişim olup olmadığını belirleyip ona göre destek sağlayan, HUB’ın içerisinde eğitim alan ve gerçekten bu işe gönüllü bu işi seven kişileri ekosisteme nasıl katarız kaygısıyla başladı. Bunun bu şekilde çok daha hızlı ilerleyeceğini düşünüyorum.
Türün, Paribu Kart konusunu merak ettiğini söyledi. Oral şunları söyledi:
“Kart konusunu sıkıntılar nedeniyle biraz öteledik. Ancak planlar netleşti. Visa’nın geçerli olduğu her yerde kullanılabilecek bir kart. Kartta yer alan kripto para milisaniyeler içerisinde TL’ye dönüştürülerek alışveriş yapabilmenize olanak tanıyacak ve evet kripto para harcayabileceksiniz demekte hiçbir sakınca görmüyorum.”
Hacklenme İddiaları
Polat, Oral’a geçtiğimiz günlerde sosyal medyada gündeme gelen hackleme iddialarını sordu: “Geçen hacklendiniz diye bir haber çıktı. Sosyal medyada ve çağrı merkezlerinizde müşterilere yaklaşımınız nasıl?”
“İnsanların varlıklarını muhafaza ettiği bir platformdan bahsediyoruz. Bana geçen biri yazdı 10 kişinin hesabı boşaltılmış, hacklendiniz mi diye. 200 bin kişinin hesabında problem olmuş denilse anlarım tamam bu kabul edilebilir bir şey ancak bunu alenen sormaktaki maksat nedir? Amaç çözümse, gel çözmeye çalışalım. Normalde bankaya bunu yapamazsınız. Regüle oldukları için yasalar onu koruyor. Bir finansal kurum hakkında bu şekilde davranamazsınız.
Regülasyonlar, bu nedenle en büyük beklentilerimden biri. Tekrar söylüyorum. 3 buçuk milyon insan var. Bu kadar insanı paniğe sürükleyemezsiniz. Ekosistemi beraber geliştireceğiz ancak farklı yerlerde geziyoruz. Kullanıcılara ne alıp ne satması gerektiğini söyleyen birçok Twitter hesabı var, YouTube videosu var, Telegram grupları var. İnsanlar buralarda bakiyelerini ifşa ediyor ve o hesapların yapması gereken çok az sosyal mühendislik kalıyor. O yüzden bu konular çok mahremdir. Bu konular bu tarz platformlarda paylaşmamanız gereken bilgiler. Bu nedenle çok fazla kullanıcı taraflı sorun var bir taraftan onlarla mücadele etmeye çalışıyoruz. Sosyal medya raydan çıkmış durumda. Daha dün tankla alakalı yazı yazan insan bugün kripto paralar hakkında yazılar yayımlıyor. Yıllarca bu ekosistemin içindeymiş gibi. Ben bu kadar yıl kendimi boşa işe hapsetmişim.”
Türün konu üzerine bir anısını paylaştı:
“Türkiye’deki ilk bilgisayar oyununu yaptık motoru da yerliydi. Panelin birinde bana resmen küfür ettiler. “Niye yerli motor yapıyorsun bunun çok daha iyisi var, 500 dolar veremediniz mi?” diye. Bunlardan çok yedik. Şu anda Türk firmaları yüz milyonlara satılıyorsa, geçmişte yapılmış bunca emek var. Bu insanlar küfür yediler.”
Öz de Türün’ün söylediklerine ekleme yaparak şunları söyledi:
“Şimdi böyle bir güruh çıktı. Vizyonsuzluk ve bilgisizlik de değil yalan söylüyorlar. Twitter’da bir kitle vergi olmasın, bunu kabul edenler akılsız diyor. Entegrasyon da olmasın, hiçbir şey olmasın. Kendi aramızda dijital varlıkları alıp satalım istiyorlar. Böyle bir şey yok. 2017’den beri anlatıyorum. Çok yükselerden uçan arkadaşlar devleti yok ediyorlardı blokzinciri ile anarşizm kuruyorlardı. Hala bu saçmalıklar devam ediyor. Bir ekonomik faaliyet varsa vergisi de olacaktır. Bizim uğraşmamız gereken çok büyük vergiler olmasın. Regülasyonun kripto para camiasının kendisinin içinde de gerekli hale geldiğini görüyoruz. Kişilere iftaralar atılıyor, kurumlara iftiralar atılıyor. Normal borsalar hakkında yapılamayacak yorumlar gırla gidiyor. Fiyatlar veriliyor alım satım seviyeleri veriliyor.”
Regülasyonlar ve Vergiler
Öz, Oral’a regülasyonun ne zaman geleceğini düşündüğünü ve vergilendirmenin nasıl olacağını sordu:
“Bu sene bazı çizgilerin çizileceğini düşünüyorum. Detaylı yazılmış çizilmiş bir şeyin gelme ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyorum. Vergi konuşulması gereken en son şey. Akışkan bir ekosistemden bahsediyoruz. Vergi her zaman alınır. Hacimlerden vergi veriyoruz. Aynı paranın sirkülesi söz konusu olduğu için devlet açısından çok büyük bir kayıp yok. Regülasyonun yatırımcıları ve bizi incitmeyecek şekilde ilerlediğine inanıyorum çünkü buradan görünen o. Akış, irtibatlarımız ve temaslarımızın neticesi bize bunu gösteriyor.
Polat, Paribu token çıkarma planlarını sordu:
“Kendi ağımla ilintili olarak böyle bir şey söz konusu bunu da ilerideki günlerde duyuracağım. Sadece varlığı olan, işlevi olmayan bir şey çıkarmak istemiyorum ve bunu doğru bulmuyorum.”
Polat: Türkiye’deki kurumsal yatırımcılar sizden kripto para alıyor mu?
“Çok kayda değer bir şey yok. Yani Amerika’daki kurumsal yatırımcıların hareketlerine benzer bir şey yok.“
Yayının tamamını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz.
